Aleksander I Karadziordziewić

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Aleksander I Karadziordziewić
— Król Jugosławii —
ilustracja
Król SHS
Okres panowania od 1921
do 1929
Poprzednik Piotr I Karadziordziewić
Król Jugosławii
Okres panowania od 1929
do 1934
Następca Piotr II Karadziordziewić
Dane biograficzne
Dynastia Karadziordziewiciów
Data i miejsce urodzenia 16 grudnia 1888
Cetynia
Data i miejsce śmierci 9 października 1934
Marsylia
Żona Maria Rumuńska
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Korony Jugosłowiańskiej Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia) Order Krzyża Takowy I klasy (Serbia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy Złoty Medal za Odwagę • 1912 (Serbia) Złoty Medal Waleczności (Królestwa Serbii) Medal Pamiątkowy za II wojnę bałkańską (Serbia) Medal Pamiątkowy za Kampanię albańską 1920 (Serbia) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wojenny (Belgia) (1914-1918) Order Świętych Cyryla i Metodego (Bułgaria) Order Świętego Aleksandra (Bułgaria) Krzyż Wielki Orderu Daniły I (Czarnogóra) Order Świętego Piotra (Czarnogóra) Order Lwa Białego I Klasy (Czechosłowacja) Krzyż Wojenny Czechosłowacki Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Wojskowy (Francja)
FR CdG palm sv.png
Krzyż Wojenny 1914-1918 ze srebrną palmą (Francja)
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Grecja) Order Medżydów (Turcja) Order Osmana (Turcja) Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru Order Orła Białego Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego – I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Michała Walecznego I klasy (Rumunia) Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Wielka Wstęga Orderu Białego Słonia (Syjam) Kawaler Naszyjnika Orderu Grobu Świętego Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) UK Royal Victorian Order ribbon.svg Medal z okazji koronacji króla Jerzego V (Wielka Brytania) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Fragment kroniki filmowej przedstawiającej zamach, 1934 (ang.)

Aleksander I Karadziordziewić, (serb. Александар I Карађорђевић), (ur. 16 grudnia 1888 w Cetynii, zm. 9 października 1934 w Marsylii) – król Jugosławii z dynastii Karadziordziewiciów.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Piotra I Karadziordziewicia i Zorki, księżniczki czarnogórskiej. Dzieciństwo spędził razem z ojcem na wygnaniu w Genewie, następnie od 1899 przebywał w Sankt Petersburgu, gdzie służył w carskim korpusie kadetów. W latach 1914–1918 z nominacji ojca pełnił urząd regenta, a w latach 1912–1918 kierował armią serbską jako naczelny wódz.

W pierwszych latach swego panowania był królem Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (1921–1929), a potem po przewrocie Jugosławii (1929–1934), gdzie prowadził rządy dyktatorskie i politykę profrancuską, zakazał istnienia partii politycznych. Aleksander I Karadziordziewić był zwolennikiem silnej władzy centralnej, a przeciwnikiem separatyzmu chorwackiego, chociaż starał się mieć dobre stosunki z Chorwacją. Król usiłował też zawrzeć porozumienie z Bułgarią. Został zamordowany w czasie wizyty we Francji przez Włada Czernozemskiego, w zamachu dokonanym przez Wewnętrzną Macedońską Organizacją Rewolucyjną (VMRO) i ustaszy (operacja „Miecz teutoński”[1]). Pochowany w cerkwi św. Jerzego w Topoli.

W momencie śmierci Aleksandra I jego syn, Piotr II Karadziordziewić, był nieletni, dlatego rządy w jego imieniu do marca 1941 sprawował jako regent książę Paweł Karadziordziewić.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zabił króla i ministra – rozszarpał go tłum. wp.pl, 15 września 2011.
  2. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, Marta Męclewska (oprac.), Warszawa: Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, 2008, s. 296, ISBN 978-83-7022-178-2, OCLC 751245817.
  3. ↑ Humberto Nuno de Oliveira. Subsídio para a história das relações bilaterais entre Portugal e a Sérvia. „Lusíada. História”. v. 2, n. 7 (2010). s. 449. ISSN 0873-1330 (port.). 
p • d • e
Władcy Serbii, Królestwa SHS i Jugosławii
Wyszesławice
Wyszesław • Radosław • Prosigoj • Włastimir (do ok. 855) • Muncimir (ok. 855-891/892) • Pribisław (ok. 891-892) • Piotr Gojniković (892-917) • Paweł Branović (917-920) • Zachariasz Pribislavović (920-924) • Czasław Klonimirović (933-950)
Coat of arms of Serbia.svg
Wukanowicze
Wukan (ok. 1083-ok. 1115) • Zawida (?) • Urosz I (ok. 1115-1131) • Zawida (?) • Urosz II • Primisław (?) • Belosz • Desa • Tihomir
Nemanicze
Stefan (1170-1196) • Stefan Pierwszy Koronowany (1196-1202) • Wukan (1202-1203) • Stefan Pierwszy Koronowany (1203-1228) • Stefan Radosław (1228-1234) • Stefan Władysław (1234-1243) • Stefan Urosz I (1243–1276) • Stefan Dragutin (1276–1282) • Stefan Urosz II Milutin (1282-1321) • Stefan Urosz III Deczański (1321-1331) • Stefan Urosz IV Duszan (koregent od 1322, 1331-1355) • Urosz I (1355-1371)
Hrebeljanowicze
Łazarz I Hrebeljanowić (1371-1389) • Stefan IV Lazarević (1389-1427)
Brankowicze
Jerzy I (1427-1456) • Łazarz II (koregent od 1446, 1456-1458) • Stefan V Ślepy (1458-1459) • Stefan VI Tomaszewić (1459)
Obrenowicze
Miłosz I (1817-1839) • Milan (1839) • Michał (1839-1842)
Karadziordziewicze
Aleksander (1842-1858)
Obrenowicze
Miłosz I (1858-1860) • Michał (1860-1868) • Milan I (1868-1889) • Aleksander I Obrenowić (1889-1903)
Karadziordziewicze
Piotr I (1903-1921) • Aleksander I Karadziordziewić (1921-1934) • Piotr II (1934-1945)
p • d • e
Dynastia Karadziordziewiciów
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_I_Karadziordziewić&oldid=53606479”