6 szwadron pionierów
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
rtm. Józef Pająk |
| Ostatni |
rtm. Bolesław Krajewski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
6 szwadron pionierów – pododdział kawalerii Wojska Polskiego.
Historia szwadronu[edytuj | edytuj kod]
W 1924 został sformowany szwadron pionierów przy 6 Samodzielnej Brygadzie Kawalerii[1]. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych przydzielił rtm. Józefa Pająka na stanowisko dowódcy szwadronu i por. Antoniego Czechowicza na stanowisko młodszego oficera szwadronu[2]. Szwadron wchodził w skład 6 Samodzielnej Brygada Kawalerii w Stanisławowie. 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem O.I.Szt.Gen. 11750 Org. ustalił następujące odznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 6 SBK:
- otok na czapkach rogatywkach czarny,
- proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza pąsowo-czarne (barwa pąsowa u góry, barwa czarna zaś u dołu),
- na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) i litery „6B”[a].
Szwadron stacjonował w Stanisławowie[4][5][6][7][8].
W marcu 1926 nastąpiła zmiana na stanowiskach młodszego oficera szwadronu. Porucznik Czechowicz wrócił do macierzystego 6 pułku ułanów[9], a do szwadronu przydzielony został rtm. Jan Pelczar z 9 pułku ułanów[10][11] i por. Włodzimierz Dawbulewicz z 6 puł.[9] Od sierpnia 1926 formacją ewidencyjną dla żołnierzy szwadronu był 6 pułk ułanów w Stanisławowie. W związku z powyższym minister spraw wojskowych zarządzeniem Dep. II L. 10604/1926 przeniósł do tego pułku rotmistrza Czarnotę i Stanisława Bedryjowskiego[12]. W tym samym miesiącu porucznik Pelczar wrócił do 9 pułku ułanów[13].
1 października 1926 szwadron został oddany pod inspekcję gen. bryg. Mieczysławowi Norwid-Neugebauerowi[4].
4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyka szwadronów pionierów[14].
24 lutego 1928 minister spraw wojskowych ustalił otok szkarłatny na czapkach oficerów i szeregowych szwadronów pionierów[15].
W 1930 pododdział został przemianowany na 6 szwadron pionierów[5].
13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem G.M. 7759 I. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów[16].
Bezpośredni nadzór nad szkoleniem i wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nadzór nad właściwym wykorzystaniem i konserwacją sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów. Był on również kierownikiem corocznych koncentracji jednostek saperskich[17].
Od 1937 szwadron wchodził w skład Podolskiej Brygady Kawalerii[18]. Do października tego roku szwadron został zreorganizowany[19].
Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” dowódca 6 pułku ułanów w Stanisławowie był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 6[20][21]. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym[22][21]. 27 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „zielonych” na terenie Okręgu Korpusu Nr VI. Mobilizację rozpoczęto tego samego dnia w godzinach wieczornych[23]. Mobilizacja szwadronu odbyła się w terminie (Z+36) i zgodnie z elaboratem mob. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony zgodnie z należnościami materiałowymi L.5023/mob.mat.[24]. Piątego dnia mobilizacji powszechnej miała być zakończona mobilizacja uzupełnienia marszowego szwadronu pionierów nr 6[22][25]. Uzupełnienie marszowe było jednostką podległą dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI pod każdym względem[26]. Zmobilizowany szwadron pionierów nr 6 i jego uzupełnienie marszowe przynależały pod względem ewidencji do Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Stanisławów”[27].
W czasie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 6 walczył w składzie Podolskiej BK[28][8], a od 23 września, po przebiciu się do Warszawy, w składzie Zbiorczej Brygady Kawalerii[29]. Do szwadronu wcielono resztki szwadronu pionierów nr 3[30].
Kadra szwadronu[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy szwadronu
- rtm. Józef Pająk (XI[2] – XII 1924[31][32])
- rtm. Adolf Marian Czarnota (II 1925[33] – XI 1928[34])
- rtm. Kazimierz Porzycki (XI 1928[34][5] – X 1931[35])
- por. kaw. / rtm. Bolesław I Krajewski (X 1931[36][37] – IX 1939[38])
- Obsada personalna w marcu 1939[7]
- dowódca szwadronu – rtm. Bolesław I Krajewski
- dowódca plutonu – por. kaw. Wiktor Sommer
- dowódca plutonu – por. kaw. Bronisław Zarębiński
- dowódca szwadronu – rtm. Bolesław I Krajewski †26 V 1944 Poznań
- dowódca I plutonu – por. kaw. Wiktor Sommer †7 XI 1941 Berlin[41][42]
- dowódca II plutonu – por. kaw. Bronisław Zarębiński[43][44]
- dowódca III plutonu – ppor. kaw. rez. Ludwik Leliwa[b][47][48]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wzór, wymiary i sposób umieszczania wyżej wymienionych odznak i barw – według przepisów o ubiorze polowych WP[3].
- ↑ ppor. kaw. rez. Ludwik Leliwa ur. 13 września 1912 we wsi Byszwałd, w rodzinie Franciszka i Marianny z Dreszlerów[41]. Był absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (VIII rocznik 1933–1934). Praktykę odbył w 6 szwadronie pionierów[45]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 30. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[46]. Do 9 maja 1945 przebywał w niemieckiej niewoli. Zmarł 1 czerwca 1995[41].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 83.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 688.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 44 z 6 listopada 1924, poz. 640.
- ↑ a b Kośmider 2009 ↓, s. 243.
- ↑ a b c Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 52.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 666.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 719.
- ↑ a b Winogrodzki 1989 ↓, s. 326.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 marca 1926, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 marca 1926, s. 95, tu przydzielony na stanowisko dowódcy szwadronu.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 8 maja 1926, s. 162, sprosowano przydział na stanowisko oficera młodszego.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 247.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 15 sierpnia 1926, s. 262.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz. 268.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928, poz. 66.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 13 sierpnia 1931, poz. 315.
- ↑ Bałtusis 1940 ↓, s. 68–69.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 30.
- ↑ Tym 2013 ↓, s. 60.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 180, 195.
- ↑ a b Zarzycki 1995 ↓, s. 61.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 195.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094, 1095.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 62.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 249.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 183, 195.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 33.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 240.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 311.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 16 grudnia 1924, s. 727.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 310.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 17 lutego 1925, s. 79.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 341.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 330.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 331, jako pełniący obowiązki dowódcy szwadronu.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 128, zatwierdzony na stanowisku.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 135, 719.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 377.
- ↑ Bauer i Polak 1983 ↓, s. 494.
- ↑ a b c Straty ↓.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 311, wg autora rozstrzelany w Oflagu X A Sandbostel.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 377, jako por. Stanisław Zarembiński.
- ↑ Bauer i Polak 1983 ↓, s. 494, jako por. Bronisław Zarembiński.
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 67, 101.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 219.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 377, jako por. Ludwik Śliwa.
- ↑ Bauer i Polak 1983 ↓, s. 494, jako por. Ludwik Śliwa.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
- Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
- Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926–1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
- Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
- Marian Winogrodzki. Podolska Brygada Kawalerii w działaniach wojennych 1939 r., cz. I. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (129), 1989. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-05-10].