49 Eskadra Towarzysząca

49 Eskadra Towarzysząca
	; Godło malowane na samolotach eskadry
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 listopada 1937
Rozformowanie	24 sierpnia 1939
	Dowódcy
Pierwszy	por. obs. Bernard Krupa
Ostatni	kpt. obs. Franciszek Rybicki
	Organizacja
Dyslokacja	Garnizon Toruń; Garnizon Bydgoszcz
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	Lotnictwo
Podległość	II/4 Dywizjon Towarzyszący; Wydzielony dywizjon towarzyszący

49 eskadra towarzysząca – pododdział lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Z dniem 1 listopada 1937 w 4 pułku lotniczym w Toruniu przystąpiono do formowania 46 i 49 eskadry towarzyszącej. Obie eskadry organizowano na bazie 43 eskadry towarzyszącej. Proces formowania 49 eskadry towarzyszącej zakończono wiosną 1938, gdy dla obu jej plutonów skompletowano samoloty Lublin R.XIII.

W tym samym czasie utworzono dowództwo II/4 dywizjonu towarzyszącego. Dowódcą dywizjonu został mjr pil. Tadeusz Czołowski. Podporządkowano mu wszystkie trzy eskadry towarzyszące.

10 listopada 1938 Minister Spraw Wojskowych rozkazem L. dz. 2676/tjn. nakazał sformowanie wydzielonego dywizjonu towarzyszącego na prawach oddziału wydzielonego, w składzie:

46 eskadra towarzysząca
49 eskadra towarzysząca
pododdział parkowy nr 4
pododdział portowy
podkwatermistrzostwo
służby

Do organizacji dywizjonu przystąpiono wiosną 1939 na lotnisku Bydgoszcz-Biedaszkowo. Dowódcą dywizjonu mianowano mjr. pil. Romana Rudkowskiego. Według Jerzego Pawlaka organizacja dywizjonu pozostawała w ścisłym związku z planami jego użycia w ramach Korpusu Interwencyjnego.

15 maja 1939 obie eskadry i dowództwo dywizjonu zostały przeniesione z Torunia do Bydgoszczy.

23 sierpnia 1939 zarządzona została mobilizacja jednostek grupy brązowej z wyjątkiem podgrupy 4 (wojska kolejowe). Początek mobilizacji wyznaczono na godzinę 6.00 dnia 24 sierpnia 1939. Zgodnie z założeniami planu mobilizacyjnego „W” 49 eskadra towarzysząca została rozformowana. W tym samym czasie rozformowano dowództwo wydzielonego dywizjonu towarzyszącego. 46 eskadra towarzysząca została przemianowana na 46 eskadrę obserwacyjną i razem z pododdziałem parkowym nr 4 podporządkowana dowódcy lotnictwa i OPL Armii „Pomorze”.

Personel eskadry[edytuj | edytuj kod]

Personel eskadry w marcu 1939^[1]^[b]
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko	Przydział we IX 1939
dowódca	kpt. Władysław Emil Dawidek
dowódca I/49	kpt. Franciszek Wesołowski
dowódca II/49	por. Stanisław Kostka Racibor Osiadacz
pilot	por. Jan Feliks Wronka
obserwator	por. Lutmił Marceli Kozłowski
obserwator	por. piech. Witold Jan Szumyłowicz
obserwator	por. piech. Bronisław Władysław Stacherski

Dowódcy eskadry:

por. obs. Bernard Krupa (1 XI 1937 – 20 III 1938)
por. obs. Władysław Dawidek (20 III 1938 – 13 III 1939)
por. obs. Franciszek Wesołowski (13 III – 13 IV 1939)
kpt. obs. Franciszek Rybicki (13 IV – 24 VIII 1939)

dowódca I/49 plutonu:

por. pil. Mieczysław Stefanicki (1 XI 1937 – 31 XII 1938)
por. obs. Franciszek Wesołowski (1 I – 24 VIII 1939)

dowódca II/49 plutonu:

por. obs. Wiktor Szumbarski (1 XI 1937 – 31 XII 1938)
por. obs. Stanisław Osiadacz (1 I – 24 VIII 1939)

szef mechaników:

st. majster wojsk. Jan Bryndal
st. majster wojsk. Wojciech Gruszecki

szef eskadry:

plut. Ludwik Panowicz

Godło eskadry[edytuj | edytuj kod]

Godłem 49 eskadry towarzyszącej była czerwono-czarna biedronka na tle białego pięcioboku z czerwoną obwódką^[3].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220). W skład Sił Zbrojnych II RP wchodziły wojska lądowe nazywane ówcześnie wojskiem i Marynarka Wojenna. Wojsko składało się z jednostek organizacyjnych wojska stałego i jednostek organizacyjnych Obrony Narodowej, a także jednostek organizacyjnych Korpusu Ochrony Pogranicza.
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 782.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 314.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Izydor Koliński: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0281-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Kazimierz Sławiński: Lotnisko toruńskie 1920-1945. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. ISBN 83-206-0378-1.
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W". Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3, s. 108, 218,

[1] Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220). W skład Sił Zbrojnych II RP wchodziły wojska lądowe nazywane ówcześnie wojskiem i Marynarka Wojenna. Wojsko składało się z jednostek organizacyjnych wojska stałego i jednostek organizacyjnych Obrony Narodowej, a także jednostek organizacyjnych Korpusu Ochrony Pogranicza.

[4] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[2].

[CITEREFRocznik_oficerski1939782-2] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 782.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-3] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[CITEREFPawlak1989314-5] Pawlak 1989 ↓, s. 314.

[:1-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[a]

[1]

[b]

[3]

[2]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43