Abdullah Gül

Abdullah Gül
Data i miejsce urodzenia	29 października 1950 ; Kayseri
	Prezydent Turcji
Okres	od 28 sierpnia 2007; do 28 sierpnia 2014
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Ahmet Necdet Sezer
Następca	Recep Tayyip Erdoğan
	Minister spraw zagranicznych Turcji
Okres	od 14 marca 2003; do 28 sierpnia 2007
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Yaşar Yakış
Następca	Ali Babacan
	Premier Turcji
Okres	od 18 listopada 2002; do 14 marca 2003
Przynależność polityczna	Partia Sprawiedliwości i Rozwoju
Poprzednik	Bülent Ecevit
Następca	Recep Tayyip Erdoğan
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Abdullah Gül i Cristina Fernández de Kirchner (2010)

Abdullah Gül z Bronisławem Komorowskim podczas wizyty w Polsce (2011)

Abdullah Gül i prezydent Meksyku Enrique Peña Nieto (2013)

Abdullah Gül (wym. [a b d u ɫ ˈ ɫ a h ˈ ɟ y l]; ur. 29 października 1950 w Kayseri) – turecki polityk, prezydent Turcji w latach 2007–2014, wicepremier i minister spraw zagranicznych w latach 2003–2007 oraz premier w latach 2002–2003.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Młodość i edukacja[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Kayseri w narodowe święto tureckie. Wychowywał się w konserwatywnej rodzinie, jego ojciec był mechanikiem. Studiował ekonomię na Uniwersytecie Stambulskim, potem przez dwa lata studiował także w Londynie oraz w Exeter.

Po studiach rozpoczął karierę akademicką, m.in. współpracował przy zakładaniu Wydziału Inżynierii Przemysłowej na Uniwersytecie Sakarya w Adapazarı, na którym wykładał zarządzanie. W latach 1983-1991 pracował w Islamskim Banku Rozwoju.

Początki kariery politycznej[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze doświadczenia polityczne zdobył już podczas studiów, kiedy to był członkiem Narodowego Stowarzyszenia Tureckich Studentów.

W 1991 został po raz pierwszy wybrany do parlamentu z ramienia Partii Dobrobytu (Refah Partisi). Od 1991 do 1995 Gül był członkiem Komisji Planowania i Budżetu parlamentu tureckiego. W 1995 uzyskał reelekcję. Do 2001 roku zasiadał w Komisji Spraw Zagranicznych. Od 1996 do 1997 był rzecznikiem prasowym rządu.

W 1999 został po raz trzeci wybrany do parlamentu, tym razem z ramienia Partii Cnoty (Fazilet Partisi). 14 maja 2000 niewielką ilością głosów przegrał walkę o przewodnictwo w partii. Odsunął się więc od partyjnego establishmentu i skierował w stronę formującego się, nowego ruchu, na bazie którego w sierpniu 2001 utworzono nową konserwatywną Partię Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP, Adalet ve Kalkinma Partisi). Został jej wiceprzewodniczącym.

Premier i szef dyplomacji[edytuj | edytuj kod]

W wyniku wyborów z 3 listopada 2002 Gül ponownie zasiadł w parlamencie, tym razem z ramienia Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP). 18 listopada 2002 został wybrany przez AKP na stanowisko przejściowego premiera ponieważ szef partii, Recep Tayyip Erdoğan nie mógł objąć urzędu z powodu ciążącego na nim zakazu sprawowania funkcji publicznych. Po zmianie przepisów prawa, dokonanych przez AKP, Erdogan dostał się do parlamentu w wyniku wyborów uzupełniających i 14 marca 2003 zastąpił Güla na stanowisku premiera. Gül został w zamian mianowany wicepremierem oraz ministrem spraw zagranicznych.

W czasie jego rządów jako szefa dyplomacji, w Turcji doszło do ataków terrorystycznych, m.in. w Stambule i Kuşadasi. Gül zapowiedział wzmocnienie środków bezpieczeństwa. Prowadził również rozmowy z Unią Europejską na temat otwarcia negocjacji akcesyjnych. Próbował również umocnić stosunki z Syrią i relacje z państwami Kaukazu. W lutym 2007 złożył wizytę w Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkał się z prezydentem George’em W. Bushem oraz Condoleezzą Rice.

Prezydentura[edytuj | edytuj kod]

24 kwietnia premier Erdogan ogłosił Abdullaha Güla kandydatem Partii Sprawiedliwości i Rozwoju w wyborach prezydenckich w 2007^[1]. Wyboru prezydenta wedle konstytucji miało dokonać Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji (parlament), większością 2/3 głosów (367 na 550) w dwóch pierwszych turach głosowania lub zwykłą większością w trzeciej turze.

Dwie pierwsze tury głosowania 27 kwietnia i 6 maja 2007 zostały zbojkotowane przez opozycję, z powodu czego zabrakło wymaganego kworum^[2]. Opozycja zapowiedziała bojkot także trzeciego głosowania. W takiej sytuacji, 6 maja 2007 Abdullah Gül wycofał swoją kandydaturę, a trzy dni później Sąd Najwyższy zarządził odroczenie wyborów z powodu braku kandydatów.

Partia Sprawiedliwości i Rozwoju doprowadziła do rozpisania na dzień 22 lipca 2007 wcześniejszych wyborów parlamentarnych, w których zdobyła 341 mandatów w 550-osobowym parlamencie^[3]. 13 sierpnia 2007 Abdullah Gül został ponownie nominowany kandydatem AKP do stanowiska prezydenta^[4]. W dwóch pierwszych turach głosowania 20 i 24 sierpnia Gül nie uzyskał wymaganych 2/3 głosów poparcia. W trzeciej turze 28 sierpnia 2007, w której wymagana była zwykła większość głosów, zdobył 339 na 448 głosów i został wybrany nowym prezydentem Turcji. Tego samego dnia został zaprzysiężony na stanowisku^[5].

We wrześniu 2008 Gül jako pierwszy w historii turecki szef państwa udał się z oficjalną wizytą do Armenii, wzbudzając tym wiele kontrowersji w kraju^[6].

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia

Medal Honoru Republiki Tureckiej (2014)
Order Łaźni (Wielka Brytania, 2008)
Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 2009)
Krzyż Wielki z Łańcuchem i Złotopromienną Gwiazdą Orderu Zasługi (Węgry, 2011)
Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia, 2012)
Order Królewski Serafinów (Szwecja, 2013)^[7]
Order Domowy Nassauski Lwa Złotego (Luksemburg, 2013)^[8]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (2009)^[9]^[10]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 2013)^[11]
Łańcuch Orderu Króla Abdulaziza Al Sauda (Arabia Saudyjska, 2007)
Order Pakistanu (2010)
Order Heydəra Əliyeva (Azerbejdżan, 2013)^[12]
Order Prezydenckiej Gwiazdy (Turkmenistan, 2014)^[13]
Order Zasługi (Kamerun)
Order Męstwa (Kamerun, 2010)
Order Niepodległości (Katar, 2009)^[14]
Order Mubaraka Wielkiego (Kuwejt, 2009)
Order Danaker (Kirgistan, 2014)^[15]
Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja, 2013)
Order Złotego Orła (Kazachstan, 2012)
Medal 10-lecia Astany (Kazachstan, 2008)^[16]
Medal 25-lecia Niepodległości Republiki Kazachstanu (2017)^[17]

Wyróżnienia

Tytuł doktora honoris causa Chrześcijańskiego Uniwersytetu Dimitrie Cantemira w Bukareszcie (3 marca 2008)^[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ „Turkey’s ruling party announces FM Gul as presidential candidate”, People’s Daily Online, 24 kwietnia 2007.
↑ „New Turkey president poll fails „, BBC News, 6 maja 2007.
↑ „Turkey re-elects governing party”, BBC News, 22 lipca 2007.
↑ „Turkey’s ruling party renominates Gul as presidential candidate „. news.xinhuanet.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]., chinaview.com, 14 sierpnia 2007.
↑ „Turkish foreign minister wins presidency, in victory for Islamic-rooted government”. iht.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-17)]., Associated Press (International Herald Tribune), 28 sierpnia 2007.
↑ „Gul in landmark visit to Armenia”, BBC News, 6 września 2008.
↑ T.C. Cumhurbaşkanlığı : İsveç Ziyareti, web.archive.org, 1 lutego 2014 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-01] .
↑ Presidency Of The Republic Of Turkey : Grand Duke Henri of Luxembourg at the Çankaya Presidential Palace, web.archive.org, 4 grudnia 2014 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-04] .
↑ Le onorificenze della Repubblica Italiana, www.quirinale.it [dostęp 2019-06-29] .
↑ Wayback Machine, web.archive.org, 1 października 2012 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-01] .
↑ Wayback Machine, web.archive.org, 5 listopada 2013 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-05] .
↑ Abdullah Gülün “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, president.az [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-13] (azer.).
↑ Президент Турецкой Республики удостоен высшей государственной награды Туркменистана, turkmenistan.gov.tm [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03] .
↑ Presidency of the Republic of Turkey : Abdullah GÜL, web.archive.org, 6 maja 2012 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-06] .
↑ Кыргыз Республикасынын Президентинин расмий Интернет сайты, www.president.kg [dostęp 2019-06-29] .
↑ Abdullah GÜL : Kazakhstan, www.abdullahgul.gen.tr [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-29] .
↑ Рабочий график Главы государства, nomad.su [dostęp 2019-06-29] .
↑ Universitatea Crestina "Dimitrie Cantemir" isi afirma din nou valoarea obtinand succesiv (2010-2015, 2015-2020) GRAD DE INCREDERE RIDICAT , cel mai inalt calificativ care poate fi acordat unei universitati in Romania.. [w:] UNIVERSITATEA CRESTINA "DIMITRIE CANTEMIR" A ACORDAT TITLUL DE DOCTOR HONORIS CAUSA EXCELENTEI SALE, DL. ABDULLAH GÜL, PRESEDINTELE REPUBLICII TURCIA, AFLAT IN VIZITA OFICIALA IN ROMANIA. [on-line]. ucdc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona prezydenta Turcji.. cankaya.gov.tr. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-07)].
Strona Abdullaha Güla. abdullahgul.gen.tr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-02)].

[1] „Turkey’s ruling party announces FM Gul as presidential candidate”, People’s Daily Online, 24 kwietnia 2007.

[2] „New Turkey president poll fails „, BBC News, 6 maja 2007.

[3] „Turkey re-elects governing party”, BBC News, 22 lipca 2007.

[4] „Turkey’s ruling party renominates Gul as presidential candidate „. news.xinhuanet.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]., chinaview.com, 14 sierpnia 2007.

[5] „Turkish foreign minister wins presidency, in victory for Islamic-rooted government”. iht.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-17)]., Associated Press (International Herald Tribune), 28 sierpnia 2007.

[6] „Gul in landmark visit to Armenia”, BBC News, 6 września 2008.

[7] T.C. Cumhurbaşkanlığı : İsveç Ziyareti, web.archive.org, 1 lutego 2014 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-01] .

[8] Presidency Of The Republic Of Turkey : Grand Duke Henri of Luxembourg at the Çankaya Presidential Palace, web.archive.org, 4 grudnia 2014 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-04] .

[9] Le onorificenze della Repubblica Italiana, www.quirinale.it [dostęp 2019-06-29] .

[10] Wayback Machine, web.archive.org, 1 października 2012 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-01] .

[11] Wayback Machine, web.archive.org, 5 listopada 2013 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-05] .

[12] Abdullah Gülün “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, president.az [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-13] (azer.).

[13] Президент Турецкой Республики удостоен высшей государственной награды Туркменистана, turkmenistan.gov.tm [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03] .

[14] Presidency of the Republic of Turkey : Abdullah GÜL, web.archive.org, 6 maja 2012 [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-06] .

[15] Кыргыз Республикасынын Президентинин расмий Интернет сайты, www.president.kg [dostęp 2019-06-29] .

[16] Abdullah GÜL : Kazakhstan, www.abdullahgul.gen.tr [dostęp 2019-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-29] .

[17] Рабочий график Главы государства, nomad.su [dostęp 2019-06-29] .

[18] Universitatea Crestina "Dimitrie Cantemir" isi afirma din nou valoarea obtinand succesiv (2010-2015, 2015-2020) GRAD DE INCREDERE RIDICAT , cel mai inalt calificativ care poate fi acordat unei universitati in Romania.. [w:] UNIVERSITATEA CRESTINA "DIMITRIE CANTEMIR" A ACORDAT TITLUL DE DOCTOR HONORIS CAUSA EXCELENTEI SALE, DL. ABDULLAH GÜL, PRESEDINTELE REPUBLICII TURCIA, AFLAT IN VIZITA OFICIALA IN ROMANIA. [on-line]. ucdc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).

[a-19] Głowa państwa jako Przewodniczący Komitetu Jedności Narodowej

[b-20] Głowa państwa jako Przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Narodowego

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[A]

[B]