Akrolit
Akrolit (stgr. ἀκρόλιθος akrolithos od akro – skrajny i lithos – kamień) – starożytny posąg kultowy wykonany z różnorodnych materiałów.
Nazwą tą określano statuy wykonane archaiczną techniką łączenia dwóch odmiennych materiałów, najczęściej drewna z kamieniem lub kamienia z brązem[1]. Częstą praktyką było wykonywanie głowy i kończyn posągu (nieokrytych części ciała) z marmuru lub innego kamienia (wapienia), a korpusu z drewna polichromowanego albo obitego blachą (złotą lub brązową). Dodatkowo rzeźby te często odziewano w ozdobne szaty, podobnie jak praktykuje się to dotychczas ze statuami i figurami religijnymi w niektórych katolickich krajach południowej Europy (Hiszpania, Włochy)[2].
Od VII w. p.n.e. akrolitem zastępowano w starożytnej Grecji prymitywniejszy ksoanon[3]. Znany w starożytności był opisany przez Pauzaniasza akrolit Ateny Areja w Platejach wykonany przez Fidiasza[4].
W okresie klasycznym akrolity wykonywano wykorzystując kosztowniejszą technikę chryzelefantyny – przez łączenie drewna z okładziną ze złota i kości słoniowej (najwybitniejsze przykłady to inne dzieła Fidiasza – posągi Ateny Partenos i Zeusa Olimpijskiego)[5].
Greckie akrolity naśladowano w starożytnym Rzymie (nie tylko w rzeźbach kultowych) aż do czasów późnego cesarstwa, czego spektakularnym przykładem są pozostałości kolosalnego posągu Konstantyna Wielkiego z początku IV stulecia.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 231.
- ↑ Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa-Kraków: PWN, 1981, s. 133.
- ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe / Wyd. Naukowe PWN, 1998, s. 346.
- ↑ J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 86.
- ↑ J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 90.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1993, s. 14
- Janusz A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1994