Adolf Dymsza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Adolf Dymsza
Adolf Dymsza „Dodek” (1933) Kadr z filmu „Dwanaście Krzeseł”
Adolf Dymsza „Dodek” (1933) Kadr z filmu „Dwanaście Krzeseł”
Imię i nazwisko Adolf Bagiński
Data i miejsce urodzenia 7 kwietnia 1900
Warszawa
Data i miejsce śmierci 20 sierpnia 1975
Góra Kalwaria
Zawód aktor teatralny i filmowy
Współmałżonek Zofia Olechnowicz
Lata aktywności 1918–1972
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Nagrobek Adolfa Dymszy na Cmentarzu Wojskowym, Warszawa, 30 lipca 2006
Tablica upamiętniająca teatrzyk Qui Pro Quo i jego artystów na Senatorskiej 29/31 w Warszawie
Adolf Bagiński - Akt urodzenia

Adolf Dymsza, właściwie Adolf Bagiński, w filmie znany jako Dodek (ur. 7 kwietnia 1900 w Warszawie[1], zm. 20 sierpnia 1975 w Górze Kalwarii) – polski aktor kabaretowy i filmowy.

Jak głosi anegdota, pseudonim „Dymsza” został wymyślony przez siostrę aktora Zuzannę Skowron (z domu Bagińską)[2]. Sam chciał się nazywać „Scipio del Scampio”. Zapisał ten pseudonim na kartce, jednak kiedy zadzwoniono z teatru z prośbą o podanie pseudonimu na afisz, siostrze zgubiła się kartka i wymyśliła na poczekaniu „Dymszę”[3]. Według innej relacji[4], pochodzącej od samego aktora, jest to nazwisko posła do carskiej Dumy, Leopolda Dymszy, znalezione w Kalendarzu „Kuriera Porannego” po tym, jak zastąpienie nazwiska pseudonimem zasugerował młodemu artyście sekretarz teatru „Miraż”.

Życiorys[edytuj]

Był synem Adolfa i Matyldy z Połądkiewiczów. Kształcił się w Warszawie – najpierw w II Gimnazjum, a następnie w Szkole Handlowej Wawelberga. W latach 1918–1920 występował w teatrach Warszawy, Grodna i Mińska. Potem powrócił do Warszawy. Początkowo był bez stałego angażu, grywał w warszawskich teatrzykach i uczył tańca. Po występach w latach 1925–1931 w kabarecie „Qui Pro Quo" zyskał znaczną popularność i stał się znanym aktorem rewiowym. O jego występach w filmach niemych niewiele wiadomo, a prawdziwy rozgłos przyniosły mu filmy dźwiękowe, które pozwoliły ujawnić się jego nieprzeciętnemu talentowi komicznemu. Lata okupacji spędził w Warszawie, grając w jawnych teatrach rewiowych (Komedia, Nowości, Niebieski Motyl, Jar), wbrew zakazowi konspiracyjnego ZASP-u. Występował od 1940 roku w teatrzyku Na Antresoli w Warszawie.

Z tego powodu po wojnie został ukarany przez sąd koleżeński ZASP zakazem grania w Warszawie, musiał przekazywać 15% honorariów na Dom Aktora w Skolimowie i przez pewien czas jego nazwisko na afiszach musiało być zastąpione trzema gwiazdkami. Przeniósł się do Łodzi, gdzie występował w tamtejszym Teatrze Syrena, a w latach 1948–1951 w Teatrze Powszechnym.

W 1951 powrócił do Warszawy i aż do emerytury w roku 1973 był aktorem Teatru Syrena. Pod koniec życia cierpiał na wadę słuchu oraz prawdopodobnie na chorobę Alzheimera. Ostatnie 2 lata życia spędził w Domu Opieki Społecznej w Górze Kalwarii. Adolf Dymsza został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 15B-6-12).

Rodzina[edytuj]

Rodzice: Adolf i Matylda Połądkiewicz, siostra Zuzanna Skowron (z domu Bagińska). W 1929 roku poślubił Zofię Olechnowicz (baletnicę z zespołu Tacjanny Wysockiej). Mieli cztery córki – jedną z nich była aktorka Anita Dymszówna.

Filmografia[edytuj]

Filmy (lata 1930–1940)[edytuj]

Filmy (po 1945)[edytuj]

Ordery, odznaczenia i wyróżnienia państwowe[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ Metryka urodzenia Adolfa Bagińskiego, parafia ewangelicko-augsburska w Warszawie, nr 332/1900
  2. ↑ culture.pl
  3. ↑ R. Dziewoński, Dodek Dymsza, LTW, Łomianki 2010
  4. ↑ Dariusz Michalski: Powróćmy jak za dawnych lat... czyli historia polskiej muzyki rozrywkowej, lata 1900-1939. Warszawa: Iskry, 2007, s. 343. ISBN 978-83-244-0034-8.
  5. ↑ Reżyseria wspólnie z Janem Fethke - Jan Rybkowski
  6. ↑ 11 lipca 1955 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1955 r. Nr 91, poz. 1144
  7. ↑ 15 stycznia 1955 M.P. z 1955 r. Nr 101, poz. 1400, str. 1630
  8. ↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.

Bibliografia[edytuj]

Linki zewnętrzne[edytuj]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adolf_Dymsza&oldid=46213667”