Przejdź do zawartości

Aleksandra i Hieronim Skłodowscy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksandra Skłodowska
Ilustracja
Data urodzenia

ok. 1862

Data i miejsce śmierci

20 stycznia 1944
Skłody-Piotrowice

Narodowość

polska

Dzieci

Apolonia, Hieronim

Hieronim Skłodowski
ps. „Marczak”
Ilustracja
Data urodzenia

ok. 1906

Data i miejsce śmierci

20 stycznia 1944
Skłody-Piotrowice

Zawód, zajęcie

rolnik

Narodowość

polska

Małżeństwo

Amelia

Dzieci

Cecylia, Irena, Leonard, Natalia, Włodzimierz

Aleksandra i Hieronim Skłodowscy – matka i syn, Polacy zamordowani za pomoc niesioną Żydom przez okupantów niemieckich we wsi Skłody-Piotrowice w obecnym powiecie ostrowskim.

Przed zbrodnią

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina Skłodowskich była trzypokoleniowa. Najstarszą osobą była Aleksandra (ur. ok. 1862). Razem z nią mieszkali córka Apolonia oraz syn Hieronim (ur. ok. 1906) wraz ze swoją rodziną – żoną Amelią (ur. 1909) i pięciorgiem dzieci: Leonardem, Ireną, Natalią, Cecylią i Włodzimierzem[1]. Hieronim był rolnikiem, we wsi zwano go „Marczakiem”. Po ataku III Rzeszy na ZSRR, pod koniec sierpnia 1941 Niemcy ogłosili, że Żydzi zamieszkujący Zaręby Kościelne i okolice zostaną ewakuowani do getta w Czyżewie. Na początku września przeprowadzono akcję przesiedleńczą. W jej trakcie Żydów umieszczono w szkole w Szulborzu. Następnie przewieziono do lasu koło Mianówka, gdzie zostali zamordowani i pogrzebani. Według inskrypcji umieszczonej na pomniku odsłoniętym tam w 1959, zginęło wówczas ok. 5000 Żydów. W trakcie transportu część Żydów zdołała uciec i ukryć się w okolicach Zarąb Kościelnych. Jednym z takich miejsc, w którym Żydzi znaleźli schronienie było gospodarstwo rodziny Skłodowskich w Skłodach-Piotrowicach[2].

Przebieg zbrodni

[edytuj | edytuj kod]

20 stycznia 1944 niemieccy żandarmi przybyli z posterunków w Zarębach Kościelnych, Andrzejewie i Jasienicy[3], by dokonać obławy w Skłodach-Piotrowicach. W czasie akcji w gospodarstwie Skłodowskich, których podejrzewano o przetrzymywanie Żydów, przeprowadzono rewizję. Odkryto mogącą pomieścić kilka osób kryjówkę, która w dniu obławy była pusta. Pomimo tego rozstrzelano na miejscu Hieronima i jego obłożnie chorą matkę Aleksandrę, a ciała zamordowanych zakopano nieopodal zabudowań[4]. Pozostałych przy życiu członków rodziny umieszczono w areszcie w Jasienicy, gdzie przebywali przez tydzień. Po zwolnieniu Niemcy nie pozwolili im wrócić na swoje gospodarstwo i do końca okupacji niemieckiej zamieszkiwali w sąsiednich Skłodach Średnich[5]. Według niektórych opracowań Niemcy mieli rozstrzelać także Amelię Skłodowską wraz z którymś z dzieci oraz ich sąsiadkę Stefanię Pieńkowską, która w trakcie obławy miała przebywać u sąsiadów.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

16 czerwca 2019 w Skłodach-Piotrowicach Aleksandra i Hieronim Skłodowscy zostali upamiętnieni w ramach projektu „Zawołani po imieniu”[6]. Przy domu nr 6, w miejscu gdzie zostali zamordowali, odsłonięto pomnik[6]. Uroczystość uświetnili, m.in.: wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin, wójt gminy Zaręby Kościelne Urszula Wołosiewicz, starosta ostrowski Zbigniew Chrupek oraz dyrektor Instytutu Pileckiego Wojciech Kozłowski[6].

Tablica pamiątkowa

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Skłody-Piotrowice. Ratowali Żydów. 16.06.2016 odsłonięto tablicę upamiętniającą matkę i syna, których rozstrzelali Niemcy [online], to.com.pl, 17 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  2. "To kolejne ofiary obłąkanej niemieckiej polityki". Polacy za pomoc Żydom, ponieśli cenę najwyższą... [online], tvrepublika.pl, 16 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  3. Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Aleksandrę i Hieronima Skłodowskich - Skłody-Piotrowice, 16 czerwca 2019 [online], ipn.gov.pl, 16 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  4. Instytut Pileckiego uhonoruje rodzinę Skłodowskich [online], ostrowmaz24.pl, 14 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  5. Matka i syn zabici za pomoc Żydom - upamiętnieni (zdjęcia) [online], ostrowmaz.com, 19 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  6. a b c Aleksandra i Hieronim Skłodowscy upamiętnieni za pomoc Żydom [online], instytutpileckiego.pl, 16 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-21] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]