Aleksandr Golicyn (generał)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksandr Golicyn
Александр Сергеевич Голицын
Ilustracja
generał major generał major
Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1789
Zubriłowce

Data i miejsce śmierci

24 września 1858
Kalisz

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego

Główne wojny i bitwy

wojny napoleońskie
powstanie węgierskie

Odznaczenia
Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order „Pour le Mérite” Kawaler 1. klasy Orderu Miecza (Szwecja)
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksandr Siergiejewicz Golicyn (ros. Александр Сергеевич Голицын, ur. 21 stycznia 1789 w Zubriłowce, zm. 24 września 1858 w Kaliszu[1]) – rosyjski książę i wojskowy, generał-major armii rosyjskiej.

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z książęcego rodu Golicynów, wywodzącego się w prostej linii od jednego z potomków wielkiego księcia litewskiego Giedymina, którego członkowie od wieków odgrywali niepoślednią rolę w państwie rosyjskim. Urodził się w rodowej siedzibie, w Zubriłowce (ros. Зубриловка) w guberni pezneńskiej[2].

Ojcem Aleksandra Siergiejewicza był książę Siergiej Fiedorowicz Golicyn[3] (1749-1810), generał, dowodzący m.in. korpusem rosyjskiej armii w okresie insurekcji kościuszkowskiej (1794).

Jego matką była Barbara (Warwara) Wasiliewna z Engelhardtów (1757-1815)(inne języki), siostrzenica, a zarazem kochanka księcia Grigorija Potiomkina, faworyta carycy Katarzyny II (jej siostra Aleksandra była żoną targowiczanina, hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego[3]).

Służba wojskowa[edytuj | edytuj kod]

Służbę wojskową rozpoczął w okresie wojen napoleońskich, w 1806 został podoficerem gwardyjskiego pułku siemionowskiego, w 1810 został porucznikiem, podczas kampanii 1807 roku walczył pod Guttstadt, Heilsbergiem i Frydlandem. Oznaczył się w wojnie 1812 roku walcząc pod Borodino i Tarutino, za co otrzymał ordery św. Włodzimierza IV klasy i św. Anny II klasy[2].

W 1812, Aleksander Siergiejewicz, już w stopniu kapitana gwardii, nawiązał romans z obdarzoną wielką urodą i wielce muzykalną hrabiną Karoliną Teresą Chodkiewiczową (ur. 1778), córką wojewody sieradzkiego Michała Walewskiego i Jadwigi z Turnów[3]. Hrabina była żoną hrabiego Aleksandra Chodkiewicza, pułkownika wojsk polskich, który w 1813 był jednym z dowódców twierdzy Modlin, po jej kapitulacji dostał się do niewoli, a jego majątek, położony na terenach Imperium Rosyjskiego, uległ sekwestrowi[4]. Hrabina wnet rozwiodła się z Chodkiewiczem (1814), a następnie szczęśliwi kochankowie zawarli związek małżeński[a]. W 1816 Golicyn był już podpułkownikiem, służąc w Lejb-Gwardyjskim Pułku Ułanów Jego Wysokości, który stacjonował w Warszawie, stolicy tzw. Królestwa Polskiego. Pochodzący z arystokratycznego rodu, z urodziwą i lubiącą brylować małżonką, książę Golicyn był jedną z bardziej popularnych figur stołecznej Warszawy. Jednakże szybko popadł w niełaskę wielkiego księcia Konstantego, okazując swoje liberalne poglądy i deklamując satyryczne wiersze.

Zagraniczne wojaże[edytuj | edytuj kod]

W 1818 roku Golicyn zrezygnował ze służby wojskowej, początkowo zamieszkał pod Warszawą, by później wraz z żoną i synem Włodzimierzem (ur. 1821) udać się na zagranicę. Przez kilkanaście lat przebywał we Włoszech i Szwajcarii, prowadził salony w Rzymie i Genewie, w 1831 w Rzymie poznał Adama Mickiewicza[b][5], z którym jednak poróżnił go stosunek do powstania listopadowego.

Powrót do Królestwa Polskiego[edytuj | edytuj kod]

Gdy małżonka Golicyna także opowiedziała się po stronie polskich powstańców, Golicyn porzucił żonę i wrócił do Warszawy, na co wpływ miało również częściowe roztrwonienie majątku podczas zagranicznych wojaży. W 1838 ponownie wstąpił do armii rosyjskiej, stacjonującej na terenie spacyfikowanego Królestwa Polskiego. W 1842 Golicyn został wojennym naczelnikiem okręgu lubelskiego, a następnie okręgu kaliskiego[3], w 1849 zdążył odbyć kampanię węgierską[2].

Ostatnie 15 lat życia spędził w Kaliszu[6], tam w 1846 (po śmierci pierwszej żony) poślubił Polkę Eleonorę Zarzycką[7]. Zmarł „po ciężkiej słabości” w dniu 12 (24) września 1858 w Kaliszu[3], gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu prawosławnym[7][8]. W pogrzebie uczestniczyli m.in. landraci przygranicznych pruskich powiatów krotoszyńskiego, pleszewskiego i ostrowskiego, oficerowie oraz orkiestra wojskowa armii pruskiej, miejscowe komendy Inwalidów, Kozaków, przedstawiciele kaliskich cechów rzemieślniczych, uczniowie Wyższej Szkoły Realnej oraz kaliscy urzędnicy w galowych uniformach[6].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Z pierwszego małżeństwa z Karoliną Teresą Walewską pochodził syn Włodzimierz (1821-1846), z drugiego małżeństwa z Eleonorą Zarzycką urodzili się: synowie Siergiej (1845-1905) i Michaił (1849- po 1918) oraz córki Jewgienia (1852-1919) i Jelizawieta (1855- po 1919).

Niektóre ordery[edytuj | edytuj kod]

Kawaler rosyjskich orderów św. Anny I kl., św. Stanisława I kl., św. Jerzego kl. IV, św. Włodzimierza kl. III, pruskich Pour le Mérite, Orła Czerwonego kl. II oraz szwedzkiego Orderu Miecza[6].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Część badaczy przyjmuje, że Golicyn i Walewska wzięli ślub dopiero w 1822 roku
  2. ↑ Istnieje przypuszczenie, że Aleksandr Siergiejewicz Golicyn jest adresatem wiersza [W albumie księcia Golicyna], którego autorem jest najprawdopodobniej Adam Mickiewicz.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kurjer Warszawski nr 255 z 1858 r.. ebuw.uw.edu.pl. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
  2. ↑ a b c Голицын Александр Сергеевич, князь. napoleonic.ru. [dostęp 2016-03-23]. (ros.).
  3. ↑ a b c d e Henryk Mościcki: Polski Słownik Biograficzny, t. VIII. Warszawa: 1959-1960, s. 221.
  4. ↑ Stanisław Herbst: Polski Słownik Biograficzny, t. III. Warszawa: 1937, s. 356.
  5. ↑ Zofia Dambek. Nieznany wiersz Adama Mickiewicza "W albumie księcia Golicyna"?. „Pamiętnik Literacki”. 1, s. 179-187, 2011. Instytut Badań Literackich PAN. (pol.). 
  6. ↑ a b c Kurjer Warszawski nr 260 z 1858 r.. ebuw.uw.edu.pl. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
  7. ↑ a b Stanisław Małyszko: Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2012, s. 65. ISBN 978-83-62689-09-5.
  8. ↑ Andrzej Drewicz: Przewodniki. Cmentarz prawosławny na Rogatce. wkaliszu.pl. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksandr_Golicyn_(generał)&oldid=72033454”