Pacyficzek galapagoski
| Aegialomys galapagoensis[1] | |||
| (Waterhouse, 1839) | |||
 Pacyficzek galapagoski na ilustracji z 1838 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pacyficzek galapagoski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Pacyficzek galapagoski[5] (Aegialomys galapagoensis) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący endemicznie na wyspach Galapagos.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Pacyficzek galapagoski występuje obecnie wyłącznie na wyspie Santa Fe w archipelagu Galapagos należącym do Ekwadoru[6]. Dawniej występował także na wyspie San Cristóbal, jednak wymarł wskutek konkurencji ze strony obcych gatunków, zawleczonych przez człowieka[4][6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1839 roku brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Mus Galapagoensis[2]. Holotyp pochodził z wyspy San Cristóbal, na Galapagos, w Ekwadorze[7].
Te wymarłe ssaki są obecnie zaliczane do podgatunku nominatywnego Aegialomys galapagoensis galapagoensis. Zwierzęta z wyspy Santa Fe, opisane w 1892 roku przez J.A. Allena jako Oryzomys bauri, zostały w pracach z 1961 i 1983 roku uznane za przedstawicieli innego podgatunku (A. g. bauri) tego samego gatunku; obecnie jest traktowany jako synonim A. galapagoensis[6]. W 2006 roku z rodzaju Oryzomys wydzielono monotypowy rodzaj Aegialomys, obejmujący ten gatunek i kontynentalny A. xanthaeolus[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Aegialomys: gr. αιγιαλος aigialos „plaża, wybrzeże”; μυς mus, μυος muos „mysz”[8].
- galapagoensis: wyspy Galapagos (hiszp. galopegos „żółwie”)[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 106–152 mm, długość ogona 120–173 mm, długość ucha 28–34 mm, długość tylnej stopy 14–23 mm; masa ciała 62–103 g[10].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Pacyficzek galapagoski prowadzi samotny, naziemny tryb życia. Niewiele wiadomo o jego zwyczajach i ekologii[4].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ma ograniczony zasięg występowania, nie wiadomo jaki jest trend zmian jego liczebności. Największym zagrożeniem dla niego jest sprowadzenie na Santa Fe obcych gatunków, takich jak szczur śniady i mysz domowa. Jest obecnie uznawany za gatunek narażony na wyginięcie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aegialomys galapagoensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b G.R. Waterhouse: The Zoology of the Voyage of H. M. S. Beagle, under the command of Captain FitzRoy, R.N., during the years 1832 to 1836. Cz. 2: Mammalia. London: Smith, Elder and Co., 1839, s. 66. (ang.).
- ↑ J.A. Allen. On a small collection of mammals from the Galapagos Islands, collected by Dr. G. Baur. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 4 (4), s. 48, 1892. (ang.).
- ↑ a b c d M. Weksler, Aegialomys galapagoensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-18] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 244. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 406. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Oryzomys galapagoensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-18].
- ↑ a b M. Weksler, A.R. Percequillo, R.S. Voss. Ten New Genera of Oryzomyine Rodents (Cricetidae: Sigmodontinae). „American Museum Novitates”. 3537, s. 5, 2006. (ang.).
- ↑ galapagoensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-18] (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 454. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).