Aleksander I Karadziordziewić
| ||||
| ||||
| ||||
| Król SHS | ||||
| Okres | od 1921 do 1929 | |||
| Poprzednik | Piotr I Karadziordziewić | |||
| Król Jugosławii | ||||
| Okres | od 1929 do 1934 | |||
| Następca | Piotr II Karadziordziewić | |||
| Dane biograficzne | ||||
| Dynastia | Karadziordziewiciów | |||
| Data i miejsce urodzenia | 16 grudnia 1888 Cetynia | |||
| Data i miejsce śmierci | 9 października 1934 Marsylia | |||
| Żona | Maria Rumuńska | |||
| Odznaczenia | ||||
                                        _ribbon.png){kind=small}       
| ||||
Aleksander I Karadziordziewić, (serb. Александар I Карађорђевић), (ur. 16 grudnia 1888 w Cetynii, zm. 9 października 1934 w Marsylii) – król Jugosławii (1929–1934) z dynastii Karadziordziewiciów. Władca Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (1921–1929). Syn Piotra I Karodziordziewicia. Prowadził politykę centralistyczną i autoryczną. Wskutek sporów religijnych i etnicznych w 1929 wprowadził dyktaturę i zmienił nazwę kraju na Jugosławia.
W czasie oficjalnej wizyty we Francji został zamordowany z inspiracji chorwackich ustaszów.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Piotra I Karadziordziewicia i Zorki, księżniczki czarnogórskiej. Dzieciństwo spędził razem z ojcem na wygnaniu w Genewie, następnie od 1899 przebywał w Sankt Petersburgu, gdzie służył w carskim korpusie kadetów. W latach 1914–1918 z nominacji ojca pełnił urząd regenta, a w latach 1912–1918 kierował armią serbską jako naczelny wódz.
W pierwszych latach swego panowania był królem Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (1921–1929), a potem po przewrocie Jugosławii (1929–1934), gdzie prowadził rządy dyktatorskie i politykę profrancuską, zakazał istnienia partii politycznych. Aleksander I Karadziordziewić był zwolennikiem silnej władzy centralnej, a przeciwnikiem separatyzmu chorwackiego, chociaż starał się mieć dobre stosunki z Chorwacją. Król usiłował też zawrzeć porozumienie z Bułgarią. Został zamordowany w czasie wizyty we Francji przez Włada Czernozemskiego, w zamachu dokonanym przez Wewnętrzną Macedońską Organizacją Rewolucyjną (VMRO) i ustaszy (operacja „Miecz teutoński”[1]). Pochowany w cerkwi św. Jerzego w Topoli.
W momencie śmierci Aleksandra I jego syn, Piotr II Karadziordziewić, był nieletni, dlatego rządy w jego imieniu do marca 1941 sprawował jako regent książę Paweł Karadziordziewić.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Wielki Mistrz Order Korony Jugosłowiańskiej
- Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego (Jugosławia)
- Wielki Mistrz Orderu Białego Orła (Serbia)
- Wielki Mistrz Orderu Krzyża Takowa (Serbia)
- Wielki Mistrz Orderu św. Sawy (Jugosławia)
- Złoty Medal za Odwagę 1912 (Serbia)
- Złoty Medal za Odwagę im. Milosa Obilića (Serbia)
- Medal Pamiątkowy za II wojnę bałkańską (Serbia)
- Medal Pamiątkowy za Kampanię albańską 1920 (Serbia)
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
- Krzyż Wojenny (Belgia)
- Order Świętych Cyryla i Metodego (Bułgaria)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Aleksandra (Bułgaria)
- Krzyż Wielki Orderu Daniły I (Czarnogóra)
- Order Świętego Piotra (Czarnogóra)
- Order Lwa Białego I klasy (Czechosłowacja)
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki (1914-1918)
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
- Medal Wojskowy (Francja)
- Krzyż Wojenny z srebrną palmą (Francja)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
- Krzyż Wojenny 1914-1918 (Grecja)
- Order Medżydów I klasy (Imperium Osmańskie)
- Order Osmana I klasy (Imperium Osmańskie)
- Medal Niepodległości (Imperium Osmańskie)
- Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru
- Order Orła Białego (1921, Polska)[2]
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (Polska)
- Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Chrystusa (Portugalia)
- Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Avis (Portugalia)
- Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)
- Wstęga Trzech Orderów (1893, Portugalia)[3]
- Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
- Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętego Jerzego I klasy (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie))
- Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie)
- Order Michała Walecznego I klasy (Rumunia)
- Krzyż Wielki Orderu Korony (Rumunia)
- Wielka Wstęga Orderu Słonia Białego (Syjam)
- Łańcuch Orderu Grobu Świętego w Jerozolimie (Watykan)
- Honorowy Rycerz Krzyża Wielkiego Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
- Honorowy Rycerz Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania)
- Medal z okazji koronacji króla Jerzego V (Wielka Brytania)
- Order Annuncjaty (Królestwo Włoch)
- Krzyż Wielki Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch)
- Krzyż Wielki Orderu Korony (Królestwo Włoch)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zabił króla i ministra – rozszarpał go tłum. wp.pl, 15 września 2011.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, Marta Męclewska (oprac.), Warszawa: Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, 2008, s. 296, ISBN 978-83-7022-178-2, OCLC 751245817.
- ↑ Humberto Nuno de Oliveira. Subsídio para a história das relações bilaterais entre Portugal e a Sérvia. „Lusíada. História”. v. 2, n. 7 (2010). s. 449. ISSN 0873-1330 (port.).
| ||||||||||||||||||||||
| ||||
- Karadziordziewicie
- Odznaczeni Królewskim Orderem Wiktoriańskim
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej
- Odznaczeni Krzyżem Wojennym (Belgia)
- Odznaczeni Krzyżem Wojennym (Francja)
- Odznaczeni Krzyżem Wojennym Czechosłowackim (1914–1918)
- Odznaczeni Medalem Waleczności (Serbia)
- Odznaczeni Medalem Wojskowym (Francja)
- Odznaczeni Orderem Annuncjaty
- Odznaczeni Orderem Avis (Portugalia)
- Odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia)
- Odznaczeni Orderem Chrystusa (Portugalia)
- Odznaczeni Orderem Daniły I
- Odznaczeni Orderem Grobu Świętego
- Odznaczeni Orderem Gwiazdy Jerzego Czarnego
- Odznaczeni Orderem Korony Jugosłowiańskiej
- Odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Odznaczeni Orderem Korony Włoch
- Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Odznaczeni Orderem Łaźni
- Odznaczeni Orderem Medżydów
- Odznaczeni Orderem Michała Walecznego
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Osmana
- Odznaczeni Orderem Słonia Białego
- Odznaczeni Orderem Słońca Peru
- Odznaczeni Orderem św. Sawy
- Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra
- Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra Newskiego
- Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania
- Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)
- Odznaczeni Orderem Świętego Księcia Łazarza
- Odznaczeni Orderem Świętego Piotra
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Świętej Anny
- Odznaczeni Orderem Świętych Cyryla i Metodego
- Odznaczeni Orderem Świętych Maurycego i Łazarza
- Odznaczeni Orderem Zbawiciela
- Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Wstęgą Trzech Orderów
- Regenci
- Władcy Serbii i Jugosławii
- Zamordowani monarchowie
- Urodzeni w 1888
- Zmarli w 1934
