Albert (książę Wielkiej Brytanii i Irlandii)

Albert Jego Królewska Wysokość książę małżonek Wielkiej Brytanii
Książę małżonek
Okres panowania	od 6 lutego 1840 do 14 grudnia 1861
Dane biograficzne
Dynastia	sasko-koburska
Data i miejsce urodzenia	26 sierpnia 1819 Coburg, Bawaria
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1861 Zamek Windsor, Windsor, Wielka Brytania
Ojciec	Ernest I Sachsen-Coburg-Gotha
Matka	Ludwika Sachsen-Gotha-Altenburg
Żona	królowa Wiktoria
Dzieci	Wiktoria Koburg, Edward VII Alicja Koburg Alfred Sachsen-Coburg-Gotha Helena Koburg Ludwika Koburg, księżna Argyll Artur, książę Connaught i Strathearn Leopold, książę Albany Beatrycze Koburg
Odznaczenia

Albert Sachsen-Coburg-Gotha, właśc., niem.: Franz August Carl Albert Emmanuel von Sachsen-Coburg und Gotha (ur. 26 sierpnia 1819 w Coburgu, Bawaria, zm. 14 grudnia 1861 w Windsorze, Berkshire, Wielka Brytania) – drugi syn Ernesta I Sachsen-Coburg-Gotha i jego pierwszej żony – Ludwiki Sachsen-Gotha-Altenburg. Książę małżonek Wielkiej Brytanii, jako mąż swojej kuzynki, królowej brytyjskiej, Wiktorii. Miał jednego brata Ernesta.

Małżeństwo i rodzina

Albert poznał Wiktorię (1819-1901) – wówczas jeszcze księżniczkę w roku 1835. Nie wzbudził on jej zainteresowania ze względu na swój wygląd – był kluskowatym, niezgrabnym wręcz sennym szesnastolatkiem. Dopiero cztery lata później ponownie pojawił się przed obliczem Wiktorii, tym razem jako opalony mężczyzna o szerokich ramionach. 10 lutego 1840 ożenił się z Wiktorią – wówczas już królową. Małżeństwo, mimo że ukartowane, było szczęśliwe – Albert kochał Wiktorię, ona zaś nie widziała poza nim świata. Para doczekała się dziewięciorga dzieci:

Królowa Wiktoria i książę Albert z rodziną w 1846 roku. Obraz namalowany przez Franza Xavera Winterhaltera.

• Wiktoria (1840-1901), cesarzowa Niemiec przez 99 dni;
• Edward (1841-1910), król Wielkiej Brytanii w latach 1901-1910;
• Alicja (1843-1878), wielka księżna Hesji, matka carycy Aleksandry Fiodorowny;
• Alfred (1844-1900), książę Edynburga, ojciec Marii – królowej Rumunii, i Wiktorii Melity – wielkiej księżnej Hesji, wielkiej księżnej Rosji;
• Helena (1846-1923)
• Ludwika (1848-1939)
• Artur (1850-1942), książę Connaught i Strathearn;
• Leopold (1853-1883), książę Albany;
• Beatrycze (1857-1944).

Albert był surowym i wymagającym ojcem, dlatego też nieodpowiedni styl życia (liczne romanse i alkoholizm) jego najstarszego syna „Bertie” przyprawiały go o ostre bóle głowy, a w efekcie – osłabiały jego zdrowie i obniżały odporność.
Królowa Wiktoria i książę Albert mieli czterdzieścioro dwoje wnucząt. Najsłynniejsi to król Wielkiej Brytanii Jerzy V, ostatni niemiecki cesarz i król Prus Wilhelm II Hohenzollern oraz Karol Edward książę Sachsen-Coburg-Gotha.
Jego potomkowie zasiadali na tronach Grecji, Jugosławii, Rosji, Rumunii i Niemiec, a obecnie panują w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii, Danii i Hiszpanii.

Polityka

Książę Albert (F.X. Winterhalter, 1846)

Alberta początkowo traktowano z dystansem i nieufnością, ze względu na jego pochodzenie (był Niemcem). Dopiero jego aktywne zaangażowanie w politykę podczas nieobecności królowej przysporzyło mu popularności. Wytrwale zajmował się trudnymi sprawami państwowymi. Był przeciwny agresywnej polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii, dlatego też starał się załagodzić stosunki szczególnie z Niemcami (na własnej skórze odczuł niechęć Brytyjczyków). Już kilka lat później nikt nie wyobrażał sobie panowania Wiktorii bez Alberta. Najznamienitsi politycy i profesorowie zasięgali u niego rady.

"Era wiktoriańska" – nazwana tak od imienia monarchini jest prawdopodobnie zasługą księcia-małżonka. Czas ten odznacza się zasadniczością i tworzeniem moralnej rodziny. Taki sposób myślenia zyskał popularność nie tylko w Anglii, ale też we Włoszech i Skandynawii, a odzwierciedlał on sposób myślenia samego Alberta.

Choroba i śmierć

Ostatnie lata życia Alberta to ciąg wiecznych zmartwień i trosk – książę miał delikatne zdrowie. W listopadzie 1861 zapadł (jak początkowo uznali lekarze) na grypę, ale okazało się, że był to atak duru brzusznego. Pojawiły się komplikacje i Albert zmarł 14 grudnia. Jego żona Wiktoria pozostała w żałobie po mężu przez 40 lat, aż do śmierci. Rządziła Wielką Brytanią tak jak chciał tego jej zmarły mąż.

Tytuły i odznaczenia

Tytuły

• 26 sierpnia 1819 – 12 listopada 1826: Jego Książęca Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Saalfeld, książę Saksonii
• 12 listopada 1826 – 6 lutego 1840: Jego Książęca Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Gotha, książę Saksonii
• 6 lutego 1840 – 25 czerwca 1857: Jego Królewska Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Gotha, książę Saksonii
• 25 czerwca 1857 – 14 grudnia 1861: Jego Królewska Wysokość Książę Małżonek

Odznaczenia

• KG: Order Podwiązki
• KT: Order Ostu
• KP: Order Św. Patryka
• GMB: Order Łaźni
• CSI: Order Gwiazdy Indii (1861)
• GCMG: Order św. Michała i św. Jerzego
• BDO: Wstęga Dwóch Orderów (1857)
• BDO: Wstęga Trzech Orderów (1858)
  • Order Wojskowy Św. Jakuba od Miecza
  • Order Wojskowy Św. Benedykta z Avis
  • Order Wojskowy Chrystusa
• Order Złotego Runa (1841)
• Order Gwelfów
• Order Słonia (1843)
• Order Serafinów (1852)
• Order Najwyższy Świętego Zwiastowania nadany w 1842 r. przez Karola Alberta króla Sardynii

Zobacz też

• Albert Memorial

Bibliografia

• Hermione Hobhouse: Prince Albert: His Life and Work. London: Hamish Hamilton, 1983. ISBN 0-241-11142-0.