Adam Glapiński

Adam Glapiński

Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1950 Warszawa
Prezes Narodowego Banku Polskiego
Okres	od 21 czerwca 2016
Poprzednik	Marek Belka
Minister gospodarki przestrzennej i budownictwa
Okres	od 12 stycznia 1991 do 23 grudnia 1991
Przynależność polityczna	Porozumienie Centrum
Poprzednik	Aleksander Paszyński
Następca	Andrzej Diakonow (p.o.)
Minister współpracy gospodarczej z zagranicą
Okres	od 23 grudnia 1991 do 11 lipca 1992
Przynależność polityczna	Porozumienie Centrum
Poprzednik	Dariusz Ledworowski
Następca	Andrzej Arendarski
Członek Rady Polityki Pieniężnej
Okres	od 2010 do 2016
Poseł na Sejm I kadencji
Okres	od 1991 do 1993
Senator IV kadencji
Okres	od 1997 do 2001
Odznaczenia

Adam Glapiński (ur. 9 kwietnia 1950 w Warszawie) – polski ekonomista, polityk i nauczyciel akademicki, profesor nauk ekonomicznych.

Współzałożyciel Porozumienia Centrum, wiceprzewodniczący PC w latach 1991–1993. W 1991 minister gospodarki przestrzennej i budownictwa w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego, w latach 1991–1992 minister współpracy gospodarczej z zagranicą w rządzie Jana Olszewskiego, poseł na Sejm I kadencji (1991–1993), senator IV kadencji (1997–2001), członek Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2010–2016. W 2016 członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego, następnie od tegoż roku prezes NBP.

Życiorys

Ukończył Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie (1968), a następnie studia na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (1972). W tym samym roku odbył staż w Banque de France w Paryżu. Doktoryzował się, a w 2004 habilitował się w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 2013 prezydent Bronisław Komorowski nadał mu tytuł profesora nauk ekonomicznych. Specjalizuje się w historii myśli ekonomicznej.

Od 1974 związany zawodowo z macierzystą uczelnią (która w 1991 wróciła do nazwy Szkoła Główna Handlowa) jako nauczyciel akademicki, doszedł do stanowiska profesora nadzwyczajnego. Objął na SGH stanowisko profesorskie oraz funkcję kierownika Zakładu Ekonomii Politycznej i Historii Myśli Ekonomicznej w Kolegium Zarządzania i Finansów SGH. Był także wykładowcą Polskiej Akademii Nauk (1978–1983), Inter-University Centre of Postgraduate Studies w Dubrowniku (1986–1989), University of Colorado at Boulder (1993–1998), United States Business and Industrial Council na University of Missouri i na University of Kansas (1996), Institut Superieur de Gestion (1994–2005) i Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach (2004–2007). W 1988 otrzymał stypendium Société historique et littéraire polonaise w Paryżu.

W latach 80. działał w podziemnej „Solidarności”, w stanie wojennym był współprzewodniczącym podziemnej „Solidarności” w SGPiS. W 1989 był jednym z założycieli Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Centrum Demokratyczne. W tym samym roku został członkiem warszawskiego Komitetu Obywatelskiego. W 1990 był współzałożycielem Porozumienia Centrum i warszawskiego oddziału Kongresu Liberalno-Demokratycznego (KLD). Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego PC w latach 1991–1993. W 1991 zajmował stanowisko ministra budownictwa i gospodarki przestrzennej w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego. W 1991 z listy POC jako kandydat Porozumienia Centrum został wybrany na posła I kadencji. W rządzie Jana Olszewskiego pełnił funkcję ministra współpracy gospodarczej z zagranicą (1991–1992). W 1997 z ramienia Ruchu Odbudowy Polski uzyskał mandat senatora IV kadencji w województwie tarnowskim. Podczas kadencji odszedł z ROP, przystępując do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego i Klubu Senatorskiego AWS. W Senacie był wiceprzewodniczącym Komisji Gospodarki Narodowej. Wchodził w skład Parlamentarnej Komisji Wspólnej Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej. W wyborach w 2001 nie ubiegał się o reelekcję.

Powoływany na przewodniczącego rad nadzorczych Banku Rozwoju Eksportu (1992), Nowego Przewoźnika (2007) oraz KGHM Polska Miedź (2007). W latach 2007–2008 był prezesem zarządu i dyrektorem generalnym Polkomtela. W latach 1993–2001 kierował Instytutem Wolności Ekonomicznej i Politycznej. Był członkiem kapituły nagrody „Teraz Polska” (kadencje 2006–2009 i 2009–2012).

5 lutego 2009 został jednym z dwóch (obok Ryszarda Bugaja) doradców ekonomicznych prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego (pełnił tę funkcję do 15 lutego 2010). 16 lutego 2010 prezydent Lech Kaczyński ogłosił swoją decyzję o powołaniu go w skład Rady Polityki Pieniężnej na sześcioletnią kadencję.

29 lutego 2016 prezydent Andrzej Duda na wniosek prezesa NBP Marka Belki powołał go na członka Zarządu Narodowego Banku Polskiego. Adam Glapiński pełnił tę funkcję do 9 czerwca 2016. Wcześniej w maju 2016 prezydent zgłosił jego kandydaturę na stanowisko prezesa polskiego banku centralnego. 10 czerwca 2016 Sejm VIII kadencji wybrał go na tę funkcję. 21 czerwca 2016 – po zaprzysiężeniu przed Sejmem – Adam Glapiński objął urząd prezesa NBP. W styczniu 2022 prezydent Andrzej Duda złożył do Sejmu wniosek o powołanie go na drugą kadencję. 12 maja 2022 Sejm IX kadencji wybrał go na ten urząd; 22 czerwca 2022 Adam Glapiński złożył ślubowanie, obejmując stanowisko prezesa NBP na kolejną kadencję.

Życie prywatne

Zawarł związek małżeński z Katarzyną Glapińską.

Odznaczenia, wyróżnienia i oceny

W 2016 otrzymał odznakę honorową „Za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej”.

W 2020 znalazł się na 6. pozycji rankingu 200 najbardziej wpływowych ludzi w polskiej gospodarce, stworzonego przez RMF FM oraz portale Money.pl i 300Gospodarka.

W 2021 został laureatem nagrody „Byki i Niedźwiedzie", przyznanej przez redakcję dziennika „Parkiet”. Wyróżnienie zostało przyznane za działania podejmowane przez Adama Glapińskiego jako prezesa NBP w 2020 w okresie pandemii COVID-19; decyzję o jego przyznaniu redakcja uzasadniała następująco:

Wiosną ubiegłego roku była potrzebna szybka, zdecydowana i skuteczna reakcja wspierająca płynność w gospodarce. I tak też się stało. Pierwszej, mocnej tarczy antykryzysowej i kolejnych by nie było, gdyby nie wsparcie krajowego banku centralnego.

W 2021 roku otrzymał nagrodę specjalną „Bankowego Menedżera Roku 2020” przyznaną przez „Gazetę Bankową”, a wraz z NBP został wyróżniony nagrodą „Best Central Bank Governance Europe 2021” przyznaną przez magazyn biznesowy „Capital Finance International”. Otrzymał także nagrodę główną „Polski Kompas 2021” przyznawaną przez Gazetę Bankową wspólnie z portalem wGospodarce, Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP oraz Nagrodę Specjalną w ramach Nagrody Gospodarczej Województwa Małopolskiego.

Anglojęzyczny magazyn „Global Finance” w rankingu prezesów banków centralnych w 2020, 2021 i 2022 przyznawał mu notę C (w skali od A do F) i w 2021 roku była to najgorsza ocena w Europie, w 2021 jedynie Turcja otrzymała ocenę D, w 2022 oceny D otrzymały Turcja i Białoruś.

W 2022 otrzymał nagrodę za wybitne zarządzanie Narodowym Bankiem Polskim, przyznaną przez grupę Polska Press podczas gali „Giganci Polska Press 2022”, zorganizowanej pod honorowym patronatem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Jak wskazują Bankier.pl i Gazeta.pl nagrody przyznawane są przez grupę medialną kontrolowaną poprzez Orlen zarządzany przez Daniela Obajtka a Wirtualna Polska precyzuje, że są to nagrody, „które politycy rządowi dostali od koncernu medialnego, będącego w rękach rządu”.

W marcu 2023 roku Adam Glapiński, pełniąc stanowisko prezesa NBP odebrał nagrodę Central Banking’s Currency Manager Award. Laureatami wówczas zostały Narodowy Bank Polski oraz Narodowy Bank Ukrainy za współpracę w zarządzaniu pieniądzem. Jako uzasadnienie kapituła wskazała zdecydowaną i szybką reakcję w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Ocena społeczna

66 proc. Polaków źle ocenia walkę Glapińskiego jako prezesa NBP i RPP z inflacją w Polsce według sondażu przeprowadzonego w 2022 roku przez SW Research dla gazety Rzeczpospolita natomiast badanie poparcia dla Adama Glapińskiego na drugą kadencję prezesa NBP wskazywało na ponad połowę ankietowanych przeciwnych. Złe oceny od połowy badanych uzyskał także w sondażu prowadzonego przez United Surveys dla Wirtualnej Polski w tym samym roku.

Złe oceny pracy wystawiają także znani ekonomiści: Hanna Gronkiewicz-Waltz – prezes NBP w latach 1992-2000 oraz dr Sławomir Dudek, główny ekonomista Forum Obywatelskiego Rozwoju; Magazyn Global Finance stwierdził w 2021, że Polska ma najgorszego prezesa banku centralnego w Europie zrównując w ocenie z jego odpowiednikami w Białorusi i Ukrainie. W tym samym roku znalazł się na 1. miejscu rankingu „Dziennika Gazety Prawnej” za 2020 rok: 50 najbardziej wpływowych osób w polskiej gospodarce.

W styczniu 2023 otrzymał tytuł Dzbana Roku 2022 w internetowym konkursie zorganizowanym przez tygodnik NIE i popularny blog Make Life Harder. Za jego kandydaturą oddano 300 000 głosów.

Publikacje

Publikacje książkowe

• Kapitalizm, demokracja i kryzys państwa podatków, Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2004.
• Meandry historii ekonomii. Między matematyką a poezją, Wyd. I, Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2006, 165 stron, Wyd. II, Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, Warszawa, 2012, 337 stron.
• Natura człowieka i gospodarka. Ekonomia ewolucyjna jako klucz do zrozumienia zjawisk gospodarczych w XXI wieku, Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2022.

Artykuły naukowe

• Technological Innovations and the Dynamics of Structures in the Telecommunications and Media Mobile Market, „Journal of Management and Financial Sciences”, Vol. I, Issue 1, Warszawa 2008.
• Obecny kryzys gospodarczy a nauka ekonomii, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH”, Nr 94, Warszawa 2009.
• Post-Crisis Economic Policy. Innovation Based Growth, „Journal of Management and Financial Sciences”, Vol. IV, Issue 5, Warszawa 2011.
• Animal Spirits in Economics, „Journal of Management and Financial Sciences”, Issue 11, 2013.
• Kwestie metodologiczne podejścia ewolucyjnego w ekonomii, „Gospodarka Narodowa”, Nr 5–6, 2013.

Bibliografia

• Adam Glapiński, sejm.gov.pl [dostęp 2020-06-13] .
• Prof. dr hab. Adam Glapiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2015-08-18] .
• Adam Glapiński kandydatem Prezydenta RP na Prezesa NBP, prezydent.pl, 6 maja 2016 [zarchiwizowane 2016-05-06] .