Adolf Inlender
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
farmaceuta, działacz socjalistyczny |
Adolf Władysław Inlender (Inleander) (ur. 19 grudnia 1853 w Buczaczu, zm. 27 lutego 1920 we Lwowie[1]) – polski farmaceuta, działacz społeczny i socjalistyczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie lekarza, jego bratem był Ludwik Inlender. Adolf studiował farmację na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 70. i 80. XIX wieku był jednym z liderów ruchów socjalistycznych w Galicji Wschodniej, na jego adres nadsyłana była literatura socjalistyczna dla Ludwika Waryńskiego, Stanisława Mendelsona i Kazimierza Dłuskiego. Wspólnie z Iwanem Franką i Mychajłą Pawlikiem brał udział w wydawaniu polskojęzycznej gazety "Praca". Został aresztowany w związku z procesem Erazma Kobylańskiego, który miał miejsce 21 października 1878 i osądzony podczas tzw. „procesu socjalistów”, przewieziono go do więzienia w Krakowie, gdzie przebywał przez rok. Należał do Komitetu socjalistów skupiony przy redakcji "Pracy", komitet ten w 1879 stał się komitetem redakcyjnym i kierował ruchem robotniczym we Lwowie. Pod wpływem dzieł Karola Marksa i Fryderyka Engelsa wspólnie z Iwanem Franką i Bolesławem Czerwieńskim sformułował program pierwszej partii socjalistycznej w Galicji Wschodniej, został on opublikowany w 1881 w Genewie pod tytułem "Program socjalistów galicyjskich"[2]. W 1880 został posądzony o prowadzenie wspólnie z Ludwikiem Waryńskim działalności wywrotowej, ale z braku dowodów uniewinniono go. Po tym zdarzeniu porzucił działalność socjalistyczna, otworzył aptekę w Brodach i został członkiem lokalnej Izby Przemysłowo-Handlowej. Został korespondentem Dziennika Polskiego i Kuriera Lwowskiego, w jednym z listów do Iwana Franki proponował mu zajęcie swojego miejsca w tym zawodzie.
Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim[3].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Współautor Wielkiego Słownika Polsko-niemieckiego (1911-1913)
- Współredaktor pierwszego tomu Ilustrowanej historii Polski 1896
- Wielka wojna 1914-1915: z ilustracyami i ze szczególnem uwzględnieniem walk na ziemiach polskich, oraz dokładną historyą działalności Legionów Polskich[4] tom 1
- Przewodnik "Illustrirter Führer auf den k.k. Österr. Staatsbahnen für die Strecken…"
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Adolf Władysław Inlender, Sejm Wielki
- ↑ Program socjalistów galicyjskich, wyd. 1881. [online], polona.pl [dostęp 2019-02-11].
- ↑ Grób Inlenderów, Dziennikarze Łyczaków
- ↑ Inlender Adolf Władysław "Wielka Wojna 1914-1915. Z licznemi illustracyami i ze szczególnem uwzględnieniem walk na ziemiach polskich, oraz dokładną historyą działalności Legionów Polskich, t. I"
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dobrowolski H. Inlender (Inlaender) Adolf Władysław. W Polski Słownik Biograficzny. T. X. Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1962—1964, s. 163—164.