Przejdź do zawartości

Aleksander Benedykt Wyhowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Aleksander Wyhowski)
Aleksander Benedykt Wyhowski
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

1649

Data śmierci

28 grudnia 1714

Biskup łucki
Okres sprawowania

1703–1714

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1 października 1703

Sakra biskupia

18 listopada 1703

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

18 listopada 1703

Konsekrator

Mikołaj Stanisław Święcicki

Współkonsekratorzy

Stefan Antoni Mdzewski
Paweł Konstanty Dubrawski

Aleksander Benedykt Wyhowski herbu Abdank (ur. 1649, zm. 28 grudnia 1714 roku na zamku w Torczynie[1]) – biskup łucki, mianowany przez Jana III Sobieskiego w kwietniu 1696 referendarzem wielkim litewskim, opat sieciechowski[2], opat benedyktynów na Św. Krzyżu (1690-1705). Zaufany Augusta II. Objęty ekskomuniką przez papieża Aleksandra VIII za siłowe wejście na stołek opaci w klasztorze łysogórskim.

Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku[3].

Okres w opactwie łysogórskim

[edytuj | edytuj kod]

Nominację do stołu opaciego na Świętym Krzyżu otrzymał w roku 1689. Opat po spornej elekcji od 10 stycznia 1690 – do 1705. Wcześniej sekretarz królewski Jana III Sobieskiego[4].

Wprowadzony do klasztoru siłą wbrew woli konwentu, który wybrał swojego opata Krystyna Mireckiego zatwierdzonego przez papieża Innocentego XI.

Na elekcji w roku 1689 pomimo wsparcia delegatów królewskich, nuncjusza i ówczesnego biskupa uzyskał zaledwie jeden głos poparcia[5].
Dnia 10 stycznia 1690 r. odbyła się druga elekcja, na której podstępem oddalono Mireckiego i jego niektórych zwolenników, przez co skłonił Wychowski pozostałych do oddaniu głosu na siebie[5].
Został więc Wychowski opatem – objął stół i dobra z woli króla, ale wbrew woli papieskiej Aleksandra VIII, który Klasztor Łysogórski i osobę opata obłożył ekskomuniką. O jej zniesienie starał się bezskutecznie w Rzymie ks. Wota w roku 1697[6].
W końcu papież Klemens XI około 1705-6 roku zmusił Wychowskiego do ustąpienia z dóbr opackich. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[7].

Współczesny Wychowskiemu kronikarz klasztoru o. Jacek Jabłoński przedstawia opata jako dobroczyńcę, który własnym nakładem odbudował mury klasztorne, szczodrobliwie ozdobił kościół aparatami, a na górze (w klasztorze) i dole (w Starej Słupi) swoim sukcesorom przyzwoite rezydencje pozostawił[8]

Pochowany w kolegiacie Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim[9].

W cytowanej w bibliografii literaturze, tj. Derwich, Gacki, Jabłoński, nazwisko opata podawane jest w pisowni „Wychowski” nie zaś „Wyhowski” jak w tytule artykułu.
W Herbarzu Polskim Kaspra Niesieckiego występuje opis rodu Wyhowskich, Aleksander (biskup łucki) pisany jest Wyhowski. (Herbarz Polski – K. Niesiecki strona 455)
W opisach biograficznych biskupa, fakt zasiadania na stołku opacim w klasztorze świętokrzyskim pomijany jest zwykle milczeniem.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII. Warszawa: 1880-1902, s. 405–406.
  2. Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba. Kórnik 1994, s. 251.
  3. Actum In Castro Sandomiriensi Sabbatho Ante Festvm Sanctorum Viti et Modesti martyrum proximo, Anno Domini millesimo sptingentesimo quarto, [b.n.s.]
  4. Derwich ↓, s. 219.
  5. a b Gacki ↓, s. 98.
  6. Gacki ↓, s. 98, [w:] (Zał. Ep. II, 873).
  7. Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 98.
  8. Jabłoński ↓, s. 216.
  9. Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 131.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]