Agnieszka głogowska
Agnieszka głogowska (ur. 1293-1296/1297, zm. 25 grudnia 1361) – księżniczka głogowska, księżna dolnobawarska, tytułująca się królową węgierską z dynastii Piastów.
Córka księcia głogowskiego Henryka III i Matyldy brunszwickiej. Żona księcia Dolnej Bawarii i króla Węgier Ottona III, a po jego śmierci hrabiego Alrama z Hals. Matka księcia Dolnej Bawarii Henryka II.
Kwestia narodzin[edytuj | edytuj kod]
Wśród dzieci Henryka III głogowskiego i Matyldy brunszwickiej Agnieszka umownie zajmuje trzecie miejsce, jednakże mogła urodzić się zarówno jako ich pierwszy jak i czwarty potomek, wątpliwości nie ma jedynie co do jej starszeństwa wśród córek książęcej pary[1]. Uznając, że urodziła się po Henryku i Konradzie, a małżeństwo jej rodziców zostało zawarte w 1291[2], początkowy termin daty narodzin Piastówny przypada na koniec 1293. Z całą pewnością można przyjąć, że urodziła się najpóźniej w 1298[3]. Otrzymany przedział lat jej narodzin można zawęzić w oparciu o datę zawarcia przez nią pierwszego małżeństwa. Miało ono miejsce 18 maja 1309, a Agnieszka, żeby móc być wydana za mąż, musiała mieć wówczas ukończone 12 lat. Jeżeli data narodzin jej pierwszego dziecka – 1310[4] ma potwierdzenie w źródłach[5], to datę urodzenia Piastówny można ostatecznie ująć w przedziale lat 1293-1296/1297.
Małżeństwo z Ottonem III Bawarskim[edytuj | edytuj kod]
Przed końcem lutego 1308 doszło do zaręczyn Agnieszki z Ottonem III Bawarskim z dynastii Wittelsbachów, natomiast ślub odbył się 18 maja 1309 w Straubing. Dzięki temu małżeństwu ojciec Piastówny, Henryk III, zbliżył się do nowego króla Czech Henryka Karynckiego, tym samym umniejszając szanse swojego rywala w staraniach o Wielkopolskę, wysuwającego pretensje do korony czeskiej, Bolesława III wrocławskiego. Agnieszka była drugą żoną Ottona. Pierwszą małżonką Wittelsbacha była Katarzyna, córka króla Niemiec Rudolfa I Habsburga, poślubiona przez niego w styczniu 1279. Z tego małżeństwa rok później urodzili się zmarli jeszcze w tym samym roku bliźniacy: Henryk i Rudolf. Ich matka zmarła dwa lata później, 4 kwietnia 1282. Otto III od 1290 zasiadał na książęcym tronie Dolnej Bawarii, w 1305 koronował się na króla Węgier jako Bela V. W 1307 został uwięziony przez wojewodę siedmiogrodzkiego, stronnika pretendenta do tronu węgierskiego, Karola Roberta, ale na początku następnego roku zbiegł z niewoli. Pomimo że Karol Robert opanował całe Węgry i w 1310 koronował się na króla, Otto III do końca życia tytułował się królem Węgier. Podobnie Agnieszka do końca życia używała tytułu królowej węgierskiej. Ze związku jej i Ottona narodziło się dwoje dzieci: w 1310[4][5] córka Agnieszka, a 28 sierpnia 1312 syn Henryk. Otto zmarł kilkanaście dni po narodzinach swego następcy, a trzy lata po ślubie z Piastówną, 9 września 1312 w Landshut.
Małżeństwo z Alramem z Hals[edytuj | edytuj kod]
Błędne jest stanowisko, iż po raz drugi Agnieszka wyszła za Albrechta, hrabiego Hals[6]. Żoną Albrechta, która po jego śmierci w 1334 została wdową, była Udelhilda z dynastii Hohenzollernów. Również nieprawdziwy jest pogląd twierdzący, iż drugie małżeństwo Piastówna zawarła latem 1319[7]. Najprawdopodobniej latem 1329 Agnieszkę poślubił brat Albrechta, Alram z Hals[8]. Piastówna ponownie niedługo była mężatką. Jej drugi mąż zmarł dwa lata po ślubie, w 1331. Nie jest wiadome, czy z tego związku miała dzieci[9].
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Agnieszka zmarła 25 grudnia 1361. Została pochowana w opactwie cysterskim w Seligenthal Landshut.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 364.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 352.
- ↑ Spisana w 1300 Genealogia św. Jadwigi wśród dzieci Henryka III wymienia: Henryka, Konrada, Bolesława, Jana oraz Agnieszkę i Salomeę. Agnieszka była starsza od Jana i Salomei (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 360, przyp. 1 i s. 365 przyp. 3).
- ↑ a b Ch. Häutle, Genealogie des erlauchten Stammhauses Wittelsbach, München 1870, s. 103 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 365, przyp. 4).
- ↑ a b Ch. Häutle w opracowaniu dotyczącym genealogii Wittelsbachów nie rozróżnia dat potwierdzonych źródłowo od dat, które są jego przypuszczeniami (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 350, przyp. 7).
- ↑ K. Jasiński jako przykład tego błędnego poglądu przytacza W. Dworzaczka, Genealogia (cz. druga - tablice), Warszawa 1959, tabl. 8. Przy jego obaleniu powołuje się na: S. Riezler, Geschichte Baierns, 1889, t. 3, s. 969, przyp. 1 oraz B. Huesmann, Die Familienpolitik der bayerischen Herzoge von Otto I, bis auf Ludwig den Bayern (1180-1347), München 1940, s. 15, który korzysta z pracy L. Brunnera, Die Grafen von Hals, Augsburg 1857 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 8).
- ↑ Pogląd ten przyjmowali Grotefend, Wuttke i Dworzaczek. Zdaniem K. Jasińskiego błąd ten mógł spowodować zniekształcony lub źle odczytany przekaz źródłowy (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 7 i 10).
- ↑ Bayerische Hauptstaatsarchiv, Abt. I – Allgemeines Staatsarchiv, sygn. Fürrstensachen 878, s. 291 (późna kopia dokumentu hrabiów z Hals Albrechta i Alrama z 13 lipca 1329): von dem heyrath zwischen unserm Graf Alram von Hals und Vrauen Agensen der Königin von Ungern. Dokument ten dotyczy projektu zawarcia małżeństwa Alrama i Agnieszki, zaakceptowanego przez syna Piastówny, księcia Dolnej Bawarii Henryka II, do którego zdaniem K. Jasińskiego doszło wkrótce po wystawieniu (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 10).
- ↑ Ostatnia praca dotycząca hrabiów z Hals nie wspomina o żadnym małżeństwie Alrama, zob. Genealogische Tafeln zur Mitteleuropäischen Geschichte, wyd. W. Wegener, Göttingen 1962, s. 325, tabl. 27 (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 366, przyp. 11).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 364-366.
- Sperka J., Agnieszka, (w:) Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 793.