217 Eskadra Bombowa
| |||
Historia | |||
Państwo | ![]() | ||
Sformowanie | marzec 1939 | ||
Rozformowanie | wrzesień 1939 | ||
Dowódcy | |||
Pierwszy | kpt. obs. Eugeniusz Prusiecki | ||
Działania zbrojne | |||
II wojna światowa | |||
Organizacja | |||
Dyslokacja | Warszawa Okęcie we wrześniu 1939 Podlodów Stara Wieś Podlodów Wielick Obertyn Bohorodyszcze Horodenka | ||
Rodzaj wojsk | Wojska lotnicze | ||
Podległość | XV dywizjon bombowy |
217 eskadra bombowa – pododdział lotnictwa bombowego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Eskadra sformowana została w marcu 1939. W kampanii wrześniowej eskadra walczyła w składzie Brygady Bombowej[1]. Wyposażenie eskadry stanowiły samoloty PZL-37B „Łoś”.
Spis treści
Formowanie i mobilizacja[edytuj | edytuj kod]
Eskadra sformowana została w marcu 1939, w składzie 215 dywizjonu bombowego. Personel latający i techniczny eskadry stanowili lotnicy rozwiązanej 215 eskadry bombowej[2]. Uzupełnienie stanowili świeżo promowani oficerowie ze szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie i absolwenci Kursu Obserwatorów dla oficerów innych broni oraz Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich. Wyposażenie eskadry stanowiły samoloty PZL-37B „Łoś”[3]. W czerwcu eskadra odbyła szkołę ognia lotniczego startując z lotniska Małaszewicze, a w drugiej połowie miesiąca wcielono do eskadry 9 absolwentów Szkoły Podchorążych Lotnictwa[4].
W sierpniu 1939, w czasie mobilizacji alarmowej, eskadra włączona została w skład 215 dywizjonu[5] Brygady Bombowej i przemianowana na 17 eskadrę bombową. 27 sierpnia w rejon Lublina odjechał rzut kołowy eskadry, a na Okęciu pozostały wyznaczone załogi oraz 9 „Łosi” i 1 Fokker[1]. 29 sierpnia w czasie inspekcji lotnisk przeznaczonych dla dywizjonów bombowych „Łoś” stwierdzono, że wybrane lotnisko nie nadaje się do wykorzystania operacyjnego. W związku z tym dowódca Brygady Bombowej nakazał przesunięcie 215 dywizjonu na lotnisko Podlodów. 31 sierpnia doleciały tam samoloty eskadry[4].
Walki eskadry we wrześniu 1939[edytuj | edytuj kod]
W kampanii wrześniowej eskadra walczyła w składzie 215 dywizjonu bombowego Brygady Bombowej[1].
Rano 1 września personel eskadry został powiadomiony o wybuchu wojny polsko-niemieckiej. Załogi w gotowości oczekiwały na rozkaz startu, który mimo zapowiedzi wyprawy bombowej nie nadszedł w tym, jak i dniu następnym. Rano 3 września eskadra przemieściła się na lotnisko Stara Wieś k. Węgrowa. Z powodu mgły tylko klucz dowódcy eskadry wylądował w wyznaczonym miejscu. Pozostałe załogi pogubiły się i dołączyły do eskadry dopiero w dniach następnych[6].
Rano 4 września załoga por. obs. Pawelskiego rozpoznała kolumnę pancerną w rejonie Radomska. Na zbombardowanie rozpoznanego nieprzyjaciela poleciał klucz pod dowództwem kpt. Prusieckiego[7]. Zaraz po starcie przymusowo lądował „Łoś” dowódcy eskadry z urwanym reduktorem w silniku, a po 7 minutach, również na skutek awarii silnika, załoga por. Kulbackiego. Przyczyną było piaszczyste lotnisko w Starej Wsi. Nad celem znalazły się tylko dwie załogi, które na szosie Radomsko-Przedbórz obrzuciły bombami zgrupowanie czołgów, a następnie z lotu niskiego ostrzelały piechotę. Od pocisków nieprzyjacielskiej OPL zapalił się samolot pchor. Stadnickiego i spadł na las koło Kodrąba. Rannych i poparzonych lotników uratowała miejscowa ludność, a ciężko ranny pchor. Górecki został zabrany przez Niemców do szpitala i po wyleczeniu odesłany do obozu jenieckiego. Pozostali członkowie załogi ukrywali się w majątku Smotryszów. Załoga ppor. Wiśniewskiego, z uszkodzonym przez artylerię przeciwlotniczą silnikiem, przymusowo lądowała w Boernerowie. Następnego dnia wróciła do eskadry[8]. Przed południem w akcji przeciwko czołgom wzięła udział załoga por. obs. Szkuty, wykonując zadanie bez strat[9].
5 września około 5.00 załogi por. obs. Szkuty, ppor. obs. Wieliczki i pchor. obs. Wyrożemskiego zbombardowały kolumny pancerno-motorowe na szosie Ciechanów–Płońsk–Nasielsk–Pułtusk. Ogień niemieckiej OPL uszkodził osłonę silnika samolotu pchor. Wyrożemskiego, zmuszając go do lądowania w Krupniku w okolicach Mińska Mazowieckiego. Załogi po wykonaniu zadania lądowały na zapasowym lotnisku w Popielowie[9].
6 września dowódca eskadry zarządził przegląd techniczny i naprawę maszyn. Tylko załoga por. Szkuty rozpoznawała i bombardowała jednostki pancerne na przeprawach przez Wisłę w rejonie Płock–Włocławek, Ciechanów–Maków Mazowiecki. Po południu eskadra otrzymała uzupełnienie – „Łosia” nr 72-118 z Małaszewicz. Samolot nie posiadał busoli i uzbrojenia. Wysiłkiem mechaników uzupełniono braki. Samolot był zdolny następnego dnia do działań bojowych[9].
Od rana 7 września bombardowano, przeprawiające się przez Narew, kolumny pancerne w okolicach Różana. Wystartowały załogi por. obs. Szkuty, Pawelskiego, ppor. ppor. Kurowskiego i Wieliczki. Po starcie „Łoś” por. obs. Pawelskiego, z powodu samoczynnego otwarcia klap, lądował przygodnie i rozbił się. Pozostałe załogi poleciały nad cel. Uczestnik bombardowania kpr. strz. Edward Janik tak opisuje działanie[10]:
![]() |
7 września przyszedł rozkaz przerzutu eskadry do Podlodowa. Od rana załogi eskadry latały na bombardowanie zgrupowania broni pancernej w rejonie lasów na wschód od Różana. Po zrzuceniu bomb wróciły bez strat do Popielowa. W locie powrotnym kpr. Winek zestrzelił atakującego Messerschmitta. O 11.30 eskadra odleciała do Podlodowa. Po wylądowaniu i krótkim odpoczynku załoga por. Szkuty wykonała na korzyść Naczelnego Dowództwa rozpoznanie dróg w rejonie Sokołów Podlaski–Kosów Lacki–Małkinia–Czyżewo–Nur–Węgrów[11].
Następnego dnia 5 „Łosi” eskadry przegrupowało się na lotnisko Wielicko. W trakcie przelotu, na skutek awarii silnika, jedna załoga lądowała przymusowo w Humeńcach. Samolot kapotując uległ rozbiciu. Załoga bez obrażeń dołączyła do eskadry. Do Wielicka zaczęły zlatywać samoloty ewakuujące się z różnych stron kraju. Kpt. Laguna zorganizował swoistą OPL lotniska z grupy podchorążych, ubezpieczając między innymi starty i lądowania „Łosi”[12].
W dniach 10 i 11 września nie wykonywano lotów bojowych. Eskadra otrzymała z Pińska 3 „Łosie” bez uzbrojenia, busoli i radiostacji. Dwa z nich doprowadzono do bojowego wykorzystania. Trzeci samolot z usterkami silnika mechanicy nie byli w stanie naprawić. 12 września klucz kpt. Laguny poleciał na bombardowanie formacji pancernych nieprzyjaciela w rejon Łodzi. Przy starcie rozbił się samolot załogi por. obs. Szkuty, wpadając do rowu przeciwodłamkowego. Zadanie bojowe wykonywały jedynie dwie załogi. W następnym dniu lotów bojowych nie było. 14 września po południu wystartowała załoga por. obs. Kulbackiego z zadaniem prowadzenia rozpoznania w rejonie Lublina oraz Brześć–Biała Podlaska. Ze względu na niski pułap chmur i zamglenia, wynik był negatywny[13].
Świtem 15 września na rozpoznanie celów poleciała załoga por. obs. Pawelskiego. Tuż po starcie, przelatując tor kolejowy Kowel–Łuck została zestrzelony przez własną artylerię przeciwlotniczą. Z załogi uratował się tylko pilot. 16 września załogi por. obs. Kulbackiego, ppor. obs. Wieliczki i pchor. obs. Witke rozpoznały i bombardowały kolumny pancerno-motorowe w rejonie Hrubieszowa. Po wykonaniu zadania lądowano na lotnisku koło Buczacza. Przy lądowaniu rozbił się „Łoś” nr 72-174, nie biorący udziału w bombardowaniu[13].
17 września nad lądowiskiem XV dywizjonu bombowego latały zarówno samoloty niemieckie jak i sowieckie. Około 7.30 lotnisko rozpoznawało 6 myśliwców typu I–16. Po nich nadleciało 9 bombowców sowieckich. Sowieckie bombardowanie okazało się niecelne. Około 17.00 „Łosie” odleciały do Bohorodyszcz k. Obertyna. Przed startem spalono samoloty nr 72-174 i 72-???. 18 sierpnia 4 „Łosie” 217 eskadry bombowej wystartowały do Czerniowców w Rumunii. Rzut kołowy eskadry, dowodzony przez kpt. Prusieckiego, przekraczając granicę polsko-rumuńską w godzinach popołudniowych[14].
Loty bojowe | Tonaż bomb | Zestrzelenia | |
---|---|---|---|
Polegli | por. Pawelski, kpr. Dudek, kpr. Kiełpiński | ||
Ranni | pchor. Górecki | ||
Zaginieni | pchor. Stadnicki, kpr. Kublicki, kpr. Makiewicz | ||
Stan | Uzupełnienie | Zniszczone | Ewakuacja |
9 PZL.37 Łoś |
Obsada personalna eskadry[edytuj | edytuj kod]
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
---|---|
dowódca eskadry | kpt. Eugeniusz Sabin Prusiecki |
zastępca dowódcy | por. Alojzy Szkuta |
oficer techniczny | ppor. Aleksander Rubiński |
starszy obserwator | por. Jan Tadeusz Pawelski |
obserwator | por. Albin Krajewski |
obserwator | ppor. Stefan Wojciech Kwiatkowski |
obserwator | ppor. Kazimierz Tytus Bernas |
obserwator | ppor. Tadeusz Arkadiusz Bossowski |
obserwator | ppor. Wacław Podkowiński |
obserwator | ppor. Stanisław Jarociński |
obserwator | ppor. Adam Ludwik Schultz |
obserwator | ppor. Jan Kazimierz Kurowski |
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko | |
---|---|---|
dowódca eskadry | kpt. obs. Eugeniusz Prusiecki[18] | |
oficer taktyczny eskadry | por. obs. Alojzy Szkuta | |
oficer techniczny eskadry | ppor. techn. Aleksander Rubiński | |
szef mechaników eskadry | st. majster wojskowy Stanisław Zymler | |
szef administracyjny eskadry | st. sierż. Wacław Nowacki | |
Obserwatorzy | Piloci | Strzelcy pokładowi |
por. Albin Krajewski
|
ppor. Mieczysław Kałuża
|
sierż. Otton Herman
|
Samoloty eskadry[edytuj | edytuj kod]
Uzbrojenie eskadry w 1939 stanowiło 9 samolotów bombowych PZL.37B Łoś i 2 samoloty transportowe Fokker F.VIIB/3m.
PZL.37 Łoś
(1939)Fokker F.VII
(transportowy)
Wypadki lotnicze[edytuj | edytuj kod]
W okresie funkcjonowania eskadry miały miejsce następujące wypadki lotnicze zakończone obrażeniami lub śmiercią pilota[19]:
- 5 czerwca 1939 w wypadku lotniczym zginęła załoga kpr. pil. Stanisław Ziółkowski, ppor. ppor. obs. Stanisław Jarociński, Wacław Podkowiński i kpr. strz. samol .rtg. Izydor Bojarski.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Pawlak 1991 ↓, s. 199.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 207.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 208.
- ↑ a b Pawlak 1989 ↓, s. 209.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 187.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 202.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 202-203.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 203.
- ↑ a b c Pawlak 1991 ↓, s. 204.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 204-205.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 205.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 205-206.
- ↑ a b Pawlak 1991 ↓, s. 206.
- ↑ a b Pawlak 1991 ↓, s. 207.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 775.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 199-201.
- ↑ PSP życiorys
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 108–109.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Przedpełski: Lotnictwo Wojska Polskiego : zarys historii 1918-1996. Warszawa: "Bellona", 1997. ISBN 83-11-08650-8.
- Izydor Koliński: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0281-5.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
|
|