8 Pułk Strzelców Konnych (II RP)
| ||
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita
| |
| Sformowanie | 1921 | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Nazwa wyróżniająca | Pomorskich [a] | |
| Tradycje | ||
| Święto | 12 czerwca | |
| Nadanie sztandaru | 1924 | |
| Kontynuacja | 1 Lęborski batalion zmechanizowany im. gen. Jerzego Jastrzębskiego | |
| Dowódcy | ||
| Ostatni | płk dypl. Jerzy Jan Jastrzębski | |
| Działania zbrojne | ||
| kampania wrześniowa | ||
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Chełmno | |
| Rodzaj sił zbrojnych | wojsko | |
| Rodzaj wojsk | kawaleria | |
| Podległość | Okręg Korpusu Nr VIII XV Brygada Kawalerii Brygada Kawalerii „Toruń” Brygada Kawalerii „Bydgoszcz” Pomorska Brygada Kawalerii | |
8 Pułk Strzelców Konnych (8 psk) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.
Spis treści
Historia pułku[edytuj | edytuj kod]
8 pułk strzelców konnych został sformowany w 1921 roku, w garnizonie Chełmno, a jego kadra szwadronu zapasowego we Włocławku. W latach 1921-1924 był jednostką jazdy dywizyjnej, podporządkowaną dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, a pod względem wyszkolenia dowódcy VII Brygady Jazdy[2]. W tym okresie w jego skład wchodziły trzy szwadrony strzelców konnych, oddział szkolny karabinów maszynowych, pułkowa szkoła podoficerska i kadra szwadronu zapasowego[3].
W kwietniu 1924 roku wraz z pozostałymi pułkami strzelców konnych przeformowany został w oddział kawalerii samodzielnej i podporządkowany dowódcy nowo powstałej XV Brygady Kawalerii.
W marcu 1929 roku pułk podporządkowany został dowódcy Brygady Kawalerii „Toruń”, która w 1934 roku przemianowana została na Brygadę Kawalerii „Bydgoszcz”, a 1 kwietnia 1937 roku na Pomorską Brygadę Kawalerii.
19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 29 września, jako datę święta pułkowego[4]. 6 czerwca 1928 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zmienił datę święta pułkowego 8 psk z dnia 29 września na dzień 12 czerwca[5].
W kampanii wrześniowej 1939 walczył w składzie Pomorskiej Brygady Kawalerii (Armii „Pomorze”). Wziął udział w bitwie nad Bzurą, walczył pod Ozorkowem (12 września). Jeden szwadron przebił się do Warszawy, bronił stolicy w rejonie Dolnego Mokotowa.
Kadra pułku[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy pułku
- ppłk / płk kaw. Aleksander I Wasilewski (29 IX 1921 - 17 VII 1925 → zastępca dowódcy 3 psk[6])
- ppłk kaw. Witold Walicki (p.o. 17 VII 1925 - 23 V 1927 → komendant Miasta Łódź[7])
- płk SG Bronisław Wzacny (23 V 1927 - 28 I 1931 → Rejonowy Inspektor Koni w Kaliszu[8])
- ppłk kaw. Władysław II Müller (28 I 1931 - 7 VI 1934 → w stan spoczynku z dniem 31 VIII 1934[9])
- płk dypl. Jerzy Jan Jastrzębski (7 VI 1934[10] - VIII 1939)
- Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku - I zastępca dowódcy)
- ppłk Wacław I Wysocki (od 1 X 1922[11][b])
- płk Mikołaj Karatiejew (do 17 VI 1925 → zastępca dowódcy 20 puł[c])
- ppłk tyt. płk Jan Bronikowski (od 17 VI 1925[d])
- mjr Andrzej Paweł Kunachowicz (1928)
- mjr dypl. kaw. Medard Cibicki (31 III 1930 - 30 IX 1931 → stan spoczynku)
- mjr / ppłk kaw. Marian Skrzynecki (3 VIII 1931 - 8 IV 1937 → I zastępca dowódcy 7 puł)
- ppłk Jerzy Janusz Staniszewski (1939)
- Kwatermistrzowie pułku (od 1938 roku - II zastępca dowódcy)
- mjr kaw. Tadeusz Tułasiewicz (od 26 IV 1928[1])
- mjr kaw. Stanisław Szeliski (do 1937)
- mjr kaw. Czesław Święcicki (1937 - IX 1939)
- Oficerowie pułku
- rtm. Jerzy Kuszel
Obsada personalna w 1939 roku[edytuj | edytuj kod]
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[12][e]:
- dowódca pułku – płk dypl. Jerzy Jan Jastrzębski
- I zastępca dowódcy – ppłk Jerzy Janusz Staniszewski
- adiutant – rtm. Stanisław Siedlecki (*)[f]
- naczelny lekarz medycyny – kpt. dr Jan Kryska
- starszy lekarz weterynarii – mjr Bohdan Janczyński
- młodszy lekarz weterynarii – ppor. rez. pdsc. Józef Gondzyk
- komendant rejonu PW Konnego – rtm. adm. (kaw.) Stefan Wacław Skupiński
- II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Czesław I Święcicki
- oficer mobilizacyjny – rtm. Czesław Mrówczyński
- zastępca oficera mobilizacyjnego – rtm. adm. (kaw.) Władysław II Makowski
- oficer administracyjno-materiałowy – rtm. adm. (kaw.) Edmund Edward Radajewski
- dowódca szwadronu gospodarczego – rtm. Stanisław Siedlecki (*)[f]
- oficer gospodarczy – kpt. int. Stanisław II Guliński
- oficer żywnościowy – por. Stanisław Michał Lindner
- dowódca plutonu łączności – por. Stanisław Dworecki
- dowódca plutonu kolarzy – por. Czesław Andrzej Begale (*)[f]
- dowódca plutonu ppanc. – por. Edmund Alfons Żak
- dowódca 1 szwadronu – rtm. dypl. Bogusław Jerzy Kłoss
- dowódca plutonu – por. Władysław Andrzej Piszczkowski
- dowódca plutonu – ppor. Roman Marceli Bąk
- dowódca plutonu – ppor Julian Janas
- dowódca 2 szwadronu – rtm. Stanisław IV Wiśniewski
- dowódca plutonu – ppor. Henryk Julian Kazimierz Dzianott
- dowódca plutonu – ppor. Bolesław Patrycy Wojciech Wierzbowski
- dowódca 3 szwadronu – rtm. Antoni Pacewicz
- dowódca plutonu – por. Czesław Andrzej Begale (*)
- dowódca plutonu – ppor. Mieczysław I Dziekoński
- dowódca 4 szwadronu – rtm. Kazimierz Bolesław Wawrzyniak
- dowódca plutonu – por. Stanisław Arkadiusz Dejewski
- dowódca plutonu – por. Emil Stefan Karol Rosyvać
- dowódca szwadronu km – rtm. Kazimierz Zubicki
- dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Antoni Natoński
- dowódca szwadronu zapasowego – rtm. Edmund Marceli Nieszkowski
- zastępca dowódcy – rtm. kontr. Sozyrko Malsag
- Obsada personalna pułku 1 września 1939 roku
- dowódca pułku - płk dypl. kaw. Jerzy Jan Jastrzębski †24 IV 1944 Venafro
- zastępca dowódcy - ppłk kaw. Jerzy Janusz Staniszewski †1940 Katyń
- kwatermistrz - mjr Czesław Święcicki
- adiutant - rtm. Stanisław Siedlecki
- oficer ordynansowy - ppor. rez. Antoni Ike-Duninowski
- oficer informacyjny - por. Emil Stefan Rosywać †17 VI 1940 Vancourt na płn. od Lunéville
- oficer broni gazowej - por. Emil Stefan Rosywać ( podwójne stanowisko ?)
- dowódca szwadronu gospodarczego - por. rez. Janusz Mały
- szef szwadronu - st. wachm. Mankiewicz
- oficer żywnościowy - por. Stanisław Michał Lindner
- oficer gospodarczy (płatnik) - por. Stanisław Wójcik
- lekarz medycyny - kpt. dr med. Jan Kryska
- lekarz weterynarii - mjr lek. wet. Bohdan Janczyczyński
- dowódca taborów - rtm. Edmund Edward Radajewski
- kapelan - ks. kapelan rez. Józef Bigus
- szef kancelarii - NN
- 1 szwadron
- dowódca szwadronu - por. Stanisław Dworecki
- dowódca I plutonu - ppor. Julian Janas †1940 Charków
- dowódca II plutonu - ppor. rez. Konrad Józef Lesiński †11 IX 1939 rej. Chociszew-Ozorków
- dowódca III plutonu - ppor. rez. Jan Marian Dąbski
- szef szwadronu - wachm. Stanisław Wojciechowski
- 2 szwadron
- dowódca szwadronu - rtm. Stanisław Wiśniewski †18 IX 1939 Kutno
- dowódca I plutonu - ppor. Bolesław Patrycy Wierzbowski
- dowódca II plutonu - pchor. rez. Jerzy Gniazdowski
- dowódca III plutonu - pchor. / ppor. Zdzisław Rogala 3 IX 1939 Topolno
- szef szwadronu - wachm. Józef Płotnicki
- 3 szwadron
- dowódca szwadronu - rtm. Antoni Pacewicz
- dowódca I plutonu - ppor. rez. Zdzisław Kazimierz Czernik 3 IX 1939 Poledno
- dowódca II plutonu - pchor. / ppor. Jan Zawiślak 3 IX 1939 Poledno
- dowódca III plutonu - ppor. rez. Michał Szajewski
- szef szwadronu - wachm. Feliks Fredyk
- 4 szwadron
- dowódca szwadronu - por. Władysław Andrzej Piszczkowski
- dowódca I plutonu - ppor. Roman Marceli Bąk (Bąkowski)
- dowódca II plutonu - ppor. rez. Wacław Dziliński †11 IX 1939 rej. Chociszew-Ozorków
- dowódca III plutonu - ppor. rez. Tadeusz Krzymuski †18 III 1946 Bolonia
- szef szwadronu - wachm. Feliks Ratajczak
- szwadron ciężkich karabinów maszynowych
- dowódca szwadronu - rtm. Kazimierz Zubicki †3 IX 1939 Luszkowo
- dowódca I plutonu - ppor. Zygmunt Gniazdowski
- dowódca II plutonu - ppor. Kazimierz Antoni Natoński
- dowódca III plutonu - wachm. Jan Czernik
- szef szwadronu - wachm. Józef Wiejaczko
- szwadron kolarzy
- dowódca szwadronu - por. kaw. Czesław Andrzej Begale (ur. 31 V 1910, †23 I 1943 Oflag II C Woldenberg
- dowódcy plutonów - NN
- szef szwadronu - wachm. Jan Bromka
- pluton łączności
- dowódca - por. rez. Stanisław Zawistowski
- pluton przeciwpancerny
- dowódca - por. Edmund Żak †11 IX 1939 rej. Chociszew-Ozorków
Symbole pułku[edytuj | edytuj kod]
- Sztandar
Sztandar ufundowało społeczeństwo powiatu chełmińskiego, a wręczył go pułkowi prezydent RP Stanisław Wojciechowski w Chełmie 4 sierpnia 1924[15]
- Odznaka pamiątkowa
17 września 1927 roku generał dywizji Daniel Konarzewski w zastępstwie Ministra Spraw Wojskowych zatwierdził „wzór pamiątkowej odznaki pułkowej 8 Pułku Strzelców Konnych”[16]. Odznaka o wymiarach 44x44 mm ma kształt krzyża maltańskiego, którego ramiona pokryte są emalią oliwkową z białym obrzeżem i złotymi krawędziami. Pośrodku nałożone emaliowane na niebiesko koło w otoku złotego wieńca laurowego, na którym wpisano numer i inicjały „8 SK”. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze i emaliowana. Wykonawcą odznaki był Józef Michrowski z Warszawy[17].
Barwy pułku:
proporczyk - szmaragdowo-biały z żyłką chabrową pośrodku.
Czapka rogatywka – otok biały[18].
Szasery ciemnogranatowe, lampasy białe, wypustka biała
proporczyk dowództwa w 1939
proporczyk 1 szwadronu w 1939
proporczyk 2 szwadronu w 1939
proporczyk 3 szwadronu w 1939
proporczyk 4 szwadronu w 1939
proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939
proporczyk plutonu łączności w 1939
Żurawiejka
- Choć najmłodszy z naszej broni
- po mistrzowsku zawsze goni.
- Lance do boju, szable w dłoń ...
- "Ósmy" Strzelców – to nie treny,
- wyścigowcy i sportsmeny,
- Lance do boju, szable w dłoń ...
- Słuchaj: striełcy my z Syberii
- sławni z szarż, burd i brewerii.
- Lance do boju, szable w dłoń ...
Nawiązania[edytuj | edytuj kod]
Siedziba, otoczenie i żołnierze pułku zostali przedstawieni w odc. 6 serialu telewizyjnego Pogranicze w ogniu.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwa „8 Pułk Strzelców Konnych Pomorskich” nie została zatwierdzona przez MSWojsk.[1].
- ↑ Wacław Wysocki urodzony 25 września 1877 roku figurował w ewidencji wojskowej jako Wacław I Wysocki w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko. Wacław I Wysocki został 3 maja 1922 roku zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów jazdy. Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 668, 675. Wacław II Wysocki urodzony 9 października 1891 roku, porucznik rezerwy lekarz, 3 batalion sanitarny w Grodnia, Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1143, 1234.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 64 z 17 czerwca 1925 roku, s. 323. Mikołaj Karatiejew urodzony 18 grudnia 1872 roku został zweryfikowany 3 maja 1922 roku w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów jazdy.
- ↑ Jan Bronikowski urodzony 1 sierpnia 1878 roku został 3 maja 1922 roku zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 43. lokatą w korpusie oficerów jazdy.
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[13].
- ↑ a b c Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednocześnie więcej niż jedną funkcję[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 48.
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 57-58.
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 57.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 15 z 6 czerwca 1928 roku, poz. 175.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 74 z 17 lipca 1925 roku, s. 388.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 146.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 143.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 160.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 7 października 1922 roku, s. 759.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 715–716.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 264-266.
- ↑ Rozkaz L. G.M. 30605/26 I. Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 26 z 17 września 1927 roku, poz. 3262.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 222.
- ↑ Dziennik Rozkazów MS Wojsk. nr 6 z 24 lutego 1928 roku
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- "Księga jazdy polskiej": pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1993
- "Pomorska Brygada Kawalerii" Stanisław Krasucki, Wydawnictwo Redakcji Historyczno-Wojskowej Oficyny Wydawniczej "Ajaks", ISBN 83-85621-59-8, Pruszków 1994
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
