Adelheid Popp
 Adelheid Popp, 1892 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Deputowana do Rady Narodowej | |
| Okres |
od 1919 |
| Przynależność polityczna | |
Adelheid Popp (ur. 11 lutego 1869 w Inzersdorf, zm. 7 marca 1939 w Wiedniu) – austriacka polityk, działaczka na rzecz praw kobiet, założycielka proletariackiego ruchu kobiet w Austrii, deputowana do Rady Narodowej z ramienia Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii (1919–1933/34) i pierwsza kobieta w historii Austrii, która wygłosiła przemówienie w austriackim parlamencie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Adelheid Popp urodziła się 11 lutego 1869 roku jako piętnaste dziecko rodziny tkaczy w Inzersdorfie[1]. Była najmłodszym dzieckiem z pięciu, które przeżyły[2]. Po śmierci ojca, od szóstego roku życia pracowała, by pomóc w utrzymaniu rodziny[2]. W latach 1876–1879 uczęszczała do szkoły podstawowej[3]. W wieku 10 lat przeprowadziła się z matką do Wiednia[1].
Od 1883 roku pracowała w fabryce wyrobów z brązu, a następnie w fabryce korka[3]. Wówczas zaczęła interesować się polityką[2] i zaangażowała się w szerzenie idei socjaldemokrytycznych[3]. W 1889 roku wstąpiła do wiedeńskiego towarzystwa na rzecz edukacji pracownic[3]. Wkrótce wzbudziła zainteresowanie Fryderyka Engelsa (1820–1895), Augusta Bebela (1840–1913), Jakoba Reumanna (1853–1925) i Victora Adlera (1852–1918)[3]. Żona Adlera – dziennikarka Emma Adler (1858–1935), która udzielała Popp lekcji języka niemieckiego i ortografii, miała duży wpływ na młodą działaczkę[3]. Popp wygłaszała mowy podczas zebrań robotników na terenie całej monarchii i stała się popularną agitatorką[3].
W latach 1893–1934 zajmowała się pisaniem, m.in. w 1892 roku objęła redakcję pisma „Arbeiterinnen-Zeitung”[1]. W 1893 roku była jedną z założycielek klubu dyskusyjnego „Libertas”[3], któremu przewodniczyła[1]. W tym samym roku znalazła się w zarządzie stowarzyszenia edukacyjnego wiedeńskiej dzielnicy Meidling, a następnie w zarządzie pracowniczego stowarzyszenia edukacyjnego dzielnicy Rudolfsheim[3]. W 1894 roku poślubiła austriackiego socjaldemokratę Juliusa Poppa, z którym miała dwóch synów[1]. Współorganizowała pierwsze zebrania socjaldemokratek[3]. W 1898 roku została przewodniczącą socjaldemokratycznego Komitetu Kobiet Rzeszy, a 1904 roku weszła do zarządu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii[1].
Angażowała się w walkę o prawa kobiet, m.in. o prawo kobiet do organizowania się w partie polityczne oraz o prawo wyborcze[1]. Prawa te przyznano kobietom po utworzeniu Republiki Niemieckiej Austrii w 1918 roku[1]. W latach 1918–1923 zasiadała w radzie miejskiej Wiednia[3]. Angażowała się na rzecz odnowienia po I wojnie światowej Międzynarodówki Kobiet[3]. W latach 1923–1934 była reprezentantką ruchu kobiet w Międzynarodówce Socjalistycznej[2].
W 1919 roku została wybrana do Rady Narodowej[1]. Mandat sprawowała do roku 1933/34[1]. 3 kwietnia 1919 roku jako pierwsza kobieta w historii Austrii wygłosiła przemówienie w austriackim parlamencie[1]. Jako członek Rady Narodowej pracowała nad prawem rodzinnym i prawem karnym[3]. Udało jej się poprawić warunki pracy służących[3]. Podjęła również próbę złagodzenia ustawy aborcyjnej[3].
W latach 30. XX w. musiała poddać się operacji guza, co nie pozwoliło jej na emigrację[1].
Zmarła 7 marca 1939 roku w Wiedniu[1].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Lista podana za Österreichisches Biographisches Lexikon[3]:
- Die Arbeiterin im Kampf um’s Dasein, 1895
- Die Jugendgeschichte einer Arbeiterin, von ihr selbst erzählt. Mit einführenden Worten von August Bebel, 1909
- Schutz der Mutter und dem Kinde, 1910
- Mädchenbuch, 1911
- Haussklavinnen, 1912
- Gedenkbuch. 20 Jahre österreichische Arbeiterinnenbewegung., 1912
- Erinnerungen. Aus meinen Kindheits- u. Mädchenjahren. Aus der Agitation und anderes., 1915
- Frau, Arbeiterin, Sozialdemokratie, 1916
- Der Weg zur Höhe: die sozialdemokratische Frauenbewegung Österreichs. Ihr Aufbau, ihre Entwicklung und ihr Aufstieg., 1929
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 1949 roku jej imieniem nazwano jeden z wiedeńskich bloków mieszkalnych – Adelheid-Popp-Hof[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gabriella Hauch: Popp, Adelheid. W: Neue Deutsche Biographie [Online-Version]. T. 20. 2001, s. 622 f.. (niem.).
- Regina Köpl: Adelheid Popp. W: Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi: Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press, 2006, s. 447–449. ISBN 978-963-7326-39-4. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).
- M. Martiny: Popp, Adelheid; geb. Dwořak (1869–1939), Politikerin. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950. T. 8. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, s. 200f.. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Adelheid Popp: Wspomnienia młodej robotnicy (1910) w bibliotece Polona