Akacja srebrzysta
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
akacja srebrzysta | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Acacia dealbata Link Enum. hort. berol. alt. 2:445. 1822[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Akacja srebrzysta, srebrne witki[5], mimoza (Acacia dealbata L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych i podrodziny brezylkowych (dawniej w mimozowych). Pochodzi z Australii, jest uprawiany w Nowej Zelandii, Ameryce Północnej i Europie, rozprzestrzenił się także w Afryce, na Azorach i Madagaskarze[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewo wysokości do 25 metrów. Korona szeroka, stożkowata, najczęściej wyglądająca nieregularnie. U starszych okazów podzielona na poszczególne korony częściowe. Gałęzie długie i wiotkie[6].
- Pień
- Kora u młodych drzew jasna, niebieskawo-zielona i dość gładka, z wiekiem coraz bardziej szara z głębokimi, podłużnymi rysami i bruzdami[6].
- Liście
- Duże, długości 10-15 cm i szerokości około 5 cm, skrętoległe, podwójnie lub potrójniepierzaste. Po każdej stronie osi liścia znajduje się 10-12 listków pierwszego rzędu, z których każdy ma mniej więcej po 20-30 małych listeczków. Listeczki o długości około 3 mm są równowąskie, krótko zaostrzone, obustronnie, delikatnie, srebrzysto owłosione.
- Kwiat
- Drobny, żółty, zebrany w nieduże główki, w szczytowej części kwiatostanu kwiat złożony. Liczne pręciki i jeden słupek. Stoją na końcach pędów lub w pachwinach liści. Kwiatostan groniasty lub wiechowaty[6]. Pachnące. Na półkuli południowej otwierają się latem, zaś na północ od równika wczesną wiosną[7].
- Owoc
- Brązowe, płaskie strąki zebrane w grupach. Osiągają 7,5 cm długości.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Akacja srebrzysta nie wytwarza delikatnie pierzasto podzielnych liści, tylko przekształca ogonki i osie liściowe w szerokie liście pozorne. Pierwotnie gatunek występował w południowo-wschodniej Australii oraz na Tasmanii, często sadzony w obszarze śródziemnomorskim. W Europie Środkowej tylko w szklarniach ogrodów botanicznych[6].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Roślina uprawiana głównie ze względu na kwiat cięty. Oferowana pod niepoprawną nazwą mimozy[6]. We Włoszech kwiaty z tego drzewa są podarunkiem na Dzień Kobiet[8], popularne w dekoracjach festynów i pochodach karnawałowych. Sadzona również jako drzewo ozdobne w parkach lub przy promenadach. Olejek eteryczny pozyskiwany z liści i zwany "mimozą", stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym[potrzebny przypis].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
- Acacia dealbata subsp. dealbata
- Acacia dealbata subsp. subalpina Tindale & Kodela.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ a b Acacia dealbata (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-24].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2011-12-24].
- ↑ Silver Wattle (ang.). Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2018-03-08].
- ↑ a b c d e Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 68-69. ISBN 83-7129-141-8.
- ↑ Russel, Cutler, Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 387. ISBN 97883242-0842-5.Sprawdź autora:1.
- ↑ la Repubblica/societa: 8 marzo, niente manifestazione tante feste diverse per le donne, www.repubblica.it [dostęp 2017-11-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. ISBN 83-09-00256-4.