Albedo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wartość procentowa odbijanego światła słonecznego na Ziemi w różnych warunkach

Albedo (łac. białość) – parametr fotometryczny określający zdolność odbijania promieni przez daną powierzchnię[1][2]. Pojęcie to do fizyki wprowadził Johann Heinrich Lambert[3].

Definicja[edytuj | edytuj kod]

Współczynnik albedo jest równy stosunkowi ilości promieniowania odbitego do padającego.

gdzie:

  • – albedo,
  • – promieniowanie odbite,
  • – promieniowanie padające.

Współczynnik albedo jest wielkością bezwymiarową o wartości w zakresie 0 -1. Wartość współczynnika równa 1 oznacza, że całość padającego na ciało promieniowania jest odbijana. Wartość 0 oznacza, że ciało nie odbija promieniowania.

Astronomia[edytuj | edytuj kod]

W astronomii określa się albedo płaskie, odpowiadające odbiciu od płaskiej powierzchni, oraz albedo sferyczne określające współczynnik odbicia dla całej półkuli ciała niebieskiego[1]. Planety Układu Słonecznego mają albedo od 0,142 (Merkury[4]) do 0,67 (Wenus[5]). Albedo Ziemi wynosi 0,367[6]. W Układzie Słonecznym obiektem odbijającym najwięcej padającego na niego światła słonecznego jest Enceladus, księżyc Saturna, którego albedo wynosi aż 0,99.

Albedo Ziemi[edytuj | edytuj kod]

Odbijalność Ziemi nie jest wielkością stałą i jednakową w każdym miejscu Ziemi. Wartość podana powyżej (A = 0,367) to wielkość uśredniona dla całej powierzchni i czasu. Odbijalność promieniowania słonecznego od Ziemi zależy między innymi od rodzaju podłoża, od pokrywy chmur, obecności pokrywy śnieżnej, obecności i stanu roślinności (pory roku). Ze względu na obecność lądolodów oraz pokrywy lodowej na morzach, w dużych szerokościach geograficznych albedo jest zatem znacznie większe niż w szerokości okołorównikowej. Zmiana ziemskiego albedo i efekt cieplarniany są często uważane za podstawy możliwych zmian klimatu. Do pewnych celów pojęcie albedo jako odbijalności całego promieniowania słonecznego uśrednionego po wszystkich możliwych kątach padania nie jest wystarczające i wprowadza się jego precyzyjniejsze definicje.

Albedo może również zależeć od kąta, pod jakim promienie słoneczne padają na powierzchnię. Przykładem zależności współczynnika odbicia od kierunku jest refleks słońca.

Albedo wybranych powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj powierzchni Albedo %
Śnieg świeży 75 – 95
Śnieg zleżały 40 – 70
Lód morski 36 – 50
Tundra 15 – 20
Preria 12 – 13
Sawanna (pora sucha) 25 – 30
Sawanna (pora deszczowa) 15 – 20
Pustynia kamienista 28 – 38
Pustynia piaszczysta 25 – 30
Wrzosowisko 10 – 12
Łąka zielona 10 – 20
Las dębowy 18
Las jodłowy 10
Pole uprawne 15 – 25
Pole bawełny 20 – 22
Pole ryżowe 12
Las sosnowy 14
Las iglasty 10 – 20
Buraki cukrowe 18
Ziemniaki 19
Gleba szara sucha 25 – 30
Gleba szara wilgotna 10 -20
Piasek rzeczny 43
Piasek wydmowy 20 – 45
Glina sucha 23
Glina wilgotna 16
Lita skała 12 – 15
Granit 29 – 31
Beton suchy 17 – 27
Czarna nawierzchnia dróg 5 – 10
Obszar zurbanizowany 15 – 25
Gleba czarna wilgotna 8
Gleba czarna sucha 25 – 30
Trawa zielona 26
Trawa wyschnięta 19
Las liściasty 10 – 20

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b „Encyklopedia fizyki” praca zbiorowa PWN 1973 t. 1 s. 75.
  2. Jan Flis: Terminy geograficzne. Wyd. V (zmienione). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. ISBN 83-02-04531-4.
  3. Andrzej Kajetan Wróblewski. Dziwak wśród akademików. „Wiedza i Życie”. Czerwiec 2020 nr 6 (1026), s. 71. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 0137-8929. 
  4. David R. Williams: Mercury Fact Sheet. NASA, 2014-05-09. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).
  5. David R. Williams: Venus Fact Sheet. NASA, 2014-05-09. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).
  6. David R. Williams: Earth Fact Sheet. NASA, 2013-07-01. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).