Aleksander Minkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Minkowski
Alex Hunter, Marcin Dor
Data i miejsce urodzenia

27 lutego 1933
Warszawa

Data i miejsce śmierci

7 marca 2016
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Aleksander Minkowski (ur. 27 lutego 1933 w Warszawie, zm. 7 marca 2016 tamże[1]) (pseudonimy: Alex Hunter, Marcin Dor[2]) – polski pisarz, reportażysta i scenarzysta filmowy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Grób Aleksandra Minkowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W okresie wojny przebywał z rodzicami na zesłaniu w położonej na dalekiej Północy w obrębie ZSRR republice Komi, z której wspomnienia zawarł w książce Droga do Niury (1964) oraz w pierwszym rozdziale wydanej w 1966 książki Gruby. W 1951 ukończył III LO we Wrocławiu[3]. Ukończył filologię rosyjską na UW.

Debiutował w 1956 na łamach tygodnika „Przegląd Kulturalny” jako prozaik. W 1959 Jerzy Jarocki wystawił w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach jego sztukę Fałszerz i jego córka, napisaną wspólnie z Eugeniuszem Kabatcem. W latach 1954–1957 związany z redakcją „Po prostu”. Od 1958 do 1961 pracował jako reportażysta w prestiżowym tygodniku „Świat”, wraz z Lucjanem Wolanowskim, Wiesławem Górnickim, Aleksandrem Ziemnym, Marianem Brandysem i Kazimierzem Dziewanowskim, z którym opublikował wspólnie tom reportaży ze ZSRR pt. Pięć tysięcy kilometrów przyszłości (wyd. Iskry, 1961). W latach 1969–1972 przebywał w USA jako wykładowca na Uniwersytecie Columbia oraz w Hunter College. W latach 1982–1984 redaktor tygodnika „Tu i teraz”. Od 1978 do 1994 prezes polskiej sekcji IBBY. W latach 70. wybrany wiceprezesem warszawskiego oddziału Związku Literatów Polskich. W latach 1991–1998 redaktor naczelny tygodnika „Skandale”, później „Nowe Skandale” i „Bez Pardonu”. Był prezesem zarządu Fundacji Korczakowskiej Odrodzenie, mającej na celu zbudowanie w Polsce międzynarodowej wioski dziecięcej. Mieszkał i tworzył w Warszawie. W latach 1967–1990 członek PZPR[4][5].

Część książek z cyklu Tropiciele złoczyńców (o przygodach Marty Patton) wydał pod pseudonimem Alex Hunter.

Według opracowania zasobów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej wykonanych przez Joannę Siedlecką w książce Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów[6] w latach 1961–1980 był współpracownikiem służb specjalnych PRL, przy czym on sam konsekwentnie negował rzetelność informacji pochodzących z teczek SB[7]. Zmarł 7 marca 2016, a jego pogrzeb odbył się 11 marca 2016 w Domu Pogrzebowym na Cmentarzu Powązkowskim (Wojskowym) w Warszawie przy ul. Powązkowskiej 43/45[8] (kwatera B20-6-9)[9].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Proza[edytuj | edytuj kod]

  • 1958 Błękitna miłość
  • 1959 Nigdy na świecie
  • 1959 Wahania
  • 1961 Czterdziestu na górze
  • 1961 Wielki poker
  • 1962 Urlop na Tahiti
  • 1963 Wyznania odszczepieńca
  • 1964 Przygoda nad jeziorem, czyli skarb hrabiego Grotta
  • 1964 Droga do Niury
  • 1964 Kwiaty dla Klementyny
  • 1965 Czwarte krzesło
  • 1965 Klub siedmiu
  • 1965 Życzę ci dobrej drogi
  • 1966 Gruby
  • 1966 Zabawa z diabłem
  • 1967 Kosmiczny sekret Lutego
  • 1967 Wyprawa na rue Lepic
  • 1969 Pieszczoch
  • 1969 Nasturcja i Lew
  • 1969 Niezwykłe lato Izydora i spółki
  • 1969 Podróż na wyspę Borneo
  • 1970 Pojedynek z Johnem
  • 1970 Major opóźnia akcję
  • 1971 Prywatna rozmowa
  • 1971 Ząb Napoleona
  • 1972 Szaleństwo Majki Skowron
  • 1972 Artur
  • 1974 Błękitni z latającego talerza
  • 1974 Złota troć
  • 1975 Krzysztof
  • 1975 Noc bez cudu
  • 1975 Zaczynasz być mężczyzną
  • 1976 Kocur i ja
  • 1976 Vanesca z hotelu Manhattan
  • 1977 Grażyna
  • 1978 Układ krążenia
  • 1981 Dowód tożsamości
  • 1982 Odmieniec
  • 1983 Madonna w lustrze
  • 1984 Bella, dziewczyna z gwiazd
  • 1984 Zmartwychwstanie Pudrycego
  • 1985 Dolina Światła
  • 1988 Zdrady miłosne
  • 1988 Wyspa szatana
  • 1990 Sekrety prominentów
  • 1990 Zakładnik szaleńca
  • 2000 Czarny granit
  • 2006 W niełasce u Pana Boga
  • 2008 Encyklopedia nastolatki
  • 2016 Zabić Ptasiodzioba

Z Kazimierzem Dziewanowskim:

  • 1961 5000 km przyszłości

Z Eugeniuszem Kabatcem:

  • 1960 Strefa neutralna

Cykl Tropiciele złoczyńców[edytuj | edytuj kod]

  • Marta Patton i ostatnia wola Williama Samsona
  • Marta Patton i gang Belzebuba
  • Marta Patton i Kapłanka Miłości
  • Marta Patton i Klinika Cudów
  • Marta Patton i Amulet Szczęścia
  • Marta Patton i klątwa Jokasty
  • Marta Patton i Miecz Zagłady
  • Marta Patton i kopalnia arcydzieł
  • Marta Patton i Uzdrowiciel z Bombaju
  • Marta Patton i Złoty papirus

Scenariusze filmowe i telewizyjne[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Aleksandra Minkowskiego.

Sztuki teatralne[edytuj | edytuj kod]

  • 1959 z Eugeniuszem Kabatcem Fałszerz i jego córka (wystawiona w Teatrze im. Wyspiańskiego w Katowicach, w reżyserii Jerzego Jarockiego)
  • 1969 Szkoła tańców (miesięcznik „Dialog”, sierpień 1969)
  • 1981 Fenomen (premiera – teatr w Wałbrzychu)

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • 1958 – Warszawska Nagroda Literacka Młodych za nowelę „Jeden wieczór w Łosiewie”
  • 1959 – Nagroda Wydawnictwa Łódzkiego w pierwszym po wojnie konkursie na powieść współczesną – za „Nigdy na świecie”
  • 1976 – Zespołowa nagroda państwowa II stopnia za serial Dyrektorzy
  • 1976 – Złoty Ekran tyg. „Film” za serial „Dyrektorzy”
  • 1976 – Kowadło Kuźnicy Krakowskiej za serial „Dyrektorzy”
  • 1978 – Grand Prix Festiwalu filmowego w Olsztynie za film „Wysoka Góra”
  • 1978 – Orle Pióro, nagroda przyznana przez dwutygodnik Płomyk (numer 16)
  • 1982 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Aleksander Minkowski nie żyje. Miał 83 lata. Interia.pl, 2016-03-07. [dostęp 2016-03-07].
  2. filmpolski.pl Aleksander Minkowski [online] [dostęp 2020-05-27].
  3. Księga Pamiątkowa Jubileuszu 50-lecia III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza we Wrocławiu; zespół redakcyjny: I. Barycka, A. Kosmulska, A. Lewańska, M. Bednarek; wydane przez Komitet Organizacyjny Jubileuszu 50-lecia III LO; skład i łamanie: RAG Studio DTP, Wrocław 1996. Strony 99 i 201. ISBN 83-906581-5-1.
  4. http://www.pomezaniae.jor.pl/pomez-214.pdf Pomezaniae nr 214, Lipiec 2009.
  5. Polis 2008, Na czterdziestolecie Polski Ludowej.... [dostęp 2010-12-16].
  6. Joanna Siedlecka, Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Warszawa 2008, s. 303–305.
  7. Aleksander Minkowski: Joanna Siedlecka oskarża i skazuje. [dostęp 2012-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-13)].
  8. Aleksander Minkowski. [dostęp 2016-03-09].
  9. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze