5 złotych 1930 Sztandar
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Emitent | |||
|---|---|---|---|
| Nominał |
5 złotych | ||
| Rocznik |
1930 | ||
| Emisja | |||
| Mennica | |||
| Nakład |
1 000 000 szt. | ||
| Data emisji |
29 listopada 1930 | ||
| Data wycofania |
30 września 1934 | ||
| Projektant | |||
| Opis fizyczny | |||
| Masa |
18 g | ||
| Średnica |
33 mm | ||
| Materiał |
srebro Ag750 | ||
| Rant |
z wklęsłym napisem | ||
| Stempel | |||
| Uwagi |
moneta okolicznościowa / moneta obiegowa | ||
5 złotych 1930 Sztandar – okolicznościowa moneta pięciozłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 29 listopada 1930 r., rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 14 listopada 1930 r. (Dz.U. z 1930 r. nr 80, poz. 634), wycofana z obiegu 30 września 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 52, poz. 482)[1].
W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia do obiegu pięciozłotówki podawany był 29 grudnia 1930 r[2], jednak w późniejszych tego samego autora – 29 listopada 1930 r[3].
Moneta upamiętniała 100-lecie powstania listopadowego[4].
Awers[edytuj | edytuj kod]
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, dwie cyfry „5" po obu stronach orła, poniżej napis „ZŁOTYCH”, a na dole rok „1930"[5].
Rewers[edytuj | edytuj kod]
Na tej stronie monety umieszczono sztandar z drzewcem zakończonym głowicą w formie orzełka, na płacie sztandaru napis „HONOR i OJCZYZNA”, poniżej napis „1830 1930 W SETNĄ ROCZNICĘ POWSTANIA”, na samym dole, po obu stronach drzewca, inicjały projektanta WJ, a z lewej strony u dołu herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej[5].
Rant[edytuj | edytuj kod]
Na rancie umieszczono wklęsły napis:
SALUS REIPUBLICAE SUPREMA LEX
(pol. dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem)[5].
Nakład[edytuj | edytuj kod]
Pięciozłotówkę wybito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 33 mm, masie 18 gramów, według projektu Wojciecha Jastrzębowskiego, w mennicy w Warszawie, w nakładzie 1 000 000 sztuk[5].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Była to pierwsza moneta okolicznościowa wprowadzona do obiegu w II Rzeczypospolitej[5].
Pięciozłotówka bito według ustroju monetarnego wprowadzonego Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 listopada 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 97, poz. 855)[5].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[5].
Projekt rewersu monety był wynikiem zamkniętego konkursu ogłoszonego we wrześniu 1930 r. Początkowo, po rozstrzygnięciu konkursu, rozpoczęto bicie monety stemplem głębokim, jednak ze względu na liczne problemy techniczne proces przerwano i opracowano stemple płytkie, którymi dokończono emisję. Pierwsze monety, te bite stemplem głębokim, są dzisiaj jednymi z najrzadszych monet II Rzeczypospolitej. Cechą charakterystyczną rysunku rewersu wybitego stemplem głębokim są cieńsze kreseczki przy obrzeżu monety, z jedną z kreseczek wypadającą dokładnie w środku korony orzełka będącego głowicą sztandaru. Nakład tej odmiany szacowany jest na około 1000 sztuk[5]. W przeszłości, w niektórych katalogach, pisano o liczbie 200 sztuk[5].
Parametry monety są identyczne z parametrami pięciozłotówki wzór 1928[6].
Stopień rzadkości odmian przedstawiono w tabeli[7]:
| Rocznik | Rewers | Nakład (sztuk) | Stopień rzadkości | Szacowana liczba egzemplarzy | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 złotych 1930 | Sztandar – stempel głęboki | około 1000 | R5 | 26–120 | 
|
| 5 złotych 1930 | Sztandar – stempel płytki | 1 000 000 | R | 80 001–400 000 | 
|
Wersje próbne[edytuj | edytuj kod]
W katalogach podana jest informacja o próbnych wersjach monety wybitych[4]:
- w brązie, stempel głęboki, z wklęsłym napisem „PRÓBA” (20 sztuk).
- w srebrze, stempel płytki, z wklęsłym napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk).
Istnieją wersje lustrzane dla obydwu odmian, tzn. bitej zarówno stemplem głębokim (nieznana liczba sztuk) oraz płytkim (200 sztuk)[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 205–209, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 159, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 42, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.
- ↑ a b c d e f g h i Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. drugie, Sosnowiec 2008, s. 205-208.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 187–188, ISBN 978-83-87355-65-4.