20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z 20 Pułk Ułanów (II RP))
20 Pułk Ułanów
108 pułk ułanów
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa 20 puł
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1920

Rozformowanie

1939

Patron

Król Jan III Sobieski

Tradycje
Święto

15 września[a]
24 czerwca[b] (od 1927)

Nadanie sztandaru

11 października 1921

Rodowód

108 pułk ułanów

Dowódcy
Pierwszy

płk Dymitr Radwiłowicz

Ostatni

płk dypl. Andrzej Kunachowicz

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa pod Rudnią Baranowską (11–12 X 1920)
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Rzeszów

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

3 Brygada Jazdy
X Brygada Jazdy
X Brygada Kawalerii
Kresowa Brygada Kawalerii

20 pułk ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego (20 puł.) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

Pułk stacjonował w garnizonie Rzeszów. Ułani nosili otok amarantowy.

Pułk brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył w obronie mostu na Narwi w Nowogrodzie, pod Łomżą, Kuleszką, Milewem, zagon na Ciechanów, pod Biskupiczami (w okolicach Klewania) i Rudnią Baranowską.

Formowanie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Formowanie jednostki.

Pułk nawiązywał do tradycji 20 pułku ułanów Księstwa Warszawskiego uczestniczącego w kampanii napoleońskiej 1812. Odtworzenie pułku nastąpiło w Ostrołęce jako 108 pułk ułanów. W jego skład wchodziły dwa szwadrony 3 pułku strzelców konnych, jeden szwadron 8 pułku ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i jeden szwadron 6 pułku Ułanów Kaniowskich. Pierwszym dowódcą został pułkownik Dymitr Radziwiłowicz i dnia 30 lipca 1920 roku wyznaczone szwadrony spotkały się w Ostrołęce. Jego skład osobowy na ów dzień wynosił 19 oficerów, 780 szeregowych, 800 koni i 16 wozów[2].

Pułk posiadał szable austriackie i niemieckie, na stanie były również karabinki austriackie. Dużą część pułku stanowił rocznik poborowych oraz dawni rezerwiści armii austriackiej. Rzędy końskie austriackie i meksykańskie. Przewaga koni młodych. W zaopatrzeniu pułk był podporządkowany 8 pułkowi ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Pod koniec sierpnia nowym dowódcą zostaje rotmistrz Piotr Głogowski. Pierwszy rozkaz pułkowy pochodzi z dnia 21 sierpnia, podpisał go rotmistrz Piotr Głogowski, za zgodność podpisał go porucznik Uranowicz, który w owym czasie pełni funkcję adiutanta 108 pułku ułanów. Pod koniec sierpnia nadeszło uzupełnienie z 8 pułku ułanów w postaci jednego szwadronu.

Obsada personalna 108 pułku ułanów w 1920[3]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
Dowódca rtm. Piotr Głogowski
adiutant por. Franciszek Uranowicz[4]
adiutant por. Witold Lipowski[5]
lekarz ppor. Henryk Jarocki[5]
Lekarz wet. por. lek. wet. Władysław Leżoń
Dowódca I dywizjonu rtm. Kazimierz Romański
Dowódca II dywizjonu rtm. Edmund Skowroński
dowódca 1 szwadronu rtm. Sędzimir[6]
dowódca 1 szwadronu pchor. / ppor. Bogumił Szumski 13 IX 1920 ranny[7]
ppor. Gustaw Ceratkiewicz[8]
ppor. Aleksander Napiórkowski †18 VIII 1920 Ciechanów[9][6]
dowódca 2 szwadronu por. Edward Ostrowski †3 VIII 1920 Ostrołęka[10][11]
dowódca 2 szwadronu rtm. Władysław Jercho[5]
w 2 szwadronie pchor. Marian Mańkowski †3 VIII 1920 Ostrołęka[12][11]
dowódca 3 szwadronu rtm. Kazimierz Romański
dowódca 4 szwadronu por. Sławosz Szydłowski[5]
dowódca szwadronu karabinów maszynowych por. dr Edward Skowroński[5]
dowódca oddziału sztabowego por. Władysław Gundelach[5]
por. Stanisław Drzewiński[5]
por. Władysław Horodyski[6]
por. Stefan Grudzielski 3 VIII 1920 ranny[6]
por. Jan Wiśniowiecki[5]
pchor. Stanisław Sozański †3 VIII 1920 Ostrołęka[13][6]
Dowódca plutonu pchor. Jan Kozienicki
Oficer pułku pchor. Józef Friszer
pchor. Aleksander Grabowiecki[14]
Oficer pułku pchor. Wiktor Kegler

Pułk w walce o granice[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wojna polsko-bolszewicka.

Pułk przydzielono do 8 Brygady Jazdy, którą sformowano w tamtym okresie dla przeciwstawienia radzieckiemu 3 korpusowi Kawalerii Gaja. W obszarze Ostrołęki zebrano więc 108., 2. i 115 pułk ułanów a także 8 dywizjon artylerii konnej. Dowództwo powierzono generałowi Suszyńskiemu.

108 pułk ułanów pierwszy patrol odbył 20 lipca 1920. Pierwsze potyczki miały miejsce już w pierwszych dniach działania pułku. Należy tu odnotować obronę mostu w Nowogrodzie przez patrol podchorążego Szumskiego oraz uliczne walki z kozakami. Do pierwszego starcia ogniowego doszło 1 sierpnia 1920 roku i pułk poniósł pierwsze straty: 14 zabitych i rannych.

Sytuacja była trudna. Bolszewicy posiadali w tym rejonie lepiej zorganizowane siły i większe doświadczenie. Przeprawa w Nowogrodzie była niestrzeżona przez Polaków, w związku z czym kawaleria rosyjska działała w obszarze pomiędzy Ostrołęką a Łomżą. 5 sierpnia pułk wziął udział w odsieczy w okolicach Łomży, a celem było odpędzenie nieprzyjaciela. Do tragedii doszło we wsi Kuleszka, gdzie 2/108 pułku ułanów został otoczony przez bolszewicką kawalerię i musiał wycofać się z rejonu Ostrołęki. Straty były poważne: porucznik Ostrowski, podchorąży Mańkowski i 50 ułanów.

Wraz z ofensywą Rosjan w kierunku Warszawy, stworzono linię obrony 10 km na północny wschód od Ostrołęki. Lewe skrzydło opierało się o Narew, prawe o tor kolejowy Ostrołęka-Łomża. Rosjanie byli osłonięci bagnami. Mimo to, ułani atakowali i w dniach 1 i 2 sierpnia zajęli Nowy Dwór i zepchnęli wroga do wsi Zabiele. 3 sierpnia do żołnierzy pułku przemawiał generał Roja. Wydał też rozkazy. Od rana trwał silny ostrzał artyleryjski, więc należało dążyć do dalszego wyparcia Rosjan. Do walki został skierowany 1. i 4 szwadron 108 pułku. Celem była wieś Zabiele. I tym razem ułani zwyciężyli i zajmują wieś mimo silnych pozycji wroga i ostrzału artyleryjskiego. W boju pod Nowym Dworem wyróżniony został za męstwo porucznik Horodyski. Polegli m.in.: podchorąży Stanisław Sożański, raniony został porucznik Stefan Grudzielski, zaś 150 żołnierzy zostało zabitych, ranionych lub zaginęło w akcji.

Mimo sukcesów pułk musiał się wycofać. W dniach 5 do 10 sierpnia pułk cały czas prowadził walki osłaniając odwrót całej brygady przez Biebrzyce, Węgrzynowo i Stary Gołymin na Gąsocin. W okolicy Gołymina walki prowadził 1. szwadron pod dowództwem rotmistrza Sędzimira. W walce został śmiertelnie ranny podporucznik Aleksander Napiórkowski i 16 ułanów. W tym samym czasie powiększył się skład 8. Brygady i składa się ona z 108., 2. i 115 pułku ułanów, 8 dywizjon artylerii konnej i 203 pułk ułanów. Dowodzenie przejął generał Karnicki.

11 sierpnia nastąpiło formalne podporządkowanie 8 Brygady dowódcy 18 Dywizji Piechoty. Brygada obsadziła pozycje obronne pod Gąsocinem, zajmując stanowiska na lewym skrzydle 5 Armii. 12 sierpnia brygada odparła atak na Gąsocin a wieczorem przemieściła się do Nowego Miasta. 13 sierpnia rano doszło do starcia pod Milewem, następnie 108 pułk zostaje przemieszczony do Szeronina. 14 sierpnia pułk wziął udział w natarciu na Ciechanów. Po drodze została stoczona walka pod Glinojeckiem, gdzie wzięto 513 jeńców, 40 karabinów. Następnie przez Sulerzyce ruszyła na Ciechanów przejmując po drodze tabory. 15 sierpnia w południe wkroczyła do Ciechanowa, miejscowa ludność była bardzo przyjaźnie nastawiona. W mieście tym miał zakwaterowanie sztab sowieckiej 4 Armii której dowódca zbiegł na wschód. 18 Dywizja Piechoty nie zdołała dojść do Ciechanowa, tak więc 8 Brygada Jazdy wycofała się do Rumoki na lewe skrzydło dywizji. 16 sierpnia rano, 8 Brygada ze 108 pułkiem ułanów na straży przedniej, zajęła znów Ciechanów. W późniejszych godzinach cała brygada stoczyła walkę z 16 Dywizją Strzelców w obszarze Wróblewo-Opinogóra, następnie wycofując się do Borek. 8 Brygada zajęła się osłanianiem lewego skrzydła 5 Armii która zaczęła swoje przeciwnatarcie.

8 i 9 Brygady Jazdy pod dowództwem gen. Gustawa Dreszera otrzymały zadanie przecięcia odwrotu, podążającym z zachodu, 4 Armii bolszewickiej i Korpusowi Gaja. 8 Brygada maszerując z okolic Płońska w Strzegowie zastała Korpus Gaja, który zaczyna wycofywać się w kierunku granicy niemieckiej. Dalsza trasa pościgu za nieprzyjacielem to kolejno: Miączyn, Liberadz i dalej w kierunku Mławy. Pułk dochodzi do Turzy Małej, gdzie od 28 sierpnia do 1 września odpoczywa, przygotowując się do wyjazdu na front wschodni. 1 września wyjeżdża do Chełma.

Zawieszenie broni 18 października 1920 zastało pułk we wsi Filipowicze Koreckie[5].

Polegli i zmarli[edytuj | edytuj kod]

Żołnierze pułku polegli i zmarli z ran w czasie wojny polsko-bolszewickiej[15]
pchor. Marjan Mańkowski ppor. Aleksander Napiórkowski por. Edward Ostrowski Edward
pchor. Stanisław Sożański ułan Józef Dunaj ułan Tomasz Dziadowski
ułan Franciszek Galas ułan Franciszek Henek ułan Paweł Jarek
ułan Stanisław Jawor st. ułan Mikołaj Kostrowicki ułan Franciszek Kowalczyk
ułan Jan Koziołek kapr. Franciszek Krysa ułan Franciszek Kurczap
ułan Stanisław Kuźma ułan Tadeusz Mitkowski ułan Jan Nowak
ułan Piotr Papuga ułan Wojciech Polak ułan Franciszek Slapiński
ułan Stanisław Stasiowski ułan Jan Tukarski ułan Jan Waleczko
ułan Stanisław Węgrzyn ułan Jan Wszołek

Ponadto poległo kilkudziesięciu ułanów, których nazwisk i miejsc pochówku nie ustalono[15].

Kawalerowie Virtuti Militari[edytuj | edytuj kod]

Order Virtuti Militari
Order Virtuti Militari
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[15]
kpr. August Brzęk ppor. Gustaw Ceratkiewicz kpr. Jan Cichoń
st. wachm. Józef Cichorz plut. Franciszek Dziaduła rtm. Piotr Głogowski
st. ułan Franciszek Golba por. Aleksander Grabowiecki por. Władysław Horodyski
kpr. Walenty Klesk ułan Karol Krawczyk plut. Stanisław Kuśnierz
wachm. Zenon Maszyński ppor. Aleksander Napiórkowski ułan Jan Ozdon
rtm. Kazimierz Romański plut. Marian Szendzielarz nr 5094[16] st. ułan Józef Syska
st. ułan Michał Sznajder ppor. Bogumił Szumski rtm. Franciszek Uranowicz

Krzyżem Walecznych odznaczonych zostało 37 żołnierzy[15], w tym rtm. Stanisław Gepner i st. wachm. Leon Wiatr.

Pułk w czasie pokoju[edytuj | edytuj kod]

Fanfarzyści p.uł.
Oficerowie rezerwy 20 p.uł.

Na podstawie rozkazu ministra spraw wojskowych z 15 stycznia 1921 roku 108 pułk ułanów został przemianowany na 20 pułk ułanów[5].

We Włodzimierzu Wołyńskim zdemobilizowano ochotników oraz żołnierzy najstarszych roczników. 10 lutego 1921 roku pułk liczył 9 oficerów, 4 podchorążych, 280 szeregowych i 470 koni. Tego dnia pułk załadował się na stacji Włodzimierz Wołyński i odjechał do Rzeszowa[5].

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

Początkowo pułk obchodził swoje święto 15 września, w rocznicę szarży pod Biskupiczami przeprowadzonej w 1920 roku[17]. 19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 24 czerwca, jako datę święta pułkowego[18]. Od tej pory pułk obchodził swoje święto w dniu imienin patrona[17][19].

4 sierpnia 1927 roku generał dywizji Daniel Konarzewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, nadał 20 pułkowi ułanów nazwę „20 Pułk Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego”[20].

Pułk w planie mobilizacyjnym „S” [21]
Nazwa pododdziału Termin Miejsce mobilizacji
dowódca pułku z drużyną alarm Rzeszów
pluton łączności
1 szwadron
2÷4 szwadrony Dębica
szwadron karabinów maszynowych Rzeszów
szwadron kawalerii nr 54 8
pluton ckm nr 54
szwadron kawalerii nr 67 10
pluton ckm nr 67
dowódca brygady kawalerii nr 10 alarm
kolumna taborowa nr1084 11
kolumna taborowa nr 1085 12
kolumna taborowa nr 1086
Kwatera Główna nr 110 (I eszelon) alarm
Kwatera Główna nr 110 (II eszelon) 4
poczta polowa nr 110
sąd polowy nr 110
uzupełnienie do czasu „W” 6
szwadron marszowy 1/20 puł 18
pluton marszowy nr 1/54 30
pluton marszowy nr 1/67
szwadron zapasowy do 15
Oficerska Szkoła Kawalerii 30 Dębica
Centrum Wyszkolenia Kawalerii
Szkoła Podchorążych Kawalerii
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[22][c]
Stanowisko Stopień, imię i nazwisko
dowódca pułku płk dypl. Andrzej Kunachowicz
I zastępca dowódcy mjr dypl. Włodzimierz Kasperski
adiutant rtm. Stanisław Błaszczak[d] *
naczelny lekarz medycyny kpt. dr Kazimierz Gnatowski
starszy lekarz weterynarii kpt. Marian Górniewicz
oficer placu Rzeszów rtm. adm. (kaw.) Wilhelm Latawiec
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) mjr Michał Albin Ordyniec
oficer mobilizacyjny rtm. adm. (kaw.) Jerzy Witoszyński
zastępca oficera mobilizacyjnego por. Władysław Bober
oficer administracyjno-materiałowy por. adm. (kaw.) Władysław Kaszewski
dowódca szwadronu gospodarczego rtm. Stanisław Błaszczak (*)
oficer gospodarczy kpt. int. Jan Grzelak
oficer żywnościowy chor. Franciszek Barczyk
dowódca plutonu łączności por. Stanisław Taczak
dowódca plutonu kolarzy por. Kazimierz Jankowski (*)
dowódca plutonu ppanc. por. Piotr Strok
dowódca 1 szwadronu rtm. Jan Burtowy
dowódca plutonu por. Tadeusz Marian Strugalski
dowódca plutonu ppor. Stefan Błażejewski
dowódca 2 szwadronu rtm. Edward III Zieliński
dowódca plutonu por. Kazimierz Jankowski (*)
dowódca plutonu por. Jerzy Krasuski
dowódca plutonu por. kontr. Getmisz Kaz-Gerej
dowódca 3 szwadronu rtm. Jan Mieczysław Ptak
dowódca plutonu ppor. Zbigniew Marian Chwałek
dowódca 4 szwadronu rtm. Franciszek Beranek
dowódca plutonu ppor. Eugeniusz Sylwester Gąska
dowódca plutonu ppor. Marian Alfred Rotter
dowódca plutonu ppor. Józef Stanisław Rymel
dowódca szwadronu km por. Witold Józef Marian Morawski
dowódca plutonu por. Andrzej Lech Chołociński
dowódca plutonu por. Bolesław Jerzy Daniłłowicz
dowódca szwadronu zapasowego rtm. Józef Murasik
zastępca dowódcy por. Ludwik Cuber
na kursie rtm. Marian Szendzielarz
na kursie por. Stefan Cyryl Gniewiewski

Pułk w kampanii wrześniowej[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Kampania wrześniowa.

Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Kresowej BK. 11 września pułk został otoczony w lesie pod Psarami i po przegranej bitwie przestał istnieć. Dowódca pułku ranny, dostał się do niewoli. Część żołnierzy dołączyła do 22 pułku ułanów.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[25]
Dowództwo
dowódca pułku płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz
zastępca dowódcy pułku mjr kaw. Michał Albin Ordyniec
adiutant rtm. Stanisław Błaszczak
oficer ordynansowy por. rez. kaw. Aleksander Russocki
kwatermistrz rtm. Marian Szendzielarz
oficer żywnościowy chor. Franciszek Barczyk
płatnik kpt. int. Jan Grzelak
lekarz kpt. lek. Kazimierz Gnatowski
lekarz weterynarii por. lek. wet. dr Augustyn Szozda
dowódca szwadronu gospodarczego por. rez. Leszek Borkowski
szef szwadronu st. wachm. Michał Ciebiera
1 szwadron
dowódca szwadronu rtm. Jan Burtowy
dowódca I plutonu ppor. kaw. Józef Rymel
dowódca II plutonu ppor. rez. Jan Wróblewski
p.o. dowódcy III plutonu wachm. Aleksy Ryżow
szef szwadronu st. wachm. Bogusław Staut
2 szwadron
dowódca szwadronu rtm. Kazimierz Czarnek
dowódca I plutonu ppor. kaw. Eugeniusz Gąska
dowódca II plutonu pchor. Adolf Krause
dowódca III plutonu ppor. rez. kaw. Julian Russocki
szef szwadronu wachm. Władysław Kacała
3 szwadron
dowódca szwadronu rtm. Jan Ptak
dowódca I plutonu ppor. kaw. Marian Alfred Rotter
dowódca II plutonu pchor. Adam Andrysik
p.o. dowódcy III plutonu plut. Franciszek Nowak
szef szwadronu st. wachm. Władysław Kubik
4 szwadron
dowódca szwadronu por. kaw. Ludwik Cuber
dowódca I plutonu ppor. kaw. Jacek Krzyszkowski
dowódca II plutonu ppor. rez. Tyszkowski
p.o. dowódcy III plutonu wachm. Franciszek Wasyliszyn
szef szwadronu st. wachm. Zygmunt Makara
szwadron ciężkich karabinów maszynowych
dowódca szwadronu por. kaw. Witold Józef Morawski
dowódca I plutonu ppor. kaw. Stefan Błażejewski
dowódca II plutonu ppor. rez. kaw. NN
dowódca III plutonu ppor. rez. kaw. Jan Antoni Zając
p.o. szefa szwadronu plut. Paweł Rodzoń
pododdziały specjalne
dowódca plutonu łączności por. kaw. Stanisław Taczak
dowódca plutonu przeciwpancernego por. kaw. Piotr Strok
dowódca plutonu kolarzy ppor. kaw. Zbigniew Chwałek

Mapy walk pułku[edytuj | edytuj kod]

Symbole pułkowe[edytuj | edytuj kod]

Sztandar[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Sztandar pułkowi ofiarowali obywatele ziemi rzeszowskiej i ropczyckiej. 11 października 1921 roku sztandar w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej wręczył generał broni Tadeusz Rozwadowski. Po lewej stronie sztandaru znajdują się wypisane miejscowości: Ostrołęka, Nowy Dwór, Zabiele, Rudnia Baranowska, Biskupiec, pod którymi pułk dzielnie walczył[5]. Sztandar przechowywany jest w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[26].

Odznaka pamiątkowa[edytuj | edytuj kod]

16 grudnia 1924 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził wzór odznaki dla szeregowych 20 pułku ułanów[27]. Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża maltańskiego pokrytego białą emalią. W jego środku pod koroną królewską srebrny spleciony inicjał „I3R” (Ioannus Tercius Rex). Krzyż nałożony jest na metalową, emaliowaną w kolorze amarantowym rozetę z pierścieniem granatowo-białym. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze, na rewersie numerowana. Autorem projektu odznaki był rotmistrz Stanisław Gepner, a wykonawcą Jan Knedler z Warszawy[28].

Barwy[edytuj | edytuj kod]

Proporczyk Opis[29][30]
Proporczyk amarantowy z wąskim paskiem granatowo-białym pośrodku
proporczyk dowództwa w 1939
proporczyk 1 szwadronu w 1939
proporczyk 2 szwadronu w 1939
proporczyk 3 szwadronu w 1939
proporczyk 4 szwadronu w 1939
proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939
proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne Opis
Na czapce rogatywceotok amarantowy[31]
Szasery ciemnogranatowe, lampasy amarantowe, wypustka amarantowa[32]
„Łapka” (do 1921[e]) – karmazynowa[f]

Żurawiejka[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Żurawiejka.
Wśród ułanów nie masz pana
nad ułana króla Jana.
Lance do boju...
Monokl w oku, mina pana -
to ułani króla Jana.
Lance do boju...
Mają coś tam po kolana
To ułani króla Jana.
Lance do boju...
Zamiast d* krwawa rana
to ułani króla Jana.
Lance do boju, szable w dłoń
Bolszewika goń, goń, goń!

Ułani Króla Jana[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego.
Dowódcy pułku
  • płk kaw. Dymitr Radwiłłowicz[g] (VII - VIII 1920)
  • mjr kaw. Piotr Głogowski (21 VIII 1920 - 1 IX 1923 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK X[34])
  • ppłk / płk kaw. Rudolf Jan Otton Boyen (IX 1923[35] – 1927 → stan spoczynku z dniem 30 IV 1927[36])
  • ppłk kaw. Stanisław Józef Rabiński (5 V 1927[37] - I 1928 → przewodniczący Komisji Remontowej Nr 4[38])
  • ppłk kaw. Władysław II Müller (I 1928[39] – XII 1930 → dowódca 8 psk[40])
  • ppłk kaw. Edward Józef Godlewski (XII 1930[40] – II 1936 → dowódca 14 puł)
  • ppłk / płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz (II 1936 – IX 1939)
Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)

Żołnierze 20 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[44] oraz Muzeum Katyńskie[45][h][i].

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Juliusz Bakoń pchor. rez. Katyń
Franciszek Barczyk chorąży żołnierz zawodowy Katyń
Zygmunt Cepil ppor. rez. Katyń
Bohdan Czajkowski ppor. rez. inżynier chemik Cukrownia Dobrzelin Katyń
Ludwik Ćwikła kapral Kalinin
Getmisz Kaz-Gerej[48] porucznik żołnierz kontraktowy Katyń
Jan Grzelak (1892–1940)[49] kapitan żołnierz zawodowy Katyń
Kazimierz Jankowski[50] porucznik żołnierz zawodowy Katyń
Wacław Kosmala[51] ppor. rez. nauczyciel szkoła w Wszechświętnem Katyń
Eugeniusz Krajewski ppor. rez. lekarz praktyka w Katowicach Katyń
Tadeusz Łuczak ppor. rez. Urząd Ziemski w Wilnie Katyń
Tadeusz Paczowski por. rez. prawnik Sąd Okręgowy w Warszawie Charków
Henryk Roguski ppor. rez. Katyń
Marian Strzelbicki ppor. rez. inżynier Zakłady Tele-Radiotechniczne w Warszawie Katyń
Eugeniusz Ujejski por. rez. farmaceuta, mgr kier. Apteki „Pod Aniołem” w Tarnowie Charków

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W rocznicę bitwy pod Biskupcami[1].
  2. W dzień imienin honorowego szefa pułku[1].
  3. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[23].
  4. Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednocześnie więcej niż jedną funkcję[24].
  5. W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
  6. Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831[33].
  7. Tytularny pułkownik kawalerii Dymitr Radwiłłowicz urodził się 30 lipca 1885 roku. Przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii rosyjskiej. 14 października 1920 roku został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Generalnego „Łódź” do 108 Pułku Ułanów na stanowisko dowódcy pułku. W listopadzie 1921 roku został zaliczony do Rezerwy armii i powołany do służby czynnej. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 34. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii). W latach 1923-1924 był komendantem Komendy Uzupełnień Koni Nr 4 w Lublinie, pozostając oficerem nadetatowym 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. W 1928 roku był rejonowym inspektorem koni w Krakowie, pozostając w kadrze oficerów kawalerii. 5 listopada 1928 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przeniesieniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V. Z dniem 31 marca 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 s. 154. Rocznik Oficerski 1923, s. 603, 676, 1485. Rocznik Oficerski 1924, s. 545, 598, 1354. Rocznik Oficerski 1928, s. 327, 337. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 335, 846. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 41 z 27 października 1920 roku, s. 1112. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 40 z 23 listopada 1921 roku, s. 1518.
  8. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[46].
  9. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[47].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Filipow i Wróblewski 1992 ↓, s. 31.
  2. Suchorowski 1929 ↓, s. 3.
  3. Tuliński 2020 ↓, s. 955.
  4. Suchorowski 1929 ↓, s. 5, 9, 10.
  5. a b c d e f g h i j k l Suchorowski 1929 ↓, s. 16.
  6. a b c d e Suchorowski 1929 ↓, s. 7.
  7. Suchorowski 1929 ↓, s. 9, 10, 16.
  8. Suchorowski 1929 ↓, s. 10, 11.
  9. Lista strat 1934 ↓, s. 599.
  10. Lista strat 1934 ↓, s. 640.
  11. a b Suchorowski 1929 ↓, s. 6.
  12. Lista strat 1934 ↓, s. 533.
  13. Lista strat 1934 ↓, s. 816.
  14. Suchorowski 1929 ↓, s. 9, 12.
  15. a b c d Suchorowski 1929 ↓, s. 18.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 232, sprostowano nazwisko z „Sędzielarz” na „Szendzielarz”.
  17. a b Suchorowski 1929 ↓, s. 17.
  18. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  19. Smaczny 1989 ↓, s. 188-189.
  20. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz. 262.
  21. Wojciechowski 2010 ↓, s. 24.
  22. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 703 – 704.
  23. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  24. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
  25. Kukawski 2012 ↓, s. 48-49.
  26. Satora 1990 ↓, s. 236.
  27. Dz.Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 16 grudnia 1924 roku, poz. 692.
  28. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 199-201.
  29. Dz. Rozk. MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz.268
  30. Smaczny 1989 ↓, s. 382.
  31. Dz. Rozk. MSWojsk. nr nr 6 z 24 lutego 1928 roku, poz.66
  32. Smaczny 1989 ↓, s. 377.
  33. Żygulski (jun.) i Wielecki 1988 ↓, s. 116.
  34. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 547.
  35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 543.
  36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
  37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 128.
  38. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 25.
  39. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 24.
  40. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
  41. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 639.
  42. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 575.
  43. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 160.
  44. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  45. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  46. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  47. Wyrwa 2015 ↓.
  48. Księgi Cmentarne – wpis 958.
  49. Księgi Cmentarne – wpis 1121.
  50. Księgi Cmentarne – wpis 1324.
  51. Księgi Cmentarne – wpis 1703.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]