3 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej

3 Pułk Artylerii Lekkiej
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1942
Nazwa wyróżniająca	Karpacki
Tradycje
Święto	8 grudnia
Rodowód	10 Pułk Artylerii Lekkiej
Dowódcy
Ostatni	ppłk Wojciech Biliński
Działania zbrojne
kampania włoska
Organizacja
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	3 Dywizja Strzelców Karpackich

3 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej (3 pal) – oddział artylerii lekkiej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Powstał 21 stycznia 1942 w Ługowaja w ZSRR jako 10 Pułk Artylerii Lekkiej. 1 kwietnia pułk wraz z 10 DP przypłynął do portu Pahlevi w Iranie w ramach pierwszej ewakuacji. Na początku maja 1942 10 pal (10 DP) włączony został w skład 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 6 maja 10 pal przemianowany został na 3 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej. Po zakończeniu walk pełnił we Włoszech służbę wartowniczą.

Działania pułku

Od 13 maja rozpoczęto się intensywne szkolenie. W czerwcu pułk otrzymał pełne wyposażenie bojowe. Kolejne wizytacje przełożonych miały na celu sprawdzenie stopnia gotowości bojowej. W początkach września zakończono szkolenie w Palestynie. Rozkaz nr 115 z 19 września nakazywał pułkowi przegrupować się do Iraku. Część pułku przegrupowano drogą morską przez Suez, Morze Czerwone, Morze Arabskie, Ocean Indyjski, Zatokę Perską udawała się do portu Basra w Iraku. Reszta pułku maszerowała drogą kołową. 21 września zaokrętowano pułk na holenderski statek, by po paru dniach przypłynąć do portu Basra, skąd w dalszą drogę koleją przez Bagdad część pułku udała się do m. Jaluala na nowe miejsce postoju. Po krótkim czasie przybył transportem kołowym pozostała część pułku.

W Iraku nadal szkolono się. Do Ośrodka Wyszkolenia Artylerii w Habbaniyi oddelegowano na przeszkolenie oficerów i podchorążych. Szkolono łącznościowców i kierowców.

W połowie grudnia przesunięto pułk w okolice Mosulu w celu ochrony rurociągów przed dywersją. W tym czasie jeden z dywizjonów pełnił służbę instruktażową w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Khanaqin.

W styczniu 1943 żołnierze zostają oddelegowani do Szkoły Podoficerów Artylerii. Pułk zmienia po raz kolejny miejsce postoju. Rozbija obóz nad rzeką Mały Zab w rejonie Altun Kopru. W porze letniej zawieszono szkolenie dzienne. Temperatury dochodzące do 60 °C w cieniu powodują, że częste są przypadki udaru słonecznego. W czasie pobytu na Środkowym Wschodzie odwiedza dywizję gen. Władysław Sikorski. To było duże przeżycie dla żołnierzy.

W związku z planowanym udziałem pułku na froncie pierwsza grupa kwaterunkowa opuszcza Irak 29 lipca 1943. W połowie września pułk dostaje rozkaz wymarszu. Marszem kołowym udaje się do Palestyny.

Po zakończeniu walk 3 pułk artylerii lekkiej przez kilka tygodni stacjonował w rejonie Bolonii. W połowie czerwca 1945 roku został zgrupowany w rejonie Ascoli Piceno. Tam przebywał do jesieni 1945 roku. W późniejszym okresie pułk pełnił służbę wartowniczą w różnych częściach Półwyspu Apenińskiego.

Organizacja i obsada personalna

Angielska haubicoarmata 25-funtowa

dowódcy:

ppłk Stefan Swinarski - od marca 1942 do 23 maja 1942

ppłk/płk dypl. inż. Kazimierz Stafiej - od 23 maja 1942, 21 kwietnia 1944 r. (ranny w wypadku samochodowym w szpitalu) do 6 listopada 1944 (ranny w Apeninie Emiliańskim odesłany do szpitala)

mjr Zdzisław Tułodziecki p.o. d-cy pułku - od 6 listopada do 23 listopada

mjr /ppłk/ Wojciech Biliński - od 23 listopada do rozformowania pułku

zastępcy dowódcy:

mjr Józef Stojewski-Rybczyński

mjr Zdzisław Tułodziecki

obsada pułku 1 lutego 1944

• dowódca - ppłk Kazimierz Stafiej
• zastępca - mjr Józef Stojewski-Rybczyński
• dowódca I dywizjonu - mjr Zdzisław Tułodziecki
  • 1 bateria - por. Jerzy Wycisk
  • 2 bateria - por. Jan Uklejski
• dowódca II dywizjonu - mjr Jerzy Janasiewicz
  • 3 bateria - por. Eugeniusz Kupiec
  • 4 bateria - por. Józef Olszewski
• dowódca III dywizjonu - kpt. Bohdan Więckowski
  • 5 bateria - por. Jan Łojko
  • 6 bateria - por. Feliks Ruszała

obsada pułku (rozkaz pułkowy nr 116 z 31 grudnia 1944)

• dowódca - mjr Wojciech Biliński
• zastępca - mjr Zdzisław Tułodziecki
• adiutant – por. Jan Wadowski
• dowódca I dywizjonu – kpt. Władysław Łuczyński
  • 1 bateria - por. Jerzy Trzebiński
  • 2 bateria - por. Eugeniusz Rudzki
• dowódca II dywizjonu – kpt. Józef Olszewski
  • 3 bateria - por. Konrad Hykiel
  • 4 bateria - por. Edward Sadowski
• dowódca III dywizjonu – kpt. Zbigniew Godon
  • 5 bateria - por. Andrzej Kobiela
  • 6 bateria - por. Zdzisław Styczyński

Każdy dywizjon posiadał dwie baterie artylerii po 4 haubicoarmaty 25-funtowe

Pułk liczył (etatowo):

• oficerów - 50
• podoficerów i kanonierów - 679
• 25 funtowych armat - 24

Symbole pułkowe

Proporzec:

Pułk posiadał proporzec (trójkąt równoboczny) barwy zielono-czarnej na drzewcu zakończonym głowicą w kształcie odznaki 3 DSK. Napis na proporcu - 3 Karp. P.A.L."

Odznaka pamiątkowa:

Żołnierze i oficerowie nosili odznakę 3 DSK na kołnierzach zielono-czarne korpusówki.

Bibliografia

• Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
• Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka - Ruch, 1981.
• Józef Smoliński: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie : 1939-1945. Warszawa: "Egros", 1997. ISBN 83-86268-66-2.
• A. Blum, M. Przedrzymirski, J. Wisz, J. Paśnicki: Artyleria polska Bitwa o Bolonie. Koło Oficerów Artylerii. Londyn 1990
• Zbigniew Dunin-Wilczyński: Wojsko polskie w Iraku : 1942-1943. Warszawa: Muzeum Niepodległości, 1993. ISBN 83-900727-2-6.
• Monografia 3 Karpackiego Pułku Artylerii Lekkiej.Władysław Łuczyński,Tadeusz Czerkawski,Ryszard Plesner. 3 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej 3 DSK. Londyn 1990.
• Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.

Linki zewnętrzne

• Spis żołnierzy 3 PAL na stronie stankiewicze.com