Przejdź do zawartości

3 Pułk Ułanów (austro-węgierski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy austro-węgierskiego 3 puł. Zobacz też: inne pułki ułanów noszące numer „3”.
3 pułk ułanów
Ulanenregiment Nr. 3
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

1801

Rozformowanie

1918

Nazwa wyróżniająca

Galicyjski

Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Kraków

Rodzaj sił zbrojnych

c. i k. Armia

Rodzaj wojsk

kawaleria

3 Galicyjski Pułk Ułanów Arcyksięcia Karola[1] (niem. Ulanenregiment Erzherzog Carl Nr.3[2]) – pułk kawalerii cesarskiej i królewskiej Armii.

Historia pułku

[edytuj | edytuj kod]

Pułk został sformowany w 1801[3][2]. Żołnierze nosili czapki czerwone, guziki złote[4]. Szef honorowy (niem. Regimentsinhaber): arcyksiążę, generalissimus i marszałek polny Karol Ludwik Habsburg[3].

W 1876 sztab pułku stacjonował w Stockerau, a stacja kadry uzupełniającej znajdowała się w Przemyślu. Pułk był uzupełniany przez okręgi uzupełnień galicyjskich pułków piechoty nr: 30 (Lwów) i 77 (Sambor)[5]. W następnym roku sztab pułku został przeniesiony do Wiednia[6], a w 1879 roku do Łańcuta[7]. Do 1895 pułk wchodził w skład 14 Brygady Kawalerii w Rzeszowie[8]. W 1895 sztab pułku razem z 2. dywizjonem został przeniesiony do Gródka, 1. dywizjon do Hruszowa, a kadra zapasowa do Lwowa[9]. Jednocześnie pułk został włączony w skład 5 Brygady Kawalerii w Jarosławiu[10].

W latach 1883–1909 służbę w pułku pełnił rotmistrz Aureli Serda, późniejszy generał dywizji Wojska Polskiego, rotmistrz Mieczysław Ledóchowski (1879–1903) i Lucjan Prek Borck (1896–1904). Lekarzami pułkowymi byli między innymi: dr Herman Rodziński vel Rittigstein (1895–1903) i dr Mieczysław Andruszewski[a] (od 1903)[12].

W 1904 sztab pułk razem z 2. dywizjonem został przeniesiony do Wiednia, a 1. dywizjon do Großenzersdorf, natomiast kadra zapasowa pozostała w Gródku[13]. Równocześnie pułk został włączony w skład 10 Brygady Kawalerii w Wiedniu[14].

W latach 1911–1914 komenda pułku razem z 1. dywizjonem stacjonowała w Krakowie, w koszarach przy ul. Gertrudy 12, 2. dywizjon w Bielsku, natomiast kadra zapasowa w Gródku Jagiellońskim. Pułk wchodził w skład 20 Brygady Kawalerii w Krakowie[15].
Skład narodowościowy w 1914: 69% Polacy, 26% Rusini, 5% Inni[16].

 Osobne artykuły: Koszary Poniatowskiego w Krakowie i Koszary Dąbrowskiego w Bielsku-Białej.

W czasie I wojny światowej w szeregach pułku walczyli: podpułkownik Adolf Baillou[b], major Hubert Brabec, rotmistrzowie Leon Karol Habsburg i Jan Jędrzejowicz oraz porucznicy: Eugeniusz Kownacki, Eryk Pfann, Franz Rohr von Denta i Ernest Skowroński[c]. Do 1918 w ewidencji pułku pozostawał pułkownik Włodzimierz Ledóchowski, który od 21 listopada 1916 był fligel adiutantem cesarza Austrii i króla Węgier.

Skład etatowy

[edytuj | edytuj kod]
  • Komenda pułku
  • I dywizjon
  • II dywizjon
  • pluton pionierów
  • patrol telegraficzny
  • służba zapasowa

W skład każdego z dywizjonów wchodziły trzy szwadrony po 117 ułanów. Ogółem pułk liczył 37 oficerów oraz 874 podoficerów i żołnierzy.

Dowódcy pułku

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Mieczysław Andruszewski (ur. 17 czerwca 1871) w Wojsku Polskim podpułkownik lekarz rezerwy, niezdolny do służby frontowej. Z dniem 31 grudnia 1931 został przeniesiony do pospolitego ruszenia[11].
  2. ↑ Adolf Baillou (ur. 13 stycznia 1873) pełnił służbę w Wojsku Polskim w stopniu pułkownika. Jego oddziałem macierzystym był 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Z dniem 1 lutego 1923 został przeniesiony w stan spoczynku[17]. W ewidencji c. i k. Armii figurował jako Adolf Freiherr von Baillou. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1917[18].
  3. ↑ Ernest Skowroński ur. (21 października 1895). Został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami, Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej i Krzyżem Wojskowym Karola[19]. 30 stycznia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem od dnia 1 listopada 1916[20] i z dniem 11 stycznia 1919 odkomenderowany do Oddziału I Sztabu Generalnego[21].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nowakowski 1992 ↓, s. 84.
  2. ↑ a b Pułki kawalerii 1914 ↓, ułani.
  3. ↑ a b c Schematismus 1914 ↓, s. 730.
  4. ↑ Jung 2020 ↓, s. 39.
  5. ↑ Militär-Schematismus 1877 ↓, s. 282, 376, 495.
  6. ↑ Militär-Schematismus 1878 ↓, s. 493.
  7. ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 674.
  8. ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 103.
  9. ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 668.
  10. ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 105.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932, s. 161.
  12. ↑ Schematismus 1904 ↓, s. 755.
  13. ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 760.
  14. ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 119.
  15. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 81, 730.
  16. ↑ Pułki kawalerii 1914 – narodowości ↓, dragoni.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 23 listopada 1922 roku, s. 848.
  18. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1009.
  19. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 918, 1009.
  20. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 6 lutego 1919, poz. 456.
  21. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 14 z 8 lutego 1919, poz. 507.
  22. ↑ Militär-Schematismus 1877 ↓, s. 495.
  23. ↑ Militär-Schematismus 1879 ↓, s. 506.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Juliusz Bator: Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914–1915. Kraków: Wydawnictwo EGIS Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-7396-747-2. OCLC 316449958.
  • Glenn Jewison, Jörg C. Steiner: Austro-Hungarian Army – Cavalry Regiments 1914. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. austro-hungarian-army.co.uk/. [dostęp 2025-10-27]. (ang.).
  • Glenn Jewison, Jörg C. Steiner: Austro-Hungarian Army – Cavalry Regiments 1914 – Nationality. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. austro-hungarian-army.co.uk/. [dostęp 2025-10-27]. (ang.).
  • Peter Jung: Armia austro-węgierska w I wojnie światowej. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2020. ISBN 978-83-8178-241-8.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1877. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1876. (niem.).
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1878. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1877. (niem.).
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1879. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1878. (niem.).
  • Tomasz Nowakowski: Armia austro-węgierska 1908–1918. Warszawa: Fenix editions, 1992. ISBN 83-900217-4-9.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1904. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1903. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
Kawaleria Monarchii Austro-Węgierskiej
Dywizje kawalerii
Brygady kawalerii
Pułki dragonów
Pułki ułanów
Pułki ułanów c. k. Obrony Krajowej
Pułki huzarów
Pułki huzarów Honwedu
Dywizjony strzelców konnych
Dywizjony artylerii konnej

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=3_Pułk_Ułanów_(austro-węgierski)&oldid=77935579”