Adam Kryński

Adam Antoni Kryński
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	19 maja 1844 Łuków
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1932 Warszawa
Specjalność: językoznawca
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Słownik języka polskiego
pod red. Adama Kryńskiego

Adam Antoni Kryński (ur. 19 maja 1844 w Łukowie, zm. 10 grudnia 1932 w Warszawie) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1915–1919 i Lwowskiego w latach 1908–1914.

Życiorys

Kryński kształcił się w Warszawie w gimnazjum; od 1862 studiował w Szkole Głównej na wydziale matematyczno-fizycznym, potem na filologiczno-historycznym. Tytuł magistra uzyskał w 1869, po napisaniu rozprawy O dźwiękach nosowych w językach słowiańskich (druk. w 1870). Od 1871 do 1891 był nauczycielem języków starożytnych i obcych w gimnazjum II w Warszawie. W 1874 wyjechał do Lipska, gdzie kształcił się u G. Curtiusa i Leskiena. Z owego czasu pochodzą jego Listy z Niemiec, drukowane w Opiekunie domowym (1874–1875). W 1875 został członkiem komisji językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, a w 1889 – członkiem korespondentem Akademii. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum.

W 1928 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Prace

• Kwestyja językowa. O bezzasadnym odróżnianiu rodzaju nijakiego od męskiego w deklinacyi przymiotników (Warszawa, 1872)
• Z dziejów języka polskiego. Objaśnienia do rozprawy W.W. Makuszewa p.t. "Ślady wpływu ruskiego na piśmiennictwo staropolskie" (Warszawa, 1873)
• Rozbiór gramatyki historyczno-porównawczej Małeckiego (1880)
• O języku Wojciecha Oczki na podstawie jego dzieł "Przymiot" i "Cieplice" (Warszawa, 1881)
• O pisowni polskiej wraz z objaśnieniem niektórych form językowych (Warszawa, 1882)
• Gwara zakopiańska. Studyjum dyjalektologiczne (Kraków, 1883)
• Psałterz Dawidów przekładania Jana Kochanowskiego, przedruk z wyd. I-go 1579 r. (w wydaniu jubileuszowym) (Warszawa, 1883)
• Stanisława Skrodzkiego Porządek prawa bartnego dla starostwa łomżyńskiego z r. 1616 (Kraków, 1885)
• Słownik wyrazów godnych uwagi, użytych w "Porządku prawa bartnego" dla starostwa łomżyńskiego z r. 1616 (Kraków, 1886)
• Gramatyka języka polskiego (Warszawa, 1897)
• Pisownia polska. Prawidła i ich uzasadnienie (Warszawa,1897)
• Języki słowiańskie, ich rozwój i stosunki wzajemne. Wykład wstępny w Uniwersytecie Lwowskim dnia 7-go maja 1908 r. (Lwów, 1908) [dostępne w zasobach ŚBC]
• Prawidła pisowni polskiej. (Lwów, 1910) [dostępne w zasobach ŚBC]
• O języku urzędowym doby dzisiejszej, zwłaszcza w sądownictwie. (Odczyt publiczny, wygłoszony 6 marca 1925 r, w auli Uniwersytetu Warszawskiego). (Warszawa, 1925) [dostępny w zasobach ŚBC]
• Jan Karłowicz (1836-1903). Zarys życia i prac. (Warszawa, 1923) [dostępny w zasobach ŚBC]
• W 1874 zaczął wydawać w Warszawie „Prace Filologiczne” wespół z Baudouinem de Courtenay, Janem Karłowiczem i L. Malinowskim. W okresie tym opublikował
  • Powieść o papieżu Urbanie z 1514
  • Przegląd bibljograficzny prac naukowych o jęz. polskim (z K. Appelem) [dostępna w zasobach ŚBC]
  • O aoryście w jęz. polskim
  • Postaci osobliwe przysłówków
  • Głosy w dziele B. Opecia z 1522 pt. Żywot Pana Jezu Krysta
  • Żywot św. Eupraksji z 1524
  • Wyjaśnienie kilku pytań z zakresu pisowni
  • Z historji wyrazów
• O deklinacji polskiej (w Przeglądzie pedagogicznym) (1887/1888)
• Język polski (1899 w Poradniku dla samouków)
• szereg artykułów z działu językoznawstwa w Wielkiej Encyklopedji Ilustrowanej

Kryński był również jednym z redaktorów Słownika języka polskiego i autorem licznych życiorysów językoznawców.

Linki zewnętrzne

Stanisław Szober, Adam Antoni Kryński. Życie i prace, Warszawa 1934, Kopia cyfrowa w serwisie Polona.pl

Prace Adama Antoniego Kryńskiego w serwisie Polona.pl