Aleksander Benedykt Wyhowski
| ||
Kraj działania | ||
---|---|---|
Data urodzenia |
1649 | |
Data śmierci |
28 grudnia 1714 | |
Biskup łucki | ||
Okres sprawowania |
1703–1714 | |
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Nominacja biskupia |
1 października 1703 | |
Sakra biskupia |
18 listopada 1703 |
Data konsekracji |
18 listopada 1703 | ||||
---|---|---|---|---|---|
Konsekrator | |||||
Współkonsekratorzy | |||||
|
Aleksander Benedykt Wyhowski herbu Abdank (ur. 1649, zm. 28 grudnia 1714 roku na zamku w Torczynie[1]) – biskup łucki, mianowany przez Jana III Sobieskiego w kwietniu 1696 referendarzem wielkim litewskim, opat sieciechowski[2], opat benedyktynów na Św. Krzyżu (1690-1705). Zaufany Augusta II. Objęty ekskomuniką przez papieża Aleksandra VIII za siłowe wejście na stołek opaci w klasztorze łysogórskim.
Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku[3].
Okres w opactwie łysogórskim
[edytuj | edytuj kod]Nominację do stołu opaciego na Świętym Krzyżu otrzymał w roku 1689. Opat po spornej elekcji od 10 stycznia 1690 – do 1705. Wcześniej sekretarz królewski Jana III Sobieskiego[4].
Wprowadzony do klasztoru siłą wbrew woli konwentu, który wybrał swojego opata Krystyna Mireckiego zatwierdzonego przez papieża Innocentego XI.
Na elekcji w roku 1689 pomimo wsparcia delegatów królewskich, nuncjusza i ówczesnego biskupa uzyskał zaledwie jeden głos poparcia[5].
Dnia 10 stycznia 1690 r. odbyła się druga elekcja, na której podstępem oddalono Mireckiego i jego niektórych zwolenników, przez co skłonił Wychowski pozostałych do oddaniu głosu na siebie[5].
Został więc Wychowski opatem – objął stół i dobra z woli króla, ale wbrew woli papieskiej Aleksandra VIII, który Klasztor Łysogórski i osobę opata obłożył ekskomuniką. O jej zniesienie starał się bezskutecznie w Rzymie ks. Wota w roku 1697[6].
W końcu papież Klemens XI około 1705-6 roku zmusił Wychowskiego do ustąpienia z dóbr opackich. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[7].
Współczesny Wychowskiemu kronikarz klasztoru o. Jacek Jabłoński przedstawia opata jako dobroczyńcę, który własnym nakładem odbudował mury klasztorne, szczodrobliwie ozdobił kościół aparatami, a na górze (w klasztorze) i dole (w Starej Słupi) swoim sukcesorom przyzwoite rezydencje pozostawił[8]
Pochowany w kolegiacie Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim[9].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]W cytowanej w bibliografii literaturze, tj. Derwich, Gacki, Jabłoński, nazwisko opata podawane jest w pisowni „Wychowski” nie zaś „Wyhowski” jak w tytule artykułu.
W Herbarzu Polskim Kaspra Niesieckiego występuje opis rodu Wyhowskich, Aleksander (biskup łucki) pisany jest Wyhowski.
(Herbarz Polski – K. Niesiecki strona 455)
W opisach biograficznych biskupa, fakt zasiadania na stołku opacim w klasztorze świętokrzyskim pomijany jest zwykle milczeniem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII. Warszawa: 1880-1902, s. 405–406.
- ↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba. Kórnik 1994, s. 251.
- ↑ Actum In Castro Sandomiriensi Sabbatho Ante Festvm Sanctorum Viti et Modesti martyrum proximo, Anno Domini millesimo sptingentesimo quarto, [b.n.s.]
- ↑ Derwich ↓, s. 219.
- ↑ a b Gacki ↓, s. 98.
- ↑ Gacki ↓, s. 98, [w:] (Zał. Ep. II, 873).
- ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 98.
- ↑ Jabłoński ↓, s. 216.
- ↑ Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 131.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, Warszawa, 1880–1902, s. 405–406.
- Jacek Jabłoński, Drzewo żywota z raiu Naprzód na Górze Jerozolimskiey Kalwaryi,..., wyd. Sanguszkowa Konstancja, Kolumba, Kraków 1736-38: Jakub Matyjaszkiewicz .
- Marek Derwich: Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r. Wrocław 2000: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (LARHCOR) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 83-904219-4-1.
- Józef Gacki: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. Wyd. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2006: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. ISBN 83-7442-389-7.
- Biskupi łuccy
- Duchowni katoliccy – szlachta I Rzeczypospolitej
- Ekskomunikowani przez Kościół katolicki
- Konfederaci sandomierscy (1704)
- Ludzie związani z Łuckiem (I Rzeczpospolita)
- Ludzie związani z Sieciechowem (I Rzeczpospolita)
- Opaci sieciechowscy
- Opaci świętokrzyscy (komendatoryjni)
- Pochowani w bazylice kolegiackiej Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim
- Referendarze wielcy litewscy (duchowni)
- Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej
- Senatorowie na Walnej Radzie Warszawskiej 1710
- Senatorowie za panowania Augusta II Mocnego
- Urodzeni w 1649
- Wyhowscy herbu Abdank
- Zmarli w 1714