Akebia pięciolistkowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Akebia pięciolistkowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny zielone
Nadgromada rośliny telomowe
Gromada rośliny naczyniowe
Podgromada rośliny nasienne
Nadklasa okrytonasienne
Klasa Magnoliopsida
Nadrząd jaskropodobne
Rząd jaskrowce
Rodzina krępieniowate
Rodzaj akebia
Gatunek akebia pięciolistkowa
Nazwa systematyczna
Akebia quinata (Houtt.) Decne.
Arch. Mus. Hist. Nat. 1: 195 1839[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) – gatunek pnącza z rodziny krępieniowatych (Lardizabalaceae). W stanie naturalnym występuje w Chinach, Japonii i Korei[4]. Akebia użytkowana jest jako roślina lecznicza w Chinach oraz uprawiana jest jako roślina ozdobna w Europie środkowej, w Nowej Zelandii oraz w południowo-wschodnich Stanach Zjednoczonych. Wszędzie tam też dziczeje[5]. W Polsce można ją znaleźć w krajobrazach miejskich, ogrodach przydomowych oraz ogrodach dendrologicznych[6][7][8][9][10].

W Stanach Zjednoczonych uznawana za roślinę inwazyjną, mogącą wypierać rodzime gatunki w siedliskach leśnych[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Pnącze o częściowo zdrewniałych pędach silnie owijających się wokół podpór[12]. Pędy są szarobrązowe[4]. W warunkach naturalnych dorastają do 12 metrów[13].
Liście
Liście palczasto złożone z 5 zielonych i ciemnozielonych, owlano-eliptycznych listków[4][8][14].
Kwiaty
Kwiaty drobne słabo pachnące, o barwie jasnopurpurowej lub purpurowozielonej, zebrane w grona[4].
Owoc
Owoce znajdują się w podłużnych, mięsistych mieszkach z licznymi nasionami[4].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Gleba przepuszczalna, okresowo sucha. Stanowisko zachodnie lub północne[12].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina jadalna. Owoce mają właściwości moczopędne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Wykorzystywana w medycynie naturalnej w zaburzeniach laktacji. Łodyga zawiera dużą ilość soli potasowych. W Chinach owoce stanowią przysmak. Osłonki owoców bogate są w saponiny i flawonoidy. Wykorzystuje się je w chińskiej medycynie ludowej[4][10][14].

Odmiany[edytuj | edytuj kod]

Odmiany akebii pięciolistnej[8]:

  • 'Alba' – białe kwiaty, owoce biało-zielone
  • 'Rosea' – biało-różowe kwiaty
  • 'Silver Bells' – białe kwiaty z różowo-purpurowym pręcikiem (męskie), jasnoróżowo-purpurowe z ciemnoczekoladowym słupkiem (żeńskie)
  • 'Variegata' – jasnoróżowe kwiaty, liście pokryte białymi plamkami

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Akebia pięciolistkowa

    Akebia pięciolistkowa

  • Akebia pięciolistkowa

    Akebia pięciolistkowa

  • Akebia pięciolistkowa

    Akebia pięciolistkowa. Liście

  • Akebia pięciolistkowa

    Akebia pięciolistkowa. Kwiat

  • Akebia pięciolistkowa. Kwiaty

    Akebia pięciolistkowa. Kwiaty

  • Akebia pięciolistkowa. Nasiona

    Akebia pięciolistkowa. Nasiona

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-04] (ang.).
  3. ↑ Akebia quinata (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-11-14].
  4. ↑ a b c d e f Akebia quinata. W: Flora of China [on-line]. [dostęp 2009-04-05].
  5. ↑ Taxon: Akebia quinata (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2012-11-14].
  6. ↑ Paweł Adamiec, Ewa Trzaskowska, Diagnoza stanu zieleni osiedlowej miasta Lublina oraz wytyczne do jej kształtowania.
  7. ↑ Jerzy Tumiłowicz, Kolekcje dendrologiczne Arboretum SGGW w Rogowie – wyniki wieloletniej uprawy wybranych gatunków, 2005.
  8. ↑ a b c Katarzyna Bańcerowska, Akebia quinata, Poradnik Ogrodniczy [dostęp 2019-02-14].
  9. ↑ Ewa Trzaskowska, Paweł Adamiec, Zieleń osiedli i inwestycji deweloperskich w Lublinie, 2015.
  10. ↑ a b Ireneusz Ochmian, Marcin Kubus, Tianshu Guan, Description and assessment of chemical properties of fruits of the chocolate vine (five-leaf Akebia) Akebia quinata (Houtt.) Decne and dead man’s fingers Decaisnea insignis (Griff.) Hokk. f. & Thomson, grown in Szczecin and in the Arboretum in Glinna (northwestern Poland), 2014.
  11. ↑ chocolate vine: Akebia quinata (Ranunculales: Lardizabalaceae): Invasive Plant Atlas of the United States, www.invasiveplantatlas.org [dostęp 2019-02-14].
  12. ↑ a b Piotr Muras, Standardy zakładania i pielęgnacji podstawowych rodzajów terenów zieleni w Krakowie na lata 2017-2030, Kraków 2016.
  13. ↑ Akebia quinata in Flora of North America @ efloras.org, www.efloras.org [dostęp 2019-02-14].
  14. ↑ a b Medicinal Plant Images Database – Akebia quinata (Houtt.) Decne., Medicinal Plant Images Database [dostęp 2019-02-14] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Akebia_pięciolistkowa&oldid=62815418”