Alan Moore

Alan Moore

Alan Moore (2010)
Data i miejsce urodzenia	18 listopada 1953 Northampton, Wielka Brytania
Zawód, zajęcie	pisarz, scenarzysta, rysownik

Alan Moore (ur. 18 listopada 1953 w Northampton) – brytyjski scenarzysta komiksowy, powieściopisarz, publicysta oraz rysownik.

Uznawany za jednego z najwybitniejszych scenarzystów w historii anglojęzycznego komiksu, jest twórcą znaczących dla rozwoju gatunku tytułów: Prosto z piekła, Strażnicy, Batman: Zabójczy żart, V jak vendetta, Liga Niezwykłych Dżentelmenów, Saga o potworze z bagien.

Życiorys

Syn Ernesta Moore’a i Sylvii Doreen. Urodził się w niewielkim miasteczku przemysłowym Northampton, położonym między Londynem a Birmingham. Z powodu niekonwencjonalnego zachowania został wyrzucony z konserwatywnego liceum, a negatywna opinia, która poszła za nim, uniemożliwiła mu kontynuowanie nauki. W wieku osiemnastu lat był bezrobotny, bez formalnego wykształcenia i kwalifikacji. Zanim rozpoczął karierę w branży komiksowej, imał się różnych zajęć – jak sam wspominał, „tysiąca i jednej dziwnych prac”. W latach 70. zaczął publikować swoje pierwsze prace w niezależnych magazynach, początkowo jako rysownik. Szybko jednak doszedł do wniosku, że jego talent pisarski przewyższa umiejętności plastyczne.

Czując silną potrzebę ekspresji, Moore wraz z przyjaciółmi zaczął tworzyć własny magazyn komiksowy – zin „Embryo”. W 1974 poznał swoją przyszłą żonę Phyllis, z którą ma dwie córki. W 1979 rozpoczął pracę dla pisma muzycznego „Sounds”, gdzie pod pseudonimem Curt Vile pisał i ilustrował detektywistyczny komiks Roscoe Moscow. Używał także innych pseudonimów – m.in. Translucia Baboon i Brilburn. W tym okresie działał w środowisku underground comix, czerpiąc inspiracje z twórczości artystów takich jak Leo Baxendale, Robert Crumb, Will Eisner, Kim Deitch, Winsor McCay, Gilbert Shelton czy S. Clay Wilson.

Wczesne lata 80. przyniosły Moore’owi przełom. Tworzył wówczas dla magazynów takich jak „Doctor Who Weekly” oraz „2000 AD”, gdzie stworzył serie takie jak Ballad o Halo Jones, Skizz i D.R. & Quinch. W 1982 odświeżył postać klasycznego brytyjskiego superbohatera Marvelmana (znanego w USA jako Miracleman) na łamach magazynu „Warrior”. W jego interpretacji tytułowy bohater był dziennikarzem w średnim wieku, który zapomniał o swojej przeszłości jako superczłowiek. Historia szybko przekształciła się w refleksję nad rolą jednostki o boskich mocach w społeczeństwie ludzi.

Niedługo później Moore stworzył V jakVendetta (1982–1986) – dystopijną opowieść o totalitarnej Wielkiej Brytanii, rządzonej przez partię wzorowaną na brytyjskim National Front. Głównym bohaterem był tajemniczy anarchista w masce Guya Fawkesa, walczący z reżimem przy pomocy przemocy i idei.

Kariera w Stanach Zjednoczonych

Sukces serii V jak Vendetta zwrócił uwagę amerykańskiego wydawnictwa DC Comics, które w 1983 zatrudniło Moore’a do pisania Sagi o potworze z bagien. Moore zmienił formułę komiksu z opowieści o superbohaterach w dreszczowiec z elementami horroru i realizmu magicznego. W tym okresie pisał również do innych tytułów DC takich, jak Tales of the Green Lantern Corps, Batman Annual i kilka opowieści o Supermanie, które jednak nie zyskały takiego rozgłosu.

W latach 1986–1987 Moore, wraz z rysownikiem Davem Gibbonsem, opublikował Strażników – komiks, który zrewolucjonizował amerykański rynek. Seria zdekonstruowała mit superbohatera, ukazując moralnie ambiwalentnych bohaterów w świecie pełnym politycznych i psychologicznych napięć. Tytuł zdobył prestiżową Nagrodę Hugo w 1988 – po raz pierwszy przyznaną komiksowi – oraz szereg innych wyróżnień, w tym British Eagle Awards i Nagrodę Locusa.

Pomimo sukcesu Strażników, Moore popadł w konflikt z DC Comics, oskarżając wydawnictwo o nieuczciwe traktowanie finansowe i zawłaszczenie praw autorskich. Wcześniej spór o prawa do Marvelmana doprowadził go do zerwania również z Marvel Comics, które wymusiło zmianę tytułu na Miracleman w USA.

Po zerwaniu współpracy z DC i Marvelem

Alan Moore dający autografy (2006)

Po odejściu z DC Moore, wraz z rysownikiem Brianem Bollandem, stworzył Batman: Zabójczy żart (1988), uznawany za jedną z najlepszych historii o Jokerze, a następnie zwrócił się ku mniejszym, niezależnym wydawnictwom. W tym okresie powstały m.in. Big Numbers (z Billem Sienkiewiczem), A Small Killing, Zagubione dziewczęta (z Melindą Gebbie) i Prosto z piekła (z Eddiem Campbellem).

W latach 90. współpracował z wydawnictwem Image Comics, gdzie pisał m.in. scenariusze do Spawna Todda McFarlane’a oraz stworzył serię 1963 i Supreme – ironiczną reinterpretację mitu o Supermanie. Natomiast w 1996 ukaała się jego pierwsza powieść Voice of the Fire.

W 1999 założył własny imprint America’s Best Comics (ABC) w ramach WildStorm Productions (należącego formalnie do DC, co Moore starał się ignorować). W ABC ukazywały się jego autorskie serie: Promethea, Tom Strong, Top 10 i Greyshirt.

W 2010 rozpoczął publikację serii komiksów osadzonych w uniwersum H.P. Lovecrafta, powracając tym samym do wcześniejszego zainteresowania twórczością i światem autora z Providence. Wydawnictwo Avatar Press już wcześniej opublikowało w 2003 zbiór Alan Moore's Yuggoth Cultures and Other Growths, będący kompilacją niepublikowanych wcześniej scenariuszy, krótkich historii i komiksowych adaptacji wierszy Moore’a inspirowanych prozą Lovecrafta. Następnie ukazała się dwuczęściowa seria The Courtyard, będąca adaptacją krótkiego opowiadania Moore’a utrzymanego w lovecraftowskiej stylistyce.

Pierwszym oryginalnym dziełem Moore’a wydanym przez Avatar Press był horror Neonomicon, miniseria ilustrowana przez Jacena Burrowsa, który współpracował również przy wcześniejszych adaptacjach. Czwarty i zarazem ostatni zeszyt serii ukazał się w styczniu 2011.

W 2014 zapowiedziano dwunastoczęściową serię Providence, ponownie tworzoną wspólnie przez Moore’a i Burrowsa. Komiks stanowi prequel do Neonomiconu i jest interpretacją źródeł mitologii Cthulhu. Seria była publikowana w latach 2015–2017.

W 2014 Moore ogłosił, że kieruje projektem badawczo-rozwojowym mającym na celu stworzenie aplikacji umożliwiającej każdemu użytkownikowi tworzenie komiksów cyfrowych. Projekt, zatytułowany Electricomics, miał premierę w 2015. Aplikacja typu open source pozwala na czytanie i tworzenie interaktywnych komiksów. Moore napisał dla niej historię Big Nemo, stanowiącą dystopijną kontynuację klasycznego Mały Nemo Winsora McCaya. Komiks został zilustrowany przez Colleen Doran, animowany przez Ocasta Studios, a kolorował go José Villarubia.

Dziennik "The Guardian" uznał Electricomics za jedną z najlepszych aplikacji na iPhone’a i iPada w 2015, natomiast portal Pipedream Comics przyznał jej tytuł „Digital Comics App of the Year”.

W 2016 Moore potwierdził, że po ukończeniu ostatniego tomu Ligi Niezwykłych Dżentelmenów zakończy pisanie komiksów. We wrześniu tego samego roku opublikowano jego powieść Jerusalem, której akcja rozgrywa się w rodzinnym Northampton.

W kwietniu 2016 rozpoczął kuratorowanie antologii komiksowej Cinema Purgatorio, wydawanej przez Avatar Press. Każdy numer otwierała historia autorstwa Moore’a z ilustracjami Kevina O’Neilla. W publikacji znalazły się również prace innych twórców, m.in. Garha Ennisa i Raulo Cáceresa (Code Pru), Maxa Brooksa i Michaela DiPascale’a (A More Perfect Union), Kierona Gillena i Ignacio Calero (Modded) oraz Christosa Gage’a i Gabriela Andrade’a (The Vast). Seria została opisana jako „klasyczne motywy pulp fiction odwrócone, przefiltrowane lub rozwinięte w absurdalny sposób przez najlepszych współczesnych twórców komiksowych”.

W 2018 Moore wziął udział w antologii 24 Panels, zredagowanej przez Kierona Gillena, której celem było zebranie funduszy dla osób poszkodowanych w pożarze wieżowca Grenfell Tower w 2017.

Po zakończeniu czwartego tomu Ligii Niezwykłych Dżentelmenów, ukończeniu cyklu lovecraftowskiego i publikacji kilku krótkich opowiadań w Cinema Purgatorio, Moore oficjalnie wycofał się z tworzenia komiksów w połowie 2019. W 2022 potwierdził tę decyzję, mówiąc:

Zdecydowanie skończyłem z komiksami. Nie napisałem żadnego od prawie pięciu lat. Zawsze będę kochał i podziwiał medium komiksowe, ale sam przemysł komiksowy i wszystko, co się z nim wiąże, stało się nie do zniesienia

Alan Moore,

W 2023 ogłoszono, że Moore pracuje nad nową serią powieści fantasy zatytułowaną The Long London. Pierwszy tom cyklu, The Great When, ukazał się 1 października 2024. Seria ma składać się z pięciu książek, a druga z nich nosi tytuł I Hear a New World. W 2024 nakładem wydawnictwa Top Shelf ukazał się również podręcznik okultystyczny The Moon and Serpent Bumper Book of Magic, napisany wspólnie ze Steve’em Moore’em.

Inna twórczość

Oprócz komiksów Moore jest autorem autorem dramatów, poezji oraz artykułów do prasy. Współpracował z Malcolmem McLarenem nad niezrealizowanym filmem Fashion Beast i nagrywał muzykę do własnych performansów poetyckich. Za swoje osiągnięcia otrzymał m.in. British Eagle Awards for Best Comics Writer (1982 i 1983), Internation Horror Guild Award (1995), Hugo Award (1988), Locus Poll Award (1988), Bram Stoker Award (2000).

Moore wielokrotnie występował na żywo podczas wydarzeń muzycznych, współpracując z różnymi artystami. W 2011 pojawił się między innymi na festiwalu All Tomorrow’s Parties „I’ll Be Your Mirror” w Londynie, gdzie wystąpił wspólnie z muzykiem Stephenem O’Malleyem.

Życie prywatne

Moore był żonaty z Phyllis Moore, z którą ma dwie córki: Leah (ur. 1978) i Amber. Od 2007 jego żoną jest artystka Melinda Gebbie, z którą współtworzył Zagubione dziewczęta. Mieszka w Northampton, rzadko opuszczając rodzinne miasto. W 2007 wystąpił gościnnie w serialu The Simpsons (odcinek Husbands and Knives) obok Arta Spiegelmana i Daniela Clowesa.

Poglądy

Okultyzm i religia

W 1993, w dniu swoich czterdziestych urodzin, Alan Moore otwarcie ogłosił, że poświęca się praktykowaniu magii ceremonialnej, co – jak sam stwierdził – postrzegał jako „logiczny końcowy etap mojej kariery pisarskiej”. Inspiruje się m.in. postacią renesansowego maga Johna Dee, astrologa królowej Elżbiety I.

Według wywiadu z 2001, inspiracją do tego kroku była praca nad komiksem Prosto z piekła na początku lat 90., w którym pojawia się wiele symboli masońskich i okultystycznych. Moore wspominał:

Jedna dymka dialogowa w Prosto z Piekła całkowicie przejęła moje życie... Jedna z postaci mówi coś w rodzaju: ‘Jedynym miejscem, w którym bogowie niewątpliwie istnieją, jest ludzki umysł’. Po napisaniu tego zdałem sobie sprawę, że przypadkowo stworzyłem prawdziwe stwierdzenie – i że teraz muszę przeorganizować całe swoje życie wokół tej idei. Jedyną rzeczą, która wydawała się naprawdę odpowiednia, było zostać magiem.

Alan Moore,

Moore bardzo silnie łączy pojęcie magii z twórczością artystyczną:

Uważam, że magia jest sztuką, a sztuka – niezależnie od tego, czy chodzi o muzykę, pisarstwo, rzeźbę czy jakąkolwiek inną formę – jest dosłownie magią. Sztuka, podobnie jak magia, jest nauką manipulowania symbolami, słowami lub obrazami w celu wywołania zmian w świadomości... W istocie rzucić zaklęcie znaczy po prostu literować, manipulować słowami, aby zmieniać świadomość ludzi. Dlatego wierzę, że artysta lub pisarz jest we współczesnym świecie najbliższym odpowiednikiem szamana.

Alan Moore,

Podejmując studia nad kabałą i pismami wczesno­dwudziestowiecznego okultysty Aleistera Crowleya, Moore przyjął niektóre idee z jego religii Thelemy, w tym przekonanie, że Prawdziwa Wola (ang. True Will) jest powiązana z wolą panteistycznego wszechświata.

W początkowych etapach swojej praktyki magicznej korzystał ze środków psychodelicznych zmieniających świadomość, jednak później całkowicie z tego zrezygnował, uznając, że są zbędne.

Poglądy polityczne

Moore wielokrotnie wyrażał swoje poglądy polityczne, określając się jako anarchista. Jak sam stwierdził:

Uważam, że wszystkie inne ustroje polityczne są w istocie jedynie wariacjami lub rozwinięciami podstawowego stanu anarchii. W końcu, gdy wspomina się większości ludzi o idei anarchii, odpowiadają, że to zły pomysł, ponieważ największy gang po prostu przejąłby władzę. Właściwie właśnie tak postrzegam współczesne społeczeństwo. Żyjemy w źle rozwiniętym stanie anarchistycznym, w którym największy gang rzeczywiście przejął władzę i ogłosił, że nie jest to anarchia – lecz system kapitalistyczny albo komunistyczny. Jednak skłaniam się ku przekonaniu, że anarchia jest najbardziej naturalną formą polityki, jaką człowiek może w praktyce uprawiać.

Alan Moore, Mythmakers and Lawbreakers, s. 42

Na całym świecie uczestnicy protestów Occupy zaczęli używać maski Guya Fawkesa znanej z komiksu V jak Vendetta. Maska ta została również przyjęta przez grupę Anonymous, rewolucjonistów egipskich oraz działaczy antyglobalistycznych.

Moore opisał ruch Occupy jako „zwykłych ludzi odzyskujących prawa, które zawsze powinny do nich należeć”, a następnie dodał:

Nie widzę żadnego powodu, dla którego jako społeczeństwo mielibyśmy biernie przyglądać się drastycznemu obniżaniu standardu życia naszego i naszych dzieci – być może na całe pokolenia – podczas gdy ci, którzy doprowadzili do tej sytuacji, zostali za to nagrodzeni, a nie ukarani, bo są zbyt wielcy, by upaść. Myślę, że ruch Occupy jest w pewnym sensie głosem społeczeństwa, które mówi, że to ludzie powinni decydować o tym, kto jest zbyt wielki, by upaść. Jako anarchista wierzę, że władza powinna należeć do tych, których życie jest przez nią rzeczywiście dotykane.

Alan Moore,

W sierpniu 2016 Moore poparł kampanię Jeremy’ego Corbyna w wyborach na lidera Partii Pracy. Natomiast w wyborach powszechnych w 2017 wyraził ostrożne poparcie dla Partii Pracy, głównie ze względu na lewicowe poglądy Corbyna, choć sam – z zasady politycznej – zazwyczaj nie głosuje. W listopadzie 2019 ponownie zadeklarował umiarkowane poparcie dla Partii Pracy, pisząc, że po raz pierwszy od ponad czterdziestu lat odda głos.

W 2022 Alan Moore opublikował list poparcia dla Luiza Inácia Luli da Silvy, kandydata Partii Pracujących w wyborach prezydenckich w Brazylii.

Linki zewnętrzne

• Alan Moore w bazie Goodreads
• Alan Moore w bazie Lubimyczytać.pl

• Alan Moore. Filmweb. [dostęp 2017-11-18].
• Alan Moore. IMDb. [dostęp 2017-11-18].