Agnieszka Holland
Agnieszka Holland (2017) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód | |
Lata aktywności |
od 1971 |
Odznaczenia | |
Agnieszka Holland (ur. 28 listopada 1948 w Warszawie) – polska reżyserka filmowa i teatralna, scenarzystka filmowa i aktorka, od 1981 mieszka za granicą, od 2008 we Francji.
Życiorys
Wczesne lata
Urodziła się 28 listopada 1948 w Warszawie, jako córka Henryka Hollanda, dziennikarza i socjologa żydowskiego pochodzenia, oraz Ireny z domu Rybczyńskiej, polskiej publicystki. Młodsza siostra Agnieszki Holland, Magdalena Łazarkiewicz, jest reżyserem i scenarzystą.
Holland ukończyła Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, a w 1971 skończyła studia na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze.
Kariera
Po powrocie do Polski współpracowała z Krzysztofem Zanussim i Andrzejem Wajdą. W latach 70. i 80. pojawiła się na ekranie w kilku rolach drugoplanowych (m.in. w Przesłuchaniu Ryszarda Bugajskiego). W połowie lat 70. zaczęła tworzyć własne filmy. Za debiut Aktorzy prowincjonalni na festiwalu w Cannes otrzymała nagrodę FIPRESCI. W Polsce nakręciła także Gorączkę i Kobietę samotną, po czym wyjechała za granicę. Od 1981 pracuje na Zachodzie, początkowo w Niemczech i we Francji, a od lat 90. w Stanach Zjednoczonych. Obecnie (2008) mieszka we Francji, w Bretanii.
Jej filmy telewizyjne i kinowe były wielokrotnie nagradzane na festiwalach międzynarodowych. Trzykrotnie nominowana do Oscara – w 1985 w kategorii najlepszy film obcojęzyczny za Gorzkie żniwa, w 1991 w kategorii najlepszy scenariusz adaptowany za Europa, Europa (za ten film otrzymała również nagrodę Złotego Globu w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny), w 2011 ponownie w kategorii najlepszy film obcojęzyczny za W ciemności[1]. W jej filmach występowała czołówka aktorów polskich i światowych. Współpracowała ze znanymi polskimi kompozytorami: Tomaszem Stańką, Janem Kantym Pawluśkiewiczem, Zbigniewem Preisnerem czy Janem A.P. Kaczmarkiem. Nakręciła też kilka filmów dokumentalnych i reklamowych. W 2009 r. wyreżyserowała wraz z młodą reżyserką Anną Smolar spektakl Aktorzy Prowincjonalni w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu. Reżyserka spektakli Teatru Telewizji[2].
Agnieszka Holland pisze również scenariusze do filmów swoich oraz innych reżyserów. Była autorką scenariuszy do kilku filmów Andrzeja Wajdy (takich jak Bez znieczulenia 1978, Danton 1982, Miłość w Niemczech 1983 i Korczak 1990) oraz współpracowała w charakterze konsultanta scenariusza przy trylogii Krzysztofa Kieślowskiego Trzy kolory.
Przetłumaczyła z języka czeskiego Nieznośną lekkość bytu, powieść Milana Kundery (1984).
Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 7 listopada 2001 za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy twórczej została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[3][4]. Uroczystość dekoracji miała miejsce dwa lata później, 1 września 2003, w kinie „Relax” i połączona była z premierą filmu Julia wraca do domu[5].
W 2008 została europejską ambasadorką Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego. 31 maja 2008 otrzymała Superwiktora. 19 grudnia 2008 z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6]. W 2011 została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2011)[7].
Została członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[8] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[9].
Od stycznia 2014[10] jest przewodniczącą zarządu Europejskiej Akademii Filmowej w Berlinie[11].
W roku 2017 otrzymała Nagrodę Za Odważne Myślenie przyznawaną od 2012 przez Zarząd Konfederacji Lewiatan i Fundację na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi[12].
Życie prywatne
Agnieszka Holland była żoną reżysera Laco Adamíka, z którym ma córkę Katarzynę.
Filmografia
Odznaczenia i nagrody
- Grand Prix „Wielki Jantar'79” za film Aktorzy prowincjonalni na VII KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie (1979)
- Nagroda FIPRESCI na MFF w Cannes za film Aktorzy prowincjonalni (1980)
- Grand Prix „Złote Lwy Gdańskie” za film Gorączka na VIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1981)
- Nagroda specjalna jury dla filmu Kobieta samotna na XIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1988)
- Nagroda Nowojorskich Krytyków Filmowych za najlepszy film obcojęzyczny – Europa, Europa (1991)
- „Złoty Glob” za film Europa, Europa – nagroda dziennikarzy zagranicznych Hollywood Foreign Press dla najlepszego filmu zagranicznego w USA w 1991 r.[13]
- Nagroda „Skrzydeł” na Festiwalu Filmu Polskiego w Ameryce, za szczególne osiągnięcia w dziedzinie sztuki filmowej poza Polską[14] (1997)
- Nagroda za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Las Vegas (1999)
- „Orzeł” – Polska Nagroda Filmowa, za realizację twórczej drogi artystycznej najpierw w Polsce a potem za granicą kraju (2002)
- Nagroda ATLASA za promowanie polskiej kultury za granicą na 11 Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „Camerimage” w Łodzi (2003)
- Nagroda za film Kopia Mistrza na 54. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián (2006)
- Nagroda specjalnej na Festiwalu „Lato z Muzami” w Nowogardzie (2007)
- Super Wiktor za całokształt osiągnięć (2007)
- Honorowy Medal Europejski (2008)
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008)
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny” (2008)[15]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy twórczej (2001)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej (2011)[7]
- Złota Sowa Polonii 2011[16].
- Medal św. Jerzego przyznawany przez redakcję „Tygodnika Powszechnego” (2013)[17].
- doctor honoris causa Brandeis University[18]
- Srebrny Niedźwiedź - Nagroda Alfreda Bauera na 67. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie - Berlinale - za film „Pokot” (2017)[19].
- ↑ Foreign Language Film. Poland, „In Darkness”. Agnieszka Holland, director. [dostęp 2012-01-23]. (ang.).
- ↑ Agnieszka Holland (Teatr Tv) w bazie filmpolski.pl
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 3, poz. 55 – pkt 6.
- ↑ Odznaczenia w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 11 listopada 2001.
- ↑ Odznaczenie dla Agnieszki Holland. prezydent.pl, 1 września 2003.
- ↑ Uroczystość wręczenia medali Gloria Artis. mkidn.gov.pl, 19 grudnia 2008.
- ↑ a b Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011. [dostęp 3 marca 2011].
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 26 kwietnia 2014].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ Agnieszka Holland na czele zarządu EFA, Stopklatka.pl, 9.12.2013
- ↑ Agnieszka Holland pierwszą przewodniczącą Europejskiej Akademii Filmowej, TVN24, 7 grudnia 2013
- ↑ Nagrody Lewiatana dla Holland, Baczyńskiego, Maja i Szataniaka. konfederacjalewiatan.pl, 26 kwietnia 2017. [dostęp 2017-07-20].
- ↑ Otrzymana w 1992
- ↑ Za rozwinięcie skrzydeł w świecie
- ↑ Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”. gdansk.pl. [dostęp 2016-07-05].
- ↑ Złote Sowy Polonii 2011.
- ↑ Medale Świętego Jerzego wręczone!. tygodnik.onet.pl. [dostęp 2014-08-20].
- ↑ Marcin Zawiśliński: Agnieszka Holland doctorem honoris causa amerykańskiej uczelni. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 2016-05-23. [dostęp 2016-05-24].
- ↑ Berlinale 2017. „Pokot” Agnieszki Holland nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem!. wyborcza.pl, 2017-02-18. [dostęp 2017-02-18].
Bibliografia
- Stanisław Zawiśliński, Reżyseria: Agnieszka Holland, Warszawa: Skorpion, 1995, ISBN 83-86466-06-5
- Katarzyna Mąka-Malatyńska, Agnieszka Holland, Warszawa: Biblioteka Więzi, 2009, ISBN 978-83-60356-56-2
Linki zewnętrzne
- Agnieszka Holland w bazie IMDb (ang.)
- Agnieszka Holland w bazie Filmweb
- Agnieszka Holland w bazie filmpolski.pl
- Szablon:E-teatr
- Agnieszka Holland na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Plakaty do filmów Agnieszki Holland w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”
- Agnieszka Holland w bazie Akademii Polskiego Filmu
- ISNI: 0000000121275650
- VIAF: 34649187
- LCCN: n92122242
- GND: 119454319
- BnF: 139511340
- SUDOC: 059764856
- NLA: 35140021
- NKC: jo20010082175
- BNE: XX1119392
- NTA: 074608215
- BIBSYS: 4013384
- CiNii: DA10338433
- PLWABN: 9810575477605606
- NUKAT: n96022635
- J9U: 987007469335705171
- CANTIC: a11823549
- CONOR: 98146403
- KRNLK: KAC201105442, KAC201227979
- LIH: LNB:ZwF;=Bt
- WorldCat: lccn-n92122242
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Absolwenci Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze
- Członkowie Polskiej Akademii Filmowej
- Przewodniczący Zarządu Europejskiej Akademii Filmowej w Berlinie
- Polscy reżyserzy filmowi
- Polscy reżyserzy telewizyjni
- Polscy reżyserzy teatralni
- Polscy scenarzyści
- Polscy tłumacze literatury czeskiej
- Urodzeni w 1948
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Polscy członkowie Europejskiej Akademii Filmowej
- Polscy Żydzi