Przejdź do zawartości

Akrolit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marmurowa głowa akrolitu Ateny z epoki rzymskiej (I wiek n.e.)

Akrolit (stgr. ἀκρόλιθος akrolithos od akro – skrajny i lithos – kamień) – starożytny posąg kultowy wykonany z różnorodnych materiałów.

Nazwą tą określano statuy wykonane archaiczną techniką łączenia dwóch odmiennych materiałów, najczęściej drewna z kamieniem lub kamienia z brązem[1]. Częstą praktyką było wykonywanie głowy i kończyn posągu (nieokrytych części ciała) z marmuru lub innego kamienia (wapienia), a korpusu z drewna polichromowanego albo obitego blachą (złotą lub brązową). Dodatkowo rzeźby te często odziewano w ozdobne szaty, podobnie jak praktykuje się to dotychczas ze statuami i figurami religijnymi w niektórych katolickich krajach południowej Europy (Hiszpania, Włochy)[2].

Od VII w. p.n.e. akrolitem zastępowano w starożytnej Grecji prymitywniejszy ksoanon[3]. Znany w starożytności był opisany przez Pauzaniasza akrolit Ateny Areja w Platejach wykonany przez Fidiasza[4].

W okresie klasycznym akrolity wykonywano wykorzystując kosztowniejszą technikę chryzelefantyny – przez łączenie drewna z okładziną ze złota i kości słoniowej (najwybitniejsze przykłady to inne dzieła Fidiasza – posągi Ateny Partenos i Zeusa Olimpijskiego)[5].

Greckie akrolity naśladowano w starożytnym Rzymie (nie tylko w rzeźbach kultowych) aż do czasów późnego cesarstwa, czego spektakularnym przykładem są pozostałości kolosalnego posągu Konstantyna Wielkiego z początku IV stulecia.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 231.
  2. Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa-Kraków: PWN, 1981, s. 133.
  3. Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe / Wyd. Naukowe PWN, 1998, s. 346.
  4. J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 86.
  5. J.A. Ostrowski: Słownik artystów starożytności, dz. cyt., s. 90.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]