Alfons Duczko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfons Duczko
podpułkownik UB podpułkownik UB
Data i miejsce urodzenia

17 września 1906
Pabianice

Data i miejsce śmierci

21 czerwca 1955
Warszawa

Przebieg służby
Formacja

Wojsko Polskie
Partyzantka radziecka
Urząd Bezpieczeństwa

Jednostki

VIII Rogaczowska Brygada Partyzancka
Departament II MBP w Warszawie

Stanowiska

wicedyrektor Departamentu II MBP

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
walki z partyzantką antykomunistyczną

Późniejsza praca

p.o. dyrektora Zarządu Zaopatrzenia Robotniczego

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
Grób Alfonsa Duczko na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Alfons Duczko (ur. 17 września 1906 w Pabianicach, zm. 21 czerwca 1955 w Warszawie) – działacz komunistyczny, uczestnik II wojny światowej, oficer aparatu bezpieczeństwa PRL.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 17 września 1906 w Pabianicach, w rodzinie Józefa i Franciszki[1]. Miał siostrę Teodorę. W 1921 ukończył szkołę powszechną, a dwa lata później rozpoczął pracę w fabryce włókienniczej J. Hanemana. W 1923 wstąpił do NSPP, uczestnicząc jednocześnie w działalności Stowarzyszeniu Wolnomyślicieli Polskich. Po kilku miesiącach usunięto go z NSPP z powodu działalności prokomunistycznej. Rok później został sekretarzem miejscowego komitetu Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK, później KZMP) i jako przedstawiciel młodzieży członkiem Komitetu Miejskiego (KM) KPP w Pabianicach. 1924–1926 pozostawał bez pracy, prowadząc nadal działalność partyjną. W 1927 pracował przez 6 miesięcy w fabryce chemicznej F. W. Schweikerta w Pabianicach, skąd wydalono go za organizowanie robotników w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego. W marcu 1928 został aresztowany i skazany na rok więzienia. Bezpośrednio z więzienia wcielono go w marcu 1929 do wojska. W październiku 1928 służył w pułku strzelców kresowych w Kowlu. Po powrocie do Pabianic wszedł ponownie w skład KM KPP, pełniąc w nim funkcję „technika”. Poszukiwany przez policję, wyjechał do Warszawy, gdzie przez 2 miesiące pracował w Centralnej Technice KPP. W 1931 został ponownie aresztowany i skazany na 2 lata więzienia. Karę odbywał w Łodzi i Sieradzu. Po zwolnieniu powrócił do Pabianic i był nadal członkiem KM KPP (od listopada 1932 do marca 1933). W czasie powszechnego strajku włókniarzy w Łodzi i okręgu łódzkim (marzec 1933) należał do współorganizatorów akcji strajkowej włókniarzy w Pabianicach i wchodził w skład lokalnego komitetu strajkowego. Ze względu na grożące mu aresztowanie w grudniu 1933 został wysłany do ZSRR, gdzie przez przeszło półtora roku był słuchaczem Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie, po czym w październiku 1935 wrócił do kraju. Po powrocie był przez kilka tygodni sekretarzem Komitetu Dzielnicowego (KD) KPP Warszawa-Praga. Pod koniec 1935 został ponownie aresztowany i po śledztwie przeprowadzonym w Łodzi skazany na 3 lata więzienia. W czerwcu 1937 wyszedł na mocy amnestii na wolność. Do rozwiązania partii w sierpniu 1938 był sekretarzem KM KPP w Pabianicach.

Na początku 1940 przedostał się do ZSRR. Zamieszkał w miejscowości Uzda w okręgu mińskim, pracując tam razem z żoną w szpitalu rejonowym w charakterze technika dentystycznego. Po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 został przeniesiony przez Niemców wraz z całym personelem szpitalnym do Głuska, a później do Bobrujska. Stamtąd wyjechał do Rogaczowa, gdzie nawiązał kontakt z partyzantką radziecką. Od marca 1943 do czerwca 1944 walczył w jednym z białoruskich oddziałów partyzanckich VIII Rogaczowskiej Brygady jako naczelnik służby sanitarnej. Brał udział we wszystkich akcjach partyzanckich swojego oddziału. W czasie jednej z akcji bojowych w kwietniu 1944 został ciężko ranny i przez dwa miesiące przebywał w szpitalu polowym.

Od czerwca 1944 pozostawał w dyspozycji Polskiego Sztabu Partyzanckiego, z polecenia którego wyjechał pod koniec lipca 1944 do Białegostoku, gdzie w sierpniu 1944 rozpoczął pracę jako funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa. Od 20 marca 1945 do 10 listopada 1946 był naczelnikiem Wydziału II WUBP. Brał udział w zwalczaniu polskiego podziemia antykomunistycznego. Z ramienia białostockiej organizacji partyjnej był delegatem na I Zjazd PPR w grudniu 1945. Wchodził też w skład komisji organizacyjnej, a później w skład zarządu ZBoWiDu. 10 listopada 1946 do 14 lutego 1955 zajmował stanowisko wicedyrektora Departamentu II MBP w Warszawie, początkowo jako kapitan, a pod koniec w stopniu podpułkownika. Od czerwca 1955 p.o. dyrektora Zarządu Zaopatrzenia Robotniczego.

Był mężem Stefanii (Sary) z Joskowiczów (1912–1989). Mieli dwoje dzieci[2].

Zmarł w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B2-7-17)[3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2023-08-07].
  2. Stefania (Sara) Duczko [online], geni_family_tree [dostęp 2023-08-07] (pol.).
  3. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  4. M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 247.
  5. M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
  6. M.P. z 1947 r. nr 121, poz. 766 „za zasługi w walce konspiracyjnej z okupantem niemieckim”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978.
  • Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. I, Warszawa 2005.