Agata Sycylijska
| dziewica i męczennica | |
 Św. Agata, mal. Guercino (XVI w.) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Czczona przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
chleb, dom w płomieniach, korona w rękach, odcięte piersi na misie, kość słoniowa, pochodnia, płonąca świeca[1] |
| Patronka |
Sycylii, miasta Katanii, San Marino, Palermo, chorych na raka piersi, męczenników, ofiar tortur, ofiar gwałtów, ochrony przed pożarami, trzęsieniami ziemi, klęskami żywiołowymi, erupcji wulkanów, piekarzy, górników, ludwisarzy, sztuki i artystów |
| Szczególne miejsca kultu | |
Agata Sycylijska, św. Agata, Agata z Katanii (cs. мученица Агафия; ur. 235, zm. 5 lutego 251) – dziewica i męczennica chrześcijańska, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.
Żywot[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z opisem męczeństwa pochodzącym z V wieku, Agata pochodziła ze znamienitego rodu rzymskiego. Urodziła się w Katanii na Sycylii. Po przyjęciu wiary chrześcijańskiej postanowiła żyć w dziewictwie. Gdy odrzuciła rękę namiestnika Sycylii Kwincjana, oddano ją do domu rozpusty. Mimo to zachowała dziewictwo i nie wyparła się Chrystusa.
Kiedy cesarz Decjusz rozpoczął prześladowania chrześcijan, Kwincjan jako jedną z pierwszych postawił przed sądem Agatę. Skazano ją na tortury, podczas których odcięto jej piersi[2]. Z nastaniem niespodziewanego trzęsienia ziemi namiestnik nakazał zaprzestania tortur, dostrzegając w tym karę Bożą. Ostatecznie Agata poniosła śmierć rzucona na rozżarzone węgle. Jej ciało zostało pogrzebane przez chrześcijan poza miastem.
Kult świętej[edytuj | edytuj kod]
W rok po jej śmierci nastąpił wielki wybuch Etny. Spływająca lawa nie zalała jednak miasta, a zatrzymała się tuż przed nim. To cudowne ocalenie nawet poganie przypisywali wstawiennictwu Agaty[potrzebny przypis].
- Dzień obchodów
Wspomnienie liturgiczne Agaty męczennicy w Kościele katolickim obchodzone jest 5 lutego[3] natomiast Kościół prawosławny wspomina ją 5/18 lutego, tj. 18 lutego według kalendarza gregoriańskiego[2]. W tym dniu błogosławi się chleb, sól, wodę, które mają zapobiegać pożarom, szczególnie od pioruna.
Jej znajdujące się w Katanii relikwie umieszczono w relikwiarzu, który w każdą rocznicę jej śmierci obwożony jest po mieście w uroczystej procesji.
Jej wizerunek znajduje się na Orderze Świętej Agaty, a dzień 5 lutego jest świętem państwowym w San Marino[4].
.jpg)
- Patronat
Jest świętą, do której chrześcijanie zwracają się przy zagrożeniach związanych z ogniem i pożarami; ma również chronić Sycylię przed wybuchami Etny.
Patronuje przede wszystkim zawodom związanym z ogniem: kominiarzom, ludwisarzom, odlewnikom, a także z powodu męczeńskiej śmierci – pielęgniarkom. Jest również orędowniczką w chorobach piersi.
- Ikonografia
W ikonografii chrześcijańskiej św. Agata przedstawiana jest w długiej sukni, z kleszczami, którymi zadawano jej tortury.
Atrybutami Agaty są: dom w płomieniach, kość słoniowa – symbol czystości i niewinności oraz siły moralnej – a także misa z obciętymi podczas męczeństwa piersiami.
- Sanktuaria
W Rzymie ku czci św. Agaty papież Symmachus (zm. 514) wystawił okazałą bazylikę, w 593 kolejną świątynię poświęcił jej Grzegorz I, a Grzegorz II (zm. 731) wystawił ku jej czci trzeci rzymski kościół przy bazylice św. Chryzogona na Zatybrzu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- św. Agnieszka
- kult świętych
- męczennicy wczesnochrześcijańscy
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
- święta Agata – inne postaci świętych o imieniu Agata
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ liturgia katolicka oraz prawosławna według kalendarza juliańskiego
- ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wiesław Aleksander Niewęgłowski: Leksykon świętych. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 31. ISBN 978-83-247-0574-0.
- ↑ a b Jarosław Charkiewicz: Męczennica Agata. Cerkiew.pl.
- ↑ Święta Agata. Brewiarz, 2011-01-25.
- ↑ Aleksandra Pronińska, Historia San Marino, [w:] Historia małych krajów Europy, Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 497.