Agamia (ptak)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Agamia
Agamia agami[1]
(J.F. Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pelikanowe

Podrząd

czaplowce

Rodzina

czaplowate

Podrodzina

Agamiinae
Kushlan & Hancock, 2005[2]

Rodzaj

Agamia[3]
Reichenbach, 1853[4]

Gatunek

agamia

Synonimy

Rodzaju:

Gatunku:

  • Ardea Agami J.F. Gmelin, 1789[7]
  • Doryphorus agami Reichenow, 1877[5]
  • Doriponus agami Reichenow, 1890[6]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Agamia[9], czapla zielonoskrzydła[10] (Agamia agami) – gatunek dużego ptaka z podrodziny agamii (Agamiinae) w obrębie rodziny czaplowatych (Ardeidae). W Brazylii jest nazywana soco beija-flor (czapla-koliber) ze względu na żywe barwy upierzenia. Jest narażona na wyginięcie.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Agamia występujące od wsch. Meksyku przez Amerykę Środkową i płn. Amerykę Południową do płn.-wsch. Ekwadoru, wsch. Boliwii i płn. oraz środ. Brazylii[11].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1789 roku niemiecki zoolog Johann Friedrich Gmelin, nadając mu nazwę Ardea Agami[7]. Okaz typowy pochodził z Kajenny[7]. Takson monotypowy[11][12]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Agamia utworzonego w 1853 roku przez niemieckiego zoologa i systematyka Ludwiga Reichenbacha[4]. Rodzaj ten jest wydzielany do monotypowej podrodziny Agamiinae[9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Agamia: epitet gatunkowy Ardea agami J.F. Gmelin, 1789[13].
  • Doryphorus: średniowiecznołac. doryphorus „włócznik”, od gr. δορυφορος doruphoros „włócznik, noszący włócznię”, od δορυ doru, δορατος doratos „włócznia”; -φορος -phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”[14].
  • Doriponus: gr. δοριπονος doriponos „dzierżący włócznię, potrząsający włócznią”, od δορυ doru, δορατος doratos „włócznia”; πονος ponos „bitwa, trud”[15].
  • agami: nazwa Agami oznaczająca w języku rdzennej ludności z Kajenny „leśnego ptaka”, być może odnosiła się do gruchaczy (Psophia)[16].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 60–76 cm; masa ciała 475–580 g[11]. Charakterystyczne kasztanowe upierzenie na szyi (z biała centralną linią) i w dolnych partiach, zielone skrzydła, niebieskie pióra w okolicach głowy i ogona. Krótkie jak na czaplę nogi, długi, cienki dziób i skóra w okolicy oczu są żółte. Samiec i samica podobne.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Ten gatunek wybiera na siedliska leśne bagna lub mokradła. Gniazduje na drzewach, w koloniach, które mogą liczyć nawet do 100 gniazd. Normalny lęg to 2 niebieskawe jaja.

Odżywia się brodząc w płytkiej wodzie, najczęściej w zacienionym miejscu, rzadko zapuszcza się na otwartą wodę. Szukając pożywienia czatuje nieruchomo lub powoli śledzi ofiarę. Poluje na ryby, ale także na żaby, małe gady i ślimaki.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku klasyfikuje agamię jako gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2008 roku, miała się mieścić w przedziale 50–500 tysięcy osobników, jednak według oceny innych autorów z 2015 roku może być znacznie niższa. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest przyspieszające wylesianie w dorzeczu Amazonki w celu uzyskania terenów pod hodowlę bydła i produkcję soi, co ułatwia rozbudowa sieci drogowej. Ptak ten jest również narażony na polowania[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Agamia agami, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J.A. Kushlan & J.A. Hancock: The Herons. Oxford: Oxford University Press, 2005, seria: Bird Families of the World. ISBN 0-19-854981-4. (ang.).
  3. ↑ Agamia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2021-04-02] (ang.).
  4. ↑ a b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xvi. (niem.).
  5. ↑ a b A. Reichenow. Systematisclie Uebersicht der Schreitvögel (Gressores), einer natürlichen, die Ibidae, Ciconidae, Phoenicopteridae, Scopidae, Balaenicipidae und Ardeidae umfassenden Ordnung. „Journal für Ornithologie”. Vierte Folge. 25, s. 259, 1877. (niem.). 
  6. ↑ a b F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 308. (łac.).
  7. ↑ a b c J.F. Gmelin: Caroli a Linné. Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 13. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: impensis Georg. Emanuel. Beer, 1789, s. 629. (łac.).
  8. ↑ a b Agamia agami, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  9. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].
  10. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, 1999. ISSN 0550-0842. 
  11. ↑ a b c A. Martínez-Vilalta, A. Motis, G.M. Kirwan & C.J. Sharpe: Agami Heron (Agamia agami). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. [dostęp 2020-05-09]. (ang.).
  12. ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-18]. (ang.).
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agamia [dostęp 2018-07-17].
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Doryphorus [dostęp 2018-07-17].
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Doriponus [dostęp 2018-07-17].
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agami [dostęp 2018-07-17].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • S.L. Hilty: Birds of Venezuela. Princeton University Press, 2002. ISBN 978-0713664188. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Agamia_(ptak)&oldid=70168850”