Pieczarka słomkowożółta
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieczarka słomkowożółta |
| Nazwa systematyczna | |
| Agaricus urinascens (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer Lilloa 22: 431 (1951) | |
Pieczarka słomkowożółta (Agaricus urinascens (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1938 r. Jul. Schäff. i F.H. Møller nadając mu nazwę Psalliota urinascens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer[1].
Niektóre synonimy naukowe:
- Agaricus albertii Bon 1988
- Agaricus crocodilinus var. stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Hlaváček 1976
- Agaricus macrosporus (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Pilát 1951
- Agaricus macrosporus var. stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Bon 1985
- Agaricus schaefferianus Hlaváček 1987
- Agaricus schaefferianus Hlaváček 1987
- Agaricus stramineosquamulosus Rauschert 1992
- Agaricus stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer 1951
- Agaricus substramineus Courtec. 1985
- Agaricus villaticus Brond. 1830
- Fungus villaticus (Brond.) Kuntze 1898
- Pratella campestris var. villatica (Brond.) Gillet 1878
- Pratella villatica (Brond.) Gillet 1884
- Psalliota arvensis subsp. macrospora F.H. Møller & Jul. Schäff. 1938
- Psalliota arvensis var. villatica (Brond.) Cleland & Cheel 1918
- Psalliota campestris var. villatica (Brond.) Cheel 1913
- Psalliota macrospora (F.H. Møller & Jul. Schäff.) F.H. Møller 1951
- Psalliota straminea Jul. Schäff. & F.H. Møller 1938
- Psalliota urinascens Jul. Schäff. & F.H. Møller 1938[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. (dla synonimu Agaricus stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer)[3]. Gatunek ten opisywany był także jako pieczarka słomkowa[4][5]. W niektórych opracowaniach (m.in. w checklist W. Wojewody) opisywany jest jako pieczarka wielkozarodnikowa (Agaricus macrosporus (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Pilát)[3], jednak według Index Fungorum jest to synonim Agaricus urinascens[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Za młodu półkulisty, później wypukły do płaskiego; biały, mięsisty, przy nacisku powoli przebarwiający się na żółto; z wierzchu delikatnie jedwabisto-łuseczkowaty. Średnicy 15–25 cm, a nawet do 50 cm[5][6].
Początkowo szare potem purpurowobrązowe; gęste, nie przyrośnięte do trzonu[5].
Mocny i bardzo gruby, dosyć krótki, z delikatnie kosmkowatą powierzchnią; z pierścieniem bardzo szerokim, grubym, początkowo odstającym poziomo, o ząbkowanym brzegu; niżej żółtawy.
Biały, na przekroju w trzonie wolno przebarwia się na pomarańczowo lub czerwonawo; smak łagodny, słaby zapach anyżku[5].
Ciemny, purpurowobrązowy. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 8,5–12,5 × 5,5–6,5 µm, bez pory rostkowej[5].
- Gatunki podobne
Może być mylony ze śmiertelnie trującymi muchomorami, na przykład z muchomorem zielonawym, czyli sromotnikowym (Amanita phalloides), czy też z muchomorem wiosennym (Amanita verna) bądź z muchomorem jadowitym (Amanita virosa). Podobna jest również blisko spokrewniona, jadalna pieczarka biaława (Agaricus arvensis), która ma mniejsze zarodniki oraz trująca pieczarka karbolowa (Agaricus xanthoderma)[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i na Nowej Zelandii[7]. Jest dość rzadki, miejscami rozpowszechniony[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii i Norwegii[3].
Naziemny grzyb saprotroficzny. ROwocniki od sierpnia do października, przeważnie na skrajach lasów, w miejscach trawiastych (na łąkach, pastwiskach), zwłaszcza w średnich górach i w Alpach[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny i bardzo wydajny[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15] (ang.).
- ↑ a b Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-28] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 38, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 363, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c d e f g h i E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 68, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Edmund Garnweidner i inni, Grzyby: przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5.