Przejdź do zawartości

Aleś Arkusz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleś Arkusz
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1960
Żodzino

Dziedzina sztuki

poezja, literatura

Ważne dzieła

Palimpsiest

Strona internetowa

Aleś Arkusz (wł. Kozik[1]; biał. Алесь Аркуш; ur. 28 maja 1960 w Żodzinie) – białoruski poeta, prozaik, eseista, krytyk, autor piosenek i tłumacz publikujący na Białorusi i w Polsce; członek białoruskiego PEN-Centrum.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Podpis Alesia Arkusza

Urodził się 28 maja 1960 roku w Żodzinie, w obwodzie mińskim Białoruskiej SRR. Ukończył Żodzińskie Technikum Politechniczne i Białoruski Państwowy Instytut Gospodarki Narodowej[2] (według innego źródła ukończył w 1987 roku Białoruską Państwową Akademię Gospodarstwa Wiejskiego[3]). W 1984 roku przyjął pseudonim literacki Aleś Arkusz[2]. Publikować zaczął w 1986 roku[4]. Od 1987 roku mieszka w Połocku. Wchodził w skład stowarzyszenia literackiego „Tutejszyja” (pol. Tutejsi). Od 1989[2] lub 1990 do 1996 roku[3] wydał 6 numerów almanachu literackiego „Kseraks Biełaruski” (pol. Białoruskie Ksero)[4]. W 1993 roku utworzył spółkę wydawniczą „Połackaje lada” oraz Stowarzyszenie Wolnych Literatów[2], którego pozostaje liderem i ideologiem do chwili obecnej[3]. Pełnił funkcję wydawcy i głównego redaktora almanachu literackiego „Kałośsie” (pol. Kłosy)[2]. W 1997 roku został stypendystą Fundacji Wschodniej im. Jerzego Giedroycia[4]. Jest przewodniczącym komitetu organizacyjnego nagrody literackiej „Hliniany Wiales”[2]. Wchodzi w skład białoruskiego PEN-Centrum[5][a].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Juryj Humianiuk, Aleś Arkusz i Tacciana Niadbaj podczas prezentacji powieści „Palimpsiest” w Collegium Civitas w Warszawie, 24 października 2012 roku

Aleś Arkusz jest autorem wierszy, prozy, eseistyki, artykułów krytycznych. Napisał około 10 zbiorów poezji[2]. Pierwszy z nich, „Wiartannie”, został wydany w 1988 roku w serii „Biblioteka czasopisma «Maładosć»”. Wśród pozostałych były m.in.: „Kryły pieratworacca u karenni” (1993) i „Prywid wiasny” (2003)[4]. Napisał także trzy zbiory eseistyki: „Wyprabawańnie razwojem” (pol. „Doświadczenie rozwojem”, 2000), „Askiepki wialikaha malunku” (2007) i „Bryzhałauka” (razem z Barysem Kozikiem, 2009)[2]. W październiku 2012 roku ukazała się jego powieść „Palimpsiest”, w której zawarł wspomnienia z początkowego okresu życia, gdy mieszkał w Żodzinie[6]. Jest także autorem słów do hymnu miasta Połocka[3] i piosenek zespołów rockowych: połockiej grupy Miascowy Czas i polskiej białoruskojęzycznej grupy RIMA. Pisze artykuły dla białoruskiej prasy: tygodnika „Nasza Niwa” oraz czasopism „ARCHE” i „Dziejasłou[2]. Publikował także swoje utwory na łamach czasopism polskich: „Kartki” (Białystok), „Czas Kultury” (Poznań) i „Borussia” (Olsztyn)[3] oraz internetowego czasopisma Pobocza[4].

Aleś Arkusz zajmuje się również tłumaczeniem na języki: rosyjski, ukraiński i polski[4].

Opinie

[edytuj | edytuj kod]
Aleś Arkusz opowiada o książce „Wiartannie”, 24 października 2012 roku

Białoruski pisarz Uładzimir Arłou uważa, że Aleś Arkusz wpuścił do naszego białoruskiego narodowego kosmosu wiele idei, które się materializowały, realizowały w różnych projektach, zwracając uwagę przede wszystkim na stworzenie przez niego Stowarzyszenia Wolnych Literatów i nagrody „Hliniany Wiales”[6]. Zdaniem Arnolda Makmilina Aleś Arkusz został szczodrze obdarzony talentem literackim, czasem z romantycznymi, a czasem i z postmodernistycznymi skłonnościami. Według Siarhieja Szydłouskiego Aleś Arkusz jest pierwszym wolnym literatem XXI wieku. Kiedy inni chcą biec, on nieśpiesznie idzie[7].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Aleś Arkusz jest żonaty, ma dwóch synów[2].

  1. Niektóre źródła błędnie podają, że Aleś Arkusz jest członkiem polskiego PEN Clubu. Patrz: Kwartalnik Literacko Artystyczny Pobocza.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Aleś Arkusz. Próba manifestu. „Borussia”. Nr 15, s. 21, 1997. Olsztyn. ISSN 0867-6402. 
  2. a b c d e f g h i j Алесь Аркуш. Rodnyja wobrazy. [dostęp 2019-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (biał.).
  3. a b c d e Aleś Arkusz. Kwartalnik Literacko Artystyczny Pobocza. [dostęp 2019-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)].
  4. a b c d e f Arkusz Aleś. bialorus.pl, 2010-01-08 12:59. [dostęp 2016-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)].
  5. Яна Запольская: Сябры рыхтуюць да друку літаратурную спадчыну Юрыя Гуменюка. Białoruskie Radio Racja, 2013-02-01. [dostęp 2016-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)]. (biał.).
  6. a b Шчырасці дарослага жодзінца: Алесь Аркуш прэзентаваў раман “Палімпсест”. Агляд падзеяў культуры. Biełsat TV, 2012-10-02. [dostęp 2019-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (biał.).
  7. Аркуш 2012 ↓

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Алесь Аркуш: Палімпсест. Mińsk: Выдавецтва Галіяфы, 2012, s. 164, seria: Бібліятэка Таварыства Вольных Літаратараў. ISBN 978-985-6906-80-3. (biał.).