Adam Schroeter

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adam Schröter, Schroeter
Imię i nazwisko

Adam Schroeter

Data i miejsce urodzenia

ok. 1525
Żytawa

Data i miejsce śmierci

zm. ok. 1572
Kieżmark

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Gatunek

poezja

Adam Schroeter (ur. ok. 1525 w Żytawie, zm. ok. 1572, przypuszczalnie w Kieżmarku[1]) – śląski poeta.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Odebrał staranną edukację domową, obejmującą języki klasyczne i literaturę starożytną[2]. W 1547 studiował na Viadrinie we Frankfurcie nad Odrą[1][3], potem na uniwersytetach praskim (w elegii X dziękował Krzysztofowi Cetwizowi za pomoc, która mu to umożliwiła[2]) i padewskim, następnie osiadł się w Krakowie, gdzie w 1552 przez krótki czas studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Podczas pobytu w tym mieście zwiedził kopalnię soli w Wieliczce, po czym opisał zjazd do kopalni, jej wygląd i pracę górników w poemacie Salinarum Vieliciensium descriptio... napisanym po łacinie i opublikowanym w 1553 r.[4] w Krakowie, a następnie kilkakrotnie wznawianym[1][3]. Poemat ten powstał na zamówienie sekretarza królewskiego i żupnika krakowskiego Hieronima Bużeńskiego[5]. W następnym roku (lub w 1554) wyjechał na dwór swego nowego mecenasa, Olbrachta Łaskiego do Kieżmarku, gdzie na polecenie Łaskiego urządził laboratorium alchemiczne, w którym przez kilkanaście lat prowadził badania[6]. Zainteresowany pracami Paracelsusa, podróżował na Węgry i być może do Niemiec, by zdobyć egzemplarze jego dzieł, których tłumaczenia, za zachętą i przy finansowaniu Łaskiego, wydał w Krakowie w 1569[5].

Tworzył po łacinie, głównie panegiryki, elegie i epigramy (przeważnie o treści historycznej[5]), przełożył też z niemieckiego na łacinę parę prac Paracelsusa[1][3].

Wybrane publikacje Schroetera[edytuj | edytuj kod]

  • Elegiam liber unus. Item epigrammatum liber unus. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
  • De natali Jesu Christi Salvatoris nostri, carmen saphicum. Kraków.
  • Salinarum Vieliciensium jucunda et vera descriptio. Kraków: Łazarz Andrysowicz, 1553. Przedrukowany jako Regni Poloniae salinarum Vielicensium descriptio... Maciej Wirzbięta, 1564, ponadto polskie tłumaczenie Feliksa Piestraka: Opis salin wielickich... Wyd. Tow. Górniczego w Krakowie, 1901.
  • Solium caesareum. Quatuor virtutibus, nempe, justitia, prudentia, fortitudine, et temperantia, fulcitum. In honorem Romanorum imperatoris, divi Ferdinandi, primi, patriae patris augustissimi. Per Adamum Schröterum Silesium. Wiedeń: Johann II Singriener, 1558.
  • Psalmus XCI in honorem Alberti a Lasco carmine saphico. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
  • Paracelsus. Archidoxae Philippi Theophrasti Paracels ... ac Mysteriorum naturae scratoris et Artificis absolutissimi Libri X. Tłumaczenie na łacinę Adam Schröter. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
  • Paracelsus. De Praeparationibus P. Theophrasti Paracelsi... Libri duo. Cura et industria, summaque fide et integrate ab Adamo Schrötero... Tłumaczenie z łaciny przez Adama Schrötera. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
  • De fluvio Memela Lithuaniae carmen elegiacum, 1553

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Hajdukiewicz 1995-1996.
  2. a b Bugaj, 1999, s. 64.
  3. a b c Maślankiewicz 1965.
  4. Maślankiewicz podaje datę 1544 r., zapewne błędną, bo sprzed przybycia poety do Krakowa.
  5. a b c Bugaj, 1999, s. 65.
  6. Bugaj, 1999, s. 66.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Hajdukiewicz L., 1995-1996: Schroeter Adam. W: Polski Słownik Biograficzny, vol. 36, Romanowski A. (red), 3-4 [1].
  • Maślankiewicz K., 1965: Z dziejów górnictwa solnego w Polsce. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, strony 112-114.
  • Bugaj Roman, 1999, „Renesansowy poemat o soli kamiennej: Adam Schröter «Salinarium Vieliciensium descripto»”, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, tom 44, nr 2, s. 61–94

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]