Aleja „Solidarności” w Warszawie
Aleja „Solidarności” – jedna z głównych arterii w Warszawie, w przybliżeniu jest tożsama z Trasą W-Z. Biegnie od ulicy Radzymińskiej na Pradze-Północ do skrzyżowania ulic Wolskiej i Młynarskiej na Woli.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Zaczyna się od skrzyżowania z ul. Radzymińską, przechodzi mostem Śląsko-Dąbrowskim do centrum i kończy się przy skrzyżowaniu z ul. Młynarską.
Na całej swojej długości jest to dwujezdniowa szeroka ulica, o minimum dwóch pasach ruchu w każdą stronę. Wyjątkiem jest odcinek pomiędzy placem Bankowym a ulicą Jagiellońską – tam aleja „Solidarności” staje się jednojezdniowa, ale nadal ma dwa pasy ruchu dla obu kierunków (jeden pas zajmują tory tramwajowe, ruch samochodów po nim jest zakazany). Na prawie całej długości przebiega środkiem torowisko tramwajowe.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Podczas dwudziestolecia międzywojennego i wcześniej ulice tworzące współczesną aleję nosiły nazwy: Wolska, Leszno, Tłomackie, Nowy Zjazd oraz Aleksandryjska (od października 1916 – Zygmuntowska)[1]. Po wojnie zostały one połączone w Trasę W-Z z tunelem w rejonie Starego Miasta, a cały ciąg w listopadzie 1948 nazwano aleją gen. Karola Świerczewskiego[2].
Nazwę zmieniono w październiku 1991[2]. Upamiętnia ona NSZZ „Solidarność”, stąd nazwa alei pisana jest w cudzysłowie[3].
W 1992 miejska Komisja ds. Nazewnictwa Ulic złożyła propozycję zmiany nazw poszczególnych fragmentów alei na częściowo historyczne. Propozycje Komisji zakładały zmianę nazwy odcinków: plac Bankowy – most Śląsko-Dabrowski na Nowe Tłomackie, Wolska – plac Bankowy na Stare Leszno oraz most Śląsko-Dąbrowski – Radzymińska na Zygmuntowską. Propozycje zostały odrzucone w głosowaniu przez Radę Miasta[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy odcinek ulicy wytyczono po stronie praskiej w 1862 na przedłużeniu linii kolei petersburskiej pod nazwą Aleksandrowska na cześć cara Aleksandra II Romanowa, łącząc ją z wiaduktem Pancera, nazwanego Nowym Zjazdem po wybudowaniu mostu Kierbedzia. Znaczna szerokość ulicy Aleksandryjskiej uwzględniała ruch kołowy i przebieg projektowanej przez most Kierbedzia linii kolejowej łączącej Dworzec Petersburski z Dworcem Wiedeńskim, jednak z linii tej zrezygnowano na skutek zbyt dużego nachylenia skarpy wiślanej, a ruch między dworcami przejęła kolej konna (tramwaj konny). Kolej ta miała jeden tor z mijankami i trasa przebiegała ulicami: Aleksandrowską, Nowym Zjazdem, Krakowskim Przedmieściem, Królewską, Marszałkowską do Alej Jerozolimskich.
Po drugiej stronie Wisły początkowy fragment dzisiejszej ulicy stanowił oś jurydyki Leszno i nosił nazwę ul. Leszno, biegnącej od placu Bankowego do rogatek Wolskich.
W październiku 1916[1] ulicę po stronie praskiej przemianowano na Zygmuntowską, którą to nazwę nosiła do roku 1954, gdy zmieniono ją na al. gen. Karola Świerczewskiego.
W latach 1949–1960 między ulicami: Orlą, Świerczewskiego, Żelazną, Chłodną i Elektoralną zbudowano osiedle mieszkaniowe Mirów zaprojektowane przez Tadeusza Kossaka[5]. W marcu 1957 w pobliżu wylotu tunelu Trasy W-Z (od strony zachodniej) odsłonięto pomnik Karola Świerczewskiego[6].
W 1962 ulica na odcinku dawnej ulicy Leszno została poszerzona[7].
W latach 1985[8] – 2000 aleja była częścią ówczesnej drogi krajowej nr 18[9].
W lipcu 2017 przystanki autobusowo-tramwajowe znajdujące się przy tunelu Trasy W-Z zostały przebudowane na tzw. przystanki wiedeńskie[10].
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Dworzec PKP Warszawa Wileńska (ul. Targowa 72)
- Budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Warszawie (ul. Targowa 74)
- Stacja metra Dworzec Wileński
- Sobór metropolitalny Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie (nr 52)
- VIII LO im. Władysława IV (ul. Jagiellońska 38)
- Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika (ul. Floriańska 3)
- Szpital Praski Przemienienia Pańskiego (nr 67)
- Park Praski
- Ogród Zoologiczny – wybieg niedźwiedzi brunatnych
- Most Śląsko-Dąbrowski
- Gmach Hipoteki (nr 58)
- Pomnik Bohaterów Warszawy
- Pałac Przebendowskich, siedziba Muzeum Niepodległości (nr 62)
- Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich (nr 77)
- Żydowski Instytut Historyczny (ul. Tłomackie 3/5)
- Wodozbiór Gruba Kaśka
- Błękitny Wieżowiec (pl. Bankowy 2)
- Stacja metra Ratusz Arsenał
- Kino Muranów (ul.gen. W. Andersa 5)
- Pałac Działyńskich (nr 74a)
- Kościół ewangelicko-reformowany (nr 74)
- Dom Dysydentów, siedziba parafii ewangelicko-reformowanej (nr 76a)
- Warszawska Opera Kameralna (nr 76b)
- Pomnik granic warszawskiego getta (pomiędzy budynkami Opery a Domem Dysydentów)
- Kamienica Jacobsona, siedziba Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (nr 105)
- Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (nr 80)
- Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy (nr 90)
- Sąd Okręgowy w Warszawie (nr 127)
- Kamienica (nr 149)
- Pomnik Ofiar Rzezi Woli
- Urząd Dzielnicy Wola (nr 90), na ścianie budynku od strony ul. Żelaznej pomnik granic getta
- Hotel Ibis Warszawa Centrum (nr 165)
- Biurowiec City Gate
- Pałacyk Biernackich (ul. Wolska 27/29)
- PDT Wola (ul. Młynarska 8/12)
- Tablice pamiątkowe Tchorka (nr 66, 83/89, 84 i 90)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewickiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1968, s. 65.
- ↑ a b Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 381. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Katalog nazw obiektów miejskich. W: Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl. [dostęp 2019-01-17].
- ↑ TRASBUS - historia warszawskiej komunikacji miejskiej., www.trasbus.com [dostęp 2019-12-31].
- ↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita“, 1987, s. 22. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, s. 138. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 146. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ W 1985 roku zreformowano sieć drogową w Polsce i wprowadzono nową numerację.
- ↑ Warszawa: Atlas aglomeracji 1:20 000. Wyd. pierwsze. Warszawa: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1996. ISBN 83-7000-086-X.
- ↑ Jarosław Osowski. Wiedeński sznyt przystanków. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 22 lipca 2017.