25 Pułk Artylerii Pancernej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
25 Pułk Artylerii Pancernej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1949

Nazwa wyróżniająca

Drezdeński

Tradycje
Nadanie sztandaru

kwiecień 1945[1]

Kontynuacja

25 pułk czołgów

Organizacja
Numer

JW 1418[2]

Dyslokacja

Opole; Żary; Żagań[3]

Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

wojska pancerne

Podległość

Śląski Okręg Wojskowy[3]

ISU-122 - podstawowe działo pułku
Tablica w kościele garnizonowym w Szczecinie

25 Drezdeński Pułk Artylerii Pancernejoddział artylerii samobieżnej ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

4 lipca 1944 r. we wsi Wólka Czulczycka pod Chełmem sformowany został 25 pułk artylerii samobieżnej. Jednostka zorganizowana została według sowieckiego etatu nr 010/461, w składzie 1 Korpusu Pancernego[1]. Zaprzysiężenia dokonano prawdopodobnie w październiku 1944[1].

2 lipca 1946 otrzymał nazwę wyróżniającą „Drezdeński”[4] i został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III kl[5]. 19 lutego 1947 przeformowany na 25 Drezdeński pułk artylerii pancernej. Po wojnie stacjonował w Opolu, a od września 1947 w Żarach. W lipcu 1948 przeszedł do Żagania.

Rozkaz Dowódcy Wojsk Lądowych nr 0013/Panc z 22 kwietnia 1949 nakazywał dowódcy OW-IV w terminie do 1 lipca 1949 rozformować 25 Drezdeński pułk artylerii pancernej. Zgodnie z rozkazem pułk miał przekazać 12 dział ISU-122 wraz z załogami do 6 pułku czołgów i 12 dział ISU-122 wraz z załogami do 2 pułku czołgów[6].

Dowódcy pułku[edytuj | edytuj kod]

Obsada okresu wojny[7]:

  • ppłk Michał Sobolew (od 18 września do 21 października 1944 r.)
  • płk Piotr Fizin (od 26 października 1944 do 26 kwietnia 1945 r.)
  • ppłk Franciszek Wieliczkiewicz (od 2 maja 1945 do końca wojny)
  • płk I. Trofimow[8]

Struktura i wyposażenie pułku[edytuj | edytuj kod]

  • dowództwo (jedno działo ISU-122);
  • sztab z plutonem dowodzenia (4 transportery Universal Carrier) i plutonem saperów;
  • kwatermistrzostwo z kompanią zabezpieczenia technicznego (w składzie plutony transportowy, pluton amunicyjny, pluton remontowy i drużyna gospodarcza) a także z plutonem sanitarnym;
  • 4 baterie dział;
  • kompania fizylierów (2 plutony fizylierów zmotoryzowanych).

Etatowy stan pułku wynosił 422 żołnierzy, w tym: 94 oficerów, 144 podoficerów i 184 szeregowych.

Na etatowe uzbrojenie i wyposażenie pułku składało się:

  • 21 dział pancernych ISU-122;
  • 4 transportery opancerzone Universal Carrier;
  • 105 karabinów;
  • 91 pistoletów maszynowych;
  • 4 karabiny maszynowe;
  • 2 motocykle;
  • 43 różnych samochodów;
  • 2 ciągniki ewakuacyjne;
  • 2 radiostacje.

Marsze i działania bojowe[edytuj | edytuj kod]

Na mocy rozkazu z 3 lutego 1945 pułk przeszedł z rejonu formowania do Mszczonowa pod Żyrardowem, a następnie 5 marca przemaszerował do rejonu Myśliborza i Dąbrowy, a następnie w okolice Oleśnicy i Dobroszyc, a 7 kwietnia przeszedł do Dobrej pod Bolesławcem. 14 kwietnia pułk zajął stanowiska ogniowe w rejonie Prędowic celem wzięcia udziału w artyleryjskim przygotowaniu, które poprzedziło forsowanie Nysy Łużyckiej.

Na mocy rozkazu z 15 kwietnia pułk otrzymał zadanie wzmocnienia dwiema bateriami 3 Brygady Pancernej i po sforsowaniu Nysy ześrodkować się w rejonie Geheege, następnie zachować gotowość do odparcia przeciwuderzeń nieprzyjaciela z kierunku północnego. 16 kwietnia pułk przekroczył rzekę i przesuwał się w kierunku Biehain, Geheege, Niesky. 18 kwietnia osiągnął Gutta i następnie zajął stanowiska ogniowe w rejonie Moholz, Diehsa. W nocy 21 kwietnia pułk oderwał się od przeciwnika i uderzył w kierunku Diehsa, Welka, Bischofswerda by 22 kwietnia osiągnąć rejon Fischbach, Arnsdorf. Po otrzymaniu rozkazu dowódcy 1 KPanc zawrócił spod Radeberg i przeszedł na stanowiska pod Welka z zadaniem odparcia ataku niemieckiego z kierunku Budziszyna przeprowadzonego 23 kwietnia. 24 kwietnia jedną baterią wzmocnił 3 Brygadę Pancerną, a pozostałymi siłami zajął stanowiska ogniowe w rejonie Kronerstchen, Bochna, Quoos wykonując zadanie niedopuszczenia do przerwania się nieprzyjaciela z kierunku Kaln, Luttowitz. 26 kwietnia został podporządkowany 8 Dywizji Piechoty celem wzmocnienia obrony na odcinku Crostwitz, Grosswelka, Luppen, Lubrau. W tym dniu poległ w walce dowódca pułku płk Piotr Fizin. 28 kwietnia pułk wspierał ogniem jednostki 5 Dywizji Piechoty ze stanowisk w rejonie Konigswartha.

W związku z przygotowaniem do operacji praskiej pułk przeszedł 5 maja do odwodu 1 Korpusu Pancernego i zgrupował się w rejonie Truppen w gotowości do pościgu za nieprzyjacielem w kierunku Bischofswerda. Następnego dnia pułk przeprowadził natarcie na Neustadt, Bad Schandau i 10 maja zgrupował się w rejonie Mělnika. 13 maja otrzymał rozkaz przejścia z Mělnika do Bolesławca, a 18 maja nakazano mu ześrodkowanie się w rejonie Kalisza, gdzie przybył 22 maja i rozmieścił się w m. Dembie[1].

Sztandar pułku[edytuj | edytuj kod]

Sztandar ufundowany został przez społeczeństwo Mszczonowa. Po jego odbiór na początku kwietnia 1945 roku udała się do Mszczonowa delegacja pułku, która przywiozła sztandar na front[9].

Opis sztandaru

Płat o wymiarach 116 x 110 cm, obszyty z trzech stron żółtą frędzlą przymocowany do drzewca za pomocą sześciu tasiemek biało-karmazynowych. Drzewce z jasnego politurowanego drewna. Grot w kształcie orła wspartego na mosiężnej gałce[9].

Strona główna

Na karmazynowym tle aplikowany z białego aksamitu i haftowany srebrno-złotą nicią orzeł[a]. Nad orłem i pod nim napisy haftowane żółtą nicią ze złotym obrzeżeniem: "HONOR I OJCZYZNA 1945 R DAR OBYWATELI M. MSZCZONOWA"[9].

Strona odwrotna;

Na białym tle aplikowany czarny Krzyż Virtuti Militari z obrzeżeniem ze złotej taśmy i ozdobami na rogach. Pośrodku krzyża, na karmazynowym tle w kształcie koła, aplikowany z białego aksamitu i haftowany srebrną nicią, orzeł trzymający w szponach berło i jabłko. Wokół orła napis haftowany pomarańczową nicią: "25 PUŁK ARTYLERII SAMOCHODOWEJ CIĘŻKIEJ". Na ramionach krzyża haftowany napis: "VIRTUTI MILITARI". W rogach haftowane zielono-brązowo-złotą nicią wieńce dębowe[9]

Tradycje[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z rozkaz nr 025/MON z 30 września 1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek Dz. Roz. Tjn. MON Nr 10, poz. 53, tradycje 25 Drezdeńskiego pułku artylerii pancernej przyjął 25 Drezdeński pułk czołgów średnich ze Szczecina.

 Osobny artykuł: 25 Pułk Czołgów.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. dziób i szpony czarne

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 - 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
  • Kazimierz Kaczmarek: Druga Armia Wojska Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń, Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
  • Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP : 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5.
  • Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.