46°30′N 7°34′E/46,500000 7,566667Adelboden
| |||
| |||
| |||
| Państwo |  Szwajcaria
| ||
| Kanton |  Berno
| ||
| SFOS | 0561 | ||
| Powierzchnia | 88,2 km² | ||
| Wysokość | 1350 m n.p.m. | ||
| Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość |
3615 41 os./km² | ||
| Nr kierunkowy | 033 | ||
| Kod pocztowy | 3715 | ||
| Tablice rejestracyjne | BE | ||
Położenie na mapie Berna  | |||
Położenie na mapie Szwajcarii  | |||
| 46°30′N 7°34′E/46,500000 7,566667
| |||
| Strona internetowa | |||
Adelboden – szwajcarska miejscowość położona w kantonie Berno, w dystrykcie Frutigen-Niedersimmental, w Oberlandzie Berneńskim, u podnóży Alp Berneńskich.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Adelboden leży w zachodniej części kantonu Berno, na końcu doliny Engstlige, przez Adelboden przepływa rzeka Kander.
Adelboden jest zwykłą górską wioską szwajcarską, z widokiem na wodospad Engstligen. W sąsiedztwie wioski znajduje się 5 małych dolin są to: Gilbach, Stigelschwand, Boden, Hirzboden i Ausserschwand. Kościół i główny deptak znajdują się na wysokości 1350 m, najwyższym okolicznym szczytem jest Wildstrubel jego szczyt mierzy 3242 m, zaś najniższy punkt znajduje się na wysokości 1045 metrów, w dolinie Engstligen.
Roślinność występująca w Adelboden ma charakter roślinności alpejskiej i subalpejskiej, okoliczne tereny są częściowo zalesiona, w większości tereny górskie pokryte są łąkami. W obszarze Adelboden znajduje się sześć szczytów są to:Lohner 3049 m, Steghorn 3146 m, Wildstrubel 3243 m, Fitzer 2458 m, Tschenten 2025 m (wioska jest połączona kolejką linową) i Gsür 2708 m.
W Adelboden w roku 2009 wykonano spis gruntów, łączna powierzchnia wynosi 88,19 km2. W tym 36,52 km2 lub 41,4% jest wykorzystywana do celów rolniczych, 16,07 km2 stanowią lasy. Spośród pozostałych gruntów, 2,18 km2 zajmują budynki i drogi, 1,53 km2 przypada rzekom i jeziorom, a 31,93 km2 jest trudno dostępna i nie używana.
W terenie zabudowanym, budynki przemysłowe zajmują 0,1% całkowitej powierzchni, podczas gdy mieszkania i budynki, zajmują 1,5% powierzchni. Infrastrukturze transportowej przypada zaledwie 0,8%, 14,4% ogólnej powierzchni gruntów jest silnie zalesiona, a 3,0% gruntów pokryta jest sadami lub małymi drzewami. Gruntów rolnych jest 0,0%, ogródki działkowe zajmują 8,5%, pozostałe 32,9% są zagospodarowane jako pastwiska.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Adelboden zostało założone w 1409 roku, jako Valle Adelboden. W 1453 została zmieniona nazwa wioski na Adelboden alias Silva. Szczyt Wildstrubel został po raz pierwszy zdobyty w XIII wieku wejście na szczy zaczęło się w Adelboden. W XV wieku w Adelboden został zbudowany kościół i klasztor gdzie zamieszkało 50 zakonników. W XVI wieku w Adelboden dokonała się reformacja protestancka, po tej reformacji zakonnicy musieli uciec do katolickiego Hahnenmoospass które znajdowało się w kantonie Fryburg.
W 1870 roku został otwarty pierwszy pensjonat przez miejscowego nauczyciela. Z upływem czasu rozwinęła się dość spora baza hotelowa która była w całości w posiadaniu rodziny Schlegeli pod nazwą (Hotel Hari im Schlegeli). z czasem ruch turystyczny wzrósł, co spowodowało znaczny wzrost mieszkańców.
Adelboden stał się jednym z nielicznych ośrodków wypoczynkowych, w 1903 roku Sir Henry Lunn zaczął organizować letnie wypoczynki. Od 1930 roku obszar Wildstrubel zaczął być zbudowany wyciągami i kolejkami linowymi.
Główne atrakcje turystyczne i imprezy kulturalne[edytuj | edytuj kod]
- Wodospad Engstligen: tworzy go rzeka Engstligen jej woda tworzy 600 metrowy wodospad, tworząc jeden z najbardziej imponujących wodospadów w kantonie Berno.
- Wildstrubel: płaskowyż na wysokości 2000 m n.p.m.
- Kościółek z początku XX wieku i huta szkła otwarta przez szwajcarskiego malarza Augusto Giacometti.
- Dom harcerski - jest miejscem do międzynarodowych spotkań harcerek i harcerzy.
Imprezy kulturalne:
- Puchar Świata w narciarstwie alpejskim przełom (styczeń/luty)
- Vogellisi-Festival koncerty (lipiec)
- Kammermusic-festival koncert kameralny (lipiec)
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Adelboden liczy (stan na 31 grudnia 2009 r.) 3586 mieszkańców. Według spisu ludności w 2007 Adelboden zamieszkiwało 5,5% cudzoziemców. W ciągu ostatnich 10 lat populacja spadła w wysokości 1,2%.
W wyborach w 2007 roku. największe poparcie miała Partia Ludowa Szwajcarii SVP, która otrzymała 38,3% głosów. Kolejne trzy najbardziej popularne partie polityczne to: partia lewicowych (28,8%), CSP (13,4%) i FDP (7,3%). Przedział wiekowy mieszkańców to: dzieci i młodzież (0-19 lat) 26,4% ludności, osoby dorosłe (20-64 lat) 57,2%, osoby starsze (powyżej 64 lat) 16,4%. Cała ludność Szwajcarii jest na ogół dobrze wykształcona. W Adelboden 69,4% ludności (między 25-64 lat) ukończyła szkoły średnie lub dodatkowe wykształcenia wyższe (uniwersytety lub wyższe szkoły zawodowe).
Zmiany liczby ludności:
| rok | populacja |
|---|---|
| 1764 | 1,051 |
| 1850 | 1,513 |
| 1900 | 1,564 |
| 1910 | 2,163 |
| 1990 | 3,347 |
Turystyka i sport[edytuj | edytuj kod]
Turystyka w Adelboden ma charakterystykę rodzinną. Adelboden posiada w swojej ofercie 24 hotele z liczbą 1291 łóżek, 3800 domków letniskowych z liczbą 15.200 miejsc, możliwość zakwaterowania 28 wycieczek z liczbą 1830 łóżek, 3 kempingi i 40 restauracji.
W sezonie letnim turyści do dyspozycji mają 200 km szlaków turystycznych, i miejsc wspinaczkowych. Wiele kolejek górskich prowadzi do gór. Dodatkowo Adelboden posiada liczne trasy rowerowe. W sezonie zimowym Adelboden oferuje mnóstwo tras narciarskich o różnym stopniu trudności, w tym trasę do giganta Kuonisbärgli oraz trasy biegowe. Łączna długość tras wynosi 40 km. Są także obszary do uprawiania snowboardowego freerideu i freestyleu.
Adelboden co roku gości śmietankę narciarzy alpejskich. Rozgrywany jest tutaj Puchar Świata w narciarstwie alpejskim; w ramach tego cyklu są rozgrywane: Slalom i Slalom gigant mężczyzn. Puchar ten jest uważany za jedno z największych wydarzeń sportowych w Szwajcarii i na świecie, każdy cykl gromadzi na trybunach tysiące kibiców.
Znani ludzie[edytuj | edytuj kod]
Wiele znanych osób narciarstwa biegowego, wspinaczy i narciarzy alpejskich urodziłeś się w Adelboden:
- Frieda Dänzer, była utytułowana narciarka alpejska i mistrzyni świata z 1958r.
- Marlies Oester, szwajcarska narciarka alpejska, brązowa medalistka mistrzostw świata i dwukrotna mistrzyni świata juniorek.
- Rafael Sabatini, włosko-brytyjski pisarz; zmarł w Abelboden i jest tam pochowany.
- Annerösli Zryd, mistrz świata w narciarstwie alpejski z 1970 r.
- Rolf Zurbrügg, szwajcarski trener skialpinizmu.