Adaś Miauczyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adaś Miauczyński
Dom wariatów, Życie wewnętrzne, Porno, Nic śmiesznego, Ajlawju, Dzień świra, Wszyscy jesteśmy Chrystusami, Baby są jakieś inne, 7 uczuć
Twórca

Marek Koterski

Grany przez

Andrzej Chyra, Marek Kondrat, Krzysztof Kowalewski, Bartosz Opania, Cezary Pazura, Zbigniew Rola, Bogdan Smagacki, Adam Woronowicz, Wojciech Wysocki, Michał Koterski

Adaś Miauczyński (także Michał Miauczyński[a], Michał[b]) – bohater oryginalnego cyklu autorskiego Marka Koterskiego (na który składają się filmy i utwory sceniczne), sfrustrowany i przegrany polski inteligent, określany przez krytykę „żywą emanacją ciemnej strony i podświadomości przeciętnego Polaka”[1].

Adaś Miauczyński pojawił się kolejno w filmach Dom wariatów, Życie wewnętrzne (tutaj pod imieniem Michał), Porno (tutaj pod imieniem Michał), Nic śmiesznego, Ajlawju, Dzień świra, Wszyscy jesteśmy Chrystusami, Baby są jakieś inne i 7 uczuć. Najczęściej, bo trzykrotnie, w postać Miauczyńskiego wcielał się Marek Kondrat.

Postać[edytuj | edytuj kod]

Marek Kondrat

Adaś Miauczyński ma wykształcenie wyższe, zwykle humanistyczne (polonista, kulturoznawca, reżyser filmowy). Jest wulgarnym, neurotycznym i sfrustrowanym inteligentem. Mieszka sam albo z byłą żoną, czasami także z dziećmi (synem Sylwusiem, czasami także z córką).

Specyficzny jest język Miauczyńskiego, charakteryzujący się powtórzeniami, rozbitym szykiem oraz poprawianiem samego siebie[1].

Wcielenia w filmie i teatrze[edytuj | edytuj kod]

Dom wariatów[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Dom wariatów.

Pierwszym filmem Koterskiego, w którym pojawia się Adaś jest Dom wariatów z 1984 roku. 33-letni Miauczyński po dłuższej nieobecności decyduje się odwiedzić rodziców. Przychodzi mu uczestniczyć w koszmarze familijnej codzienności, która już dawno zatarła granice między serdecznością a nienawiścią[2].

W filmową postać Adasia Miauczyńskiego wcielił się Marek Kondrat, otrzymując za tę rolę pochlebne recenzje. Jak pisał w „Filmie” Krzysztof Demidowicz jako wszechstronny aktor teatralny nie miał problemów, by odnaleźć się w konwencji wymagającej równocześnie fantazji i żelaznej dyscypliny”[2].

Dom wariatów był wystawiany również w teatrze – w marcu 1998 roku miała miejsce jego premiera w warszawskim Ateneum. W przedstawieniu Adasia zagrał Bartosz Opania.

Życie wewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Życie wewnętrzne.
Wojciech Wysocki

Główny bohater i narrator w książkowej wersji Życia wewnętrznego identyfikuje się jako „Ja”. Dopiero przy okazji legitymowania bohatera przez milicję zostały ujawnione jego personalia (Michał Miauczyński).

W filmie wcielił się w tę postać Wojciech Wysocki. Bohater mieszka w wieżowcu Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w Łodzi.

14 maja 1987 roku miała miejsce premiera Życia wewnętrznego w warszawskim Teatrze Współczesnym. Rolę Miauczyńskiego (Męża) zagrał Krzysztof Kowalewski[3]. Przedstawienie okazało się sukcesem (grano je niemal 200 razy), a Krzysztof Kowalewski otrzymał za tę rolę Nagrodę Prezydenta m.st. Warszawy[potrzebny przypis].

Porno[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Porno (film).

Bohater książki i filmu Porno na imię ma Michał. Zazwyczaj jednak i tę postać wpisuje się w cykl kolejnych wydań Adasia Miauczyńskiego[4][5].

W filmie rolę Michała zagrał Zbigniew Rola.

Nic śmiesznego[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Nic śmiesznego.
Cezary Pazura

W Nic śmiesznego Miauczyński jest nieżyjącym reżyserem filmowym, który z pozycji nieboszczyka w prosektorium wspomina swoje czterdziestoletnie życie.

Jest mieszkańcem Łodzi, gdzie zamieszkuje od 20 lat. Urodził się jako młodszy syn swoich rodziców. Matka chciała, aby był dziewczynką, dlatego w dzieciństwie ubierała go w sukienki. Ukończył dwa fakultety, w tym reżyserię filmową. Nie zrobił kariery: zawsze był drugim reżyserem, dodatkowo wyrzucono go z pracy przy czterech filmach. Gdy w końcu zabiera się za realizację własnego projektu, komisja kolaudacyjna wycina z filmu najważniejsze sceny.

Niepowodzenia towarzyszyły mu również w życiu prywatnym. Nienawidził swojego mieszkania, w którym mieszkał z żoną mimo rozwodu. Bezskutecznie szukał kobiety swojego życia – żadna ze spotkanych nie okazała się tą jedyną, w dodatku każdą z nich zdążył „zaliczyć” Maciek, kolega Adasia z pracy.

Ostatecznie wracający do domu pod wpływem alkoholu Adaś, został obezwładniony i związany przez żonę i córkę. Zamierzony pierwotnie atak tasakiem był w rzeczywistości pozorowany, zaś ostre narzędzie zastąpił kalosz. Mimo to Adaś nie przeżył – umarł na zawał.

W filmie Nic śmiesznego rolę Adasia grał Cezary Pazura.

Krytyka porównywała Miauczyńskiego z Nic śmiesznego do Jana Piszczyka z Zezowatego szczęścia Andrzeja Munka.

Ajlawju[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ajlawju.

W Ajlawju Adaś Miauczyński to krytyk literacki, a zarazem niespełniony poeta. Rozwiedziony, mieszka w Łodzi wspólnie z byłą żoną i synem. Na weselu u jednego ze znajomych spotyka Gosię, niewidzianą od 10 lat znajomą ze studiów, i decyduje się z nią związać.

Introwertyka Adasia z Ajlawju zagrał Cezary Pazura, a porównywano go do postaci granych przez Woody’ego Allena[6].

Dzień świra[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Dzień świra.

W filmie Dzień świra Adaś jest 49-letnim nauczycielem języka polskiego. Posiada własne mieszkanie. Cierpi na nerwicę natręctw, jest m.in. numeromanem. Liczne zdarzenia (m.in. hałasujący robotnicy o godzinie 7. rano, sąsiad słuchający za głośno koncertu Chopina, kłócący się posłowie w Sejmie, gra na akordeonie oraz załatwiający się pod jego oknem pies) potęgują w nim uczucie frustracji. Rozwiedziony, ma syna Sylwestra (Sylwunia), w którego rolę wcielił się Michał Koterski, o którego los się zamartwia.

Miauczyński, marzący o swojej dawnej miłości Eli, dochodzi do wniosku, że w swoim życiu nie ma dla niej miejsca. Adaś z Dnia świra, w opinii grającego go w filmie Marka Kondrata, to przede wszystkim człowiek samotny[7].

W filmie w Adasia wcielił się Marek Kondrat, a w wersji teatralnej, mającej swoją prapremierę w 2006 roku w Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni – Bogdan Smagacki.

Wszyscy jesteśmy Chrystusami[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wszyscy jesteśmy Chrystusami.
Andrzej Chyra

We Wszyscy jesteśmy Chrystusami Adaś jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Łódzkiego cierpiącym na alkoholizm, z którego pomaga mu wyjść syn – Sylwek.

W rolę Adama wcielili się dwaj aktorzy – Marek Kondrat i Andrzej Chyra.

Baby są jakieś inne[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Baby są jakieś inne.

Produkcja z postacią Adasia Miauczyńskiego z 2011 roku jest anonsowana jako „polska odpowiedź na komedię Mike’a Nicholsa Porozmawiajmy o kobietach, jako że stanowi odniesienia do damsko-męskich stereotypów[8]. W tym filmie postać Adasia Miauczyńskiego zagrał Adam Woronowicz.

7 uczuć[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: 7 uczuć.

Adaś Miauczyński wraca do czasów swojego dzieciństwa i wszystkich problemów jakie miał w tym okresie. Adasia w tym filmie zagrał Michał Koterski.

Odtwórcy postaci Miauczyńskiego[edytuj | edytuj kod]

W filmie[edytuj | edytuj kod]

Adam Woronowicz

W teatrze[edytuj | edytuj kod]

Miauczyński w innych utworach[edytuj | edytuj kod]

Szereg cech wspólnych z Adasiem Miauczyńskim wykazuje także nienazwany bohater utworu scenicznego Marka Koterskiego zatytułowanego Nienawidzę (1991). Fragmenty, tego – jak określa sam autor – tekstu-matki[9] wykorzystał w scenariuszach Nic śmiesznego, Ajlawju i Dniu świra. Bohater Nienawidzę jest rozwiedzionym polonistą (uczy w szkole podstawowej), mieszkającym w bloku. Źródłem jego frustracji są praca, urzędy oraz fakt, że nie spełnił nadziei pokładanych w nim przez rodzinę (nie licząc niebycia komunistą).

Nawiązania[edytuj | edytuj kod]

Wskazuje się na podobieństwa między Miauczyńskim a Tomaszem Płachtą, trzydziestoletnim bohaterem książki Daniela Koziarskiego zatytułowanej Kłopoty to moja specjalność, czyli kroniki socjopaty.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W filmie Życie wewnętrzne M. Koterskiego (1986)
  2. W filmie Porno M. Koterskiego (1989)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b M. Rupszel: Wszyscy jesteśmy Miauczyńskimi. s. 86.
  2. a b K. Demidowicz. Marek Kondrat. „Film”. 5, 1997. [dostęp 2007-07-02]. 
  3. Życie wewnętrzne. e-teatr.pl. [dostęp 2018-06-30].
  4. T. Sobolewski: Ewangelia według Adasia Miauczyńskiego. gazeta.pl. [dostęp 2007-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-29)].
  5. B. Kosecka, Marek Koterski, (w:) Słownik filmu pod red. R. Syski, Kraków 2005, s. 328.
  6. Ajlawju. Stopklatka. [dostęp 2007-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-25)].
  7. Wywiad z Markiem Kondratem. Stopklatka.pl, 1 czerwca 2002. [dostęp 2007-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-30)].
  8. Baby są jakieś inne w bazie filmpolski.pl
  9. Dzień świra. Onet.pl. [dostęp 2007-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-19)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Kosecka B., Marek Koterski (w:) Słownik filmu pod red. R. Syski, Kraków 2005.
  • Rupszel M., Wszyscy jesteśmy Miauczyńskimi, „Kultura” (dodatek do Dziennika. Polska-Europa-Świat) nr z dn. 29.06.2007, s. 86.