Albedo

Albedo (łac. białość) – parametr fotometryczny określający zdolność odbijania promieni przez daną powierzchnię[1][2]. Pojęcie to do fizyki wprowadził Johann Heinrich Lambert[3].
Definicja[edytuj | edytuj kod]
Współczynnik albedo jest równy stosunkowi ilości promieniowania odbitego do padającego.
gdzie:
- – albedo,
- – promieniowanie odbite,
- – promieniowanie padające.
Współczynnik albedo jest wielkością bezwymiarową o wartości w zakresie 0 -1. Wartość współczynnika równa 1 oznacza, że całość padającego na ciało promieniowania jest odbijana. Wartość 0 oznacza, że ciało nie odbija promieniowania.
Astronomia[edytuj | edytuj kod]
W astronomii określa się albedo płaskie, odpowiadające odbiciu od płaskiej powierzchni, oraz albedo sferyczne określające współczynnik odbicia dla całej półkuli ciała niebieskiego[1]. Planety Układu Słonecznego mają albedo od 0,142 (Merkury[4]) do 0,67 (Wenus[5]). Albedo Ziemi wynosi 0,367[6]. W Układzie Słonecznym obiektem odbijającym najwięcej padającego na niego światła słonecznego jest Enceladus, księżyc Saturna, którego albedo wynosi aż 0,99.
Albedo Ziemi[edytuj | edytuj kod]
Odbijalność Ziemi nie jest wielkością stałą i jednakową w każdym miejscu Ziemi. Wartość podana powyżej (A = 0,367) to wielkość uśredniona dla całej powierzchni i czasu. Odbijalność promieniowania słonecznego od Ziemi zależy między innymi od rodzaju podłoża, od pokrywy chmur, obecności pokrywy śnieżnej, obecności i stanu roślinności (pory roku). Ze względu na obecność lądolodów oraz pokrywy lodowej na morzach, w dużych szerokościach geograficznych albedo jest zatem znacznie większe niż w szerokości okołorównikowej. Zmiana ziemskiego albedo i efekt cieplarniany są często uważane za podstawy możliwych zmian klimatu. Do pewnych celów pojęcie albedo jako odbijalności całego promieniowania słonecznego uśrednionego po wszystkich możliwych kątach padania nie jest wystarczające i wprowadza się jego precyzyjniejsze definicje.
Albedo może również zależeć od kąta, pod jakim promienie słoneczne padają na powierzchnię. Przykładem zależności współczynnika odbicia od kierunku jest refleks słońca.
Albedo wybranych powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj powierzchni | Albedo % |
---|---|
Śnieg świeży | 75 – 95 |
Śnieg zleżały | 40 – 70 |
Lód morski | 36 – 50 |
Tundra | 15 – 20 |
Preria | 12 – 13 |
Sawanna (pora sucha) | 25 – 30 |
Sawanna (pora deszczowa) | 15 – 20 |
Pustynia kamienista | 28 – 38 |
Pustynia piaszczysta | 25 – 30 |
Wrzosowisko | 10 – 12 |
Łąka zielona | 10 – 20 |
Las dębowy | 18 |
Las jodłowy | 10 |
Pole uprawne | 15 – 25 |
Pole bawełny | 20 – 22 |
Pole ryżowe | 12 |
Las sosnowy | 14 |
Las iglasty | 10 – 20 |
Buraki cukrowe | 18 |
Ziemniaki | 19 |
Gleba szara sucha | 25 – 30 |
Gleba szara wilgotna | 10 -20 |
Piasek rzeczny | 43 |
Piasek wydmowy | 20 – 45 |
Glina sucha | 23 |
Glina wilgotna | 16 |
Lita skała | 12 – 15 |
Granit | 29 – 31 |
Beton suchy | 17 – 27 |
Czarna nawierzchnia dróg | 5 – 10 |
Obszar zurbanizowany | 15 – 25 |
Gleba czarna wilgotna | 8 |
Gleba czarna sucha | 25 – 30 |
Trawa zielona | 26 |
Trawa wyschnięta | 19 |
Las liściasty | 10 – 20 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b „Encyklopedia fizyki” praca zbiorowa PWN 1973 t. 1 s. 75.
- ↑ Jan Flis: Terminy geograficzne. Wyd. V (zmienione). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. ISBN 83-02-04531-4.
- ↑ Andrzej Kajetan Wróblewski. Dziwak wśród akademików. „Wiedza i Życie”. Czerwiec 2020 nr 6 (1026), s. 71. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
- ↑ David R. Williams: Mercury Fact Sheet. NASA, 2014-05-09. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).
- ↑ David R. Williams: Venus Fact Sheet. NASA, 2014-05-09. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).
- ↑ David R. Williams: Earth Fact Sheet. NASA, 2013-07-01. [dostęp 2015-07-20]. (ang.).