9°01′48″N 38°44′24″E/9,030000 38,740000Addis Abeba
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kyllyl |
Addis Abeba | ||||
| Burmistrz |
Adanech Abebe | ||||
| Powierzchnia |
527 km² | ||||
| Wysokość |
2400 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+ 251-(0)11 | ||||
| Podział miasta |
10 dzielnic | ||||
Położenie na mapie Etiopii  | |||||
| 9°01′48″N 38°44′24″E/9,030000 38,740000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Addis Abeba (amh. አዲስ አበባ, „Nowy Kwiat”) – największe miasto i stolica Etiopii. Położone jest w centrum kraju, na wysokości ok. 2400 m n.p.m. na Wyżynie Abisyńskiej, u podnóża wygasłego wulkanu Entoto. W spisie z 2007 roku populację miasta oszacowano na 2 739 551 mieszkańców, a według projekcji z 2021 roku populacja wzrosła do 3,8 mln mieszkańców[1].
Ze względu na dużą liczbę działających tutaj organizacji międzynarodowych, oraz bogatą historię i kulturę miasta, Addis Abeba jest czasami określana mianem stolicy Afryki[2]. Oprócz siedziby Unii Afrykańskiej, wielu biur ONZ – w tym siedziby Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych ds. Afryki – w mieście znajduje się ponad 100 ambasad[3][4].
Jest najwyżej położoną stolicą Afryki, oraz piątą najwyżej położoną stolicą na świecie[5].
Struktura etniczna[edytuj | edytuj kod]
Ocenia się, że mieszkańcy miasta stanowią mieszankę ok. 80 narodowości (w tym: Amhara: 47%, Oromowie: 19,5%, Gurage: 16,3%); spośród nich wybijają się społeczności chrześcijańska (etiopskie prawosławie: 74,7%, protestantyzm: 7,8%) i muzułmańska (16,2%), a języki dominujące spośród ponad 80 języków występujących w całej Etiopii to amharski, oromo, oraz gurage[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto założył w 1887 roku cesarz Menelik II jako prezent dla swojej żony Taitu Betul. Miejsce na miasto wybrała cesarzowa, była to pustynna i słoneczna równina Finfinnie, słynąca z gorących źródeł siarkowych, ponoć znakomitych na cerę. W ciągu kilku lat pustynię wokół miasta zamieniono w gaj eukaliptusowy – obsadzono ją sprowadzonymi z Australii eukaliptusami, które rosną niezwykle szybko. Początkowo miasto zostało założone na górze Entoto na wysokości 3200 m n.p.m., lecz ze względu na zimniejszy klimat (około 10-12 stopni w miesiącach czerwiec-sierpień) oraz brak wody ludność przeniosła się w tereny położone o 800 metrów niżej. W roku 1889 Addis Abeba została stolicą państwa. W 1896 roku podpisano tu traktat pokojowy po zwycięskiej wojnie z Królestwem Włoch. W latach 1936–1941 miasto było okupowane przez wojska włoskie – było stolicą Włoskiej Afryki Wschodniej. 6 kwietnia 1941 zajęte przez Anglików. W roku 1963 podpisano w Addis Abebie Kartę Organizacji Jedności Afrykańskiej.
Addis Abeba jest głównym ośrodkiem handlowo-przemysłowym (rzemiosło, różnorodny drobny przemysł – głównie spożywczy, metalowy i materiałów budowlanych) i kulturalnym Etiopii. Wokół nowoczesnych dzielnic śródmieścia w stylu włoskim rozlokowały się liczne osiedla nędzy, wabiące przybyszów z prowincji (Etiopia jest jednym z najuboższych krajów świata). Dawniej posiadało połączenie kolejowe z Dżibuti. W południowo-wschodniej części stolicy znajduje się międzynarodowy port lotniczy – Bole. Najczęstszym środkiem transportu jest auto, liczne taksówki i minibusy. Problemy z komunikacją masową; czasem oczekiwanie na autobus wydłuża się nawet do 4 godzin, dodatkowo autobusy nie odjeżdżają według rozkładu jazdy. W 1950 roku założono uniwersytet (początkowo w 1962 roku nazwany imieniem cesarza Hajle Syllasje I, który rok wcześniej podarował mu na siedzibę swój pałac, Guenete Leul, z przeznaczeniem na główny kampus; w roku 1975 uniwersytet został przemianowany na Addis Ababa University).
Zabytki i turystyka[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum Narodowe Etiopii zawierające wiele cennych lokalnych znalezisk archeologicznych
- Katedra Świętej Trójcy
- Unity Park – park rozrywki zawierający ogród zoologiczny i historyczne artefakty
- Katedra Medhane Alem – największa katedra w Etiopii i druga w Afryce
- Addis Mercato – największy targ pod gołym niebem w Afryce
- Katedra św. Jerzego
- Kościół Entoto Maryam – najstarszy kościół w Etiopii, miejsce pochówku cesarza Menelika II i jego żony
- Plac Meskel
- Pałac Menelika, znany również jako Pałac Cesarski, dziś mieści biura i rezydencję premiera Etiopii
- Wielki Meczet Anwar – największy i najstarszy meczet w Addis Abebie
- Pomnik Yekatit 12 – pomnik upamiętniający ofiary włoskich represji
- Pomnik Lwa Judy – symbol cesarzy etiopskich
- Wzgórza Entoto
- Muzeum Etnologiczne będące częścią Uniwersytetu w Addis Abebie
Transport[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowy port lotniczy Addis Abeba Bole, jeden z największych portów lotniczych w Afryce, znajduje się w dzielnicy Bole, nieco mniej niż 6 kilometrów od centrum miasta. 21 stycznia 2003 roku otwarto ultranowoczesny terminal lotniska[7]. W 2018 roku miasto wyprzedziło Dubaj jako główny węzeł tranzytowy dla pasażerów długodystansowych do Afryki[8].
Sektor taksówek typu minibus jest dominującym środkiem transportu publicznego, który zapewnia środki mobilności dla większości mieszkańców miasta. Drugi co do wielkości udział zapewniają autobusy miejskie o dużej pojemności obsługiwane przez Anbessa. Deficyt wysokiej jakości miejskiego transportu publicznego sprawia, że duża część populacji przemieszcza się pieszo[9].
Linia kolejowa Etiopia-Dżibuti o długości 752,7 km, która zaczyna się w Addis Abeba jest pierwszą nowoczesną zelektryfikowaną linią kolejową w Afryce Wschodniej. Linia została formalnie zainaugurowana dla usług pasażerskich w październiku 2016 r., zapewniając śródlądowej Etiopii szybszy dostęp do portu w Dżibuti[10]. W 2015 roku uruchomiono pierwszą w Etiopii nowoczesną kolej miejską, która jest pierwszą w pełni zelektryfikowaną w Afryce Subsaharyjskiej[11]. Łączna długości linii wynosi 31 km i obejmuje 39 stacji[12].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W mieście siedzibę ma klub piłkarski Dedebit F.C., zdobywca mistrzostwa Etiopii w 2013 roku.
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Beer Szewa, Izrael
Lipsk, Niemcy
Pekin, Chiny
Chuncheon, Korea Południowa
Waszyngton, D.C., Stany Zjednoczone- Tel Awiw-Jafa, Izrael
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Population Size of Towns by Sex, Region, Zone and Weredas as of July 2021, [w:] Ethiopian Statistics Service [online], 2021 [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ UNU-MERIT » Addis Ababa: What Drives the Diplomatic Capital of Africa? [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Dirk van Gameren, Anteneh Tesfaye Tola, A city shaped by diplomacy, „ABE Journal. Architecture beyond Europe” (12), 2017, DOI: 10.4000/abe.11059, ISSN 2275-6639 [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ ISSAfrica.org, Why the African Union needs a stable Ethiopia, ISS Africa, 16 marca 2018 [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Samonway Duttagupta, The highest capital cities in the world, Times of India Travel [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Census 2007 Tables: Addis Abeba, www.csa.gov.et [dostęp 2019-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-02-23].
- ↑ Addis Ababa Bole International Airport, Airport Suppliers [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ W1, Addis Ababa Airport Sees Record Upsurge in Number of Passengers Addis Ababa, 18 July 2019, CorporateWebsite [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Mebeaselassie Tekest, Tebarek Lika, Mulugeta Girma, Paratransit minibus taxi transport services in Addis Ababa, „Urban, Planning and Transport Research”, 10 (1), 2022, s. 311–332, DOI: 10.1080/21650020.2022.2086613 [dostęp 2022-10-02].
- ↑ Ethiopia-Djibouti Railway Line Modernisation, Railway Technology [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Addis Ababa launches modern rail service, „BBC News” [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Eden Atsbeha Teklemariam, Zhongwei Shen, Determining transit nodes for potential transit-oriented development: Along the LRT corridor in Addis Ababa, Ethiopia, „Frontiers of Architectural Research”, 9 (3), 2020, s. 606–622, DOI: 10.1016/j.foar.2020.03.005, ISSN 2095-2635 [dostęp 2022-10-02] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona internetowa Uniwersytetu w Addis Abebie (ang.)
- Zdjęcia z Addis Abeby – galeria serwisu Etiopia.pl, etiopia.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-12-05].
