Adam Kryński
Adam Antoni Kryński (ur. 19 maja 1844 w Łukowie, zm. 10 grudnia 1932 w Warszawie) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Lwowskiego.
Życiorys[edytuj]
Kryński kształcił się w Warszawie w gimnazjum; od 1862 studiował w Szkole Głównej na wydziale matematyczno-fizycznym, potem na filologiczno-historycznym. Tytuł magistra uzyskał w 1869, po napisaniu rozprawy O dźwiękach nosowych w językach słowiańskich (druk. w 1870). Od 1871 do 1891 był nauczycielem języków starożytnych i obcych w gimnazjum II w Warszawie. W 1874 wyjechał do Lipska, gdzie kształcił się u G. Curtiusa i Leskiena. Z owego czasu pochodzą jego Listy z Niemiec, drukowane w Opiekunie domowym (1874–1875). W 1875 został członkiem komisji językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, a w 1889 – członkiem korespondentem Akademii. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum[1].
W 1928 Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[2].
Prace[edytuj]
- O bezzasadnym odróżnianiu rodzaju nijakiego od męskiego w deklinacji przymiotników (1872)
- Objaśnienia do rozprawy W. Makuszewa (o rzekomym wpływie ruskim na piśmiennictwo staropolskie, Warszawa, 1879)
- O języku Wojciecha Oczki (1881)
- Rozbiór gramatyki historyczno-porównawczej Małeckiego (1880)
- O pisowni polskiej (1882)
- Gwara zakopańska (Kraków, 1883)
- Psałterz Jana Kochanowskiego z objaśnieniami, w wydaniu pomnikowym dzieł tego poety (1884)
- Stan. Skrodzkiego Porządek prawa bartnego z 1616 (Kraków, 1885)
- Słownik wyrazów w Porządku, prawa bartnego (Kraków, 1886)
- Gramatyka jęz. polskiego (Warszawa, 1897)
- Pisownia polska
- Języki słowiańskie, ich rozwój i stosunki wzajemne. Wykład wstępny w Uniwersytecie Lwowskim dnia 7-go maja 1908 r. (Lwów, 1908) [dostępne w zasobach ŚBC]
- Prawidła pisowni polskiej. (Lwów, 1910) [dostępne w zasobach ŚBC]
- O języku urzędowym doby dzisiejszej, zwłaszcza w sądownictwie. (Odczyt publiczny, wygłoszony 6 marca 1925 r, w auli Uniwersytetu Warszawskiego). (Warszawa, 1925) [dostępny w zasobach ŚBC]
- Jan Karłowicz (1836-1903). Zarys życia i prac. (Warszawa, 1923) [dostępny w zasobach ŚBC
- W 1874 zaczął wydawać w Warszawie „Prace Filologiczne” wespół z Baudouinem de Courtenay, Janem Karłowiczem i L. Malinowskim. W okresie tym opublikował
- Powieść o papieżu Urbanie z 1514
- Przegląd bibljograficzny prac naukowych o jęz. polskim (z K. Appelem) [dostępna w zasobach ŚBC]
- O aoryście w jęz. polskim
- Postaci osobliwe przysłówków
- Głosy w dziele B. Opecia z 1522 pt. Żywot Pana Jezu Krysta
- Żywot św. Eupraksji z 1524
- Wyjaśnienie kilku pytań z zakresu pisowni
- Z historji wyrazów
- O deklinacji polskiej (w Przeglądzie pedagogicznym) (1887/1888)
- Język polski (1899 w Poradniku dla samouków)
- szereg artykułów z działu językoznawstwa w Wielkiej Encyklopedji Ilustrowanej
Kryński był również jednym z redaktorów Słownika języka polskiego i autorem licznych życiorysów językoznawców.
Przypisy
- ↑ Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 80 z 6 kwietnia 1935.
- ↑ Kronika. Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 238 z 16 października 1928.
