Alfred North Whitehead
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie | |
Alma Mater | |
Odznaczenia | |
Alfred North Whitehead (ur. 15 lutego 1861 w Ramsgate, zm. 30 grudnia 1947 w Cambridge[1] w stanie Massachusetts) – angielski uczony: filozof, matematyk i fizyk teoretyczny[2]. Laureat Medalu Sylvestera za rok 1925[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był najmłodszym z czworga dzieci anglikańskiego duchownego Alfreda Whiteheada. Ukończył Trinity College na Uniwersytecie Cambridge, następnie został profesorem tego uniwersytetu.
Współpracował z Bertrandem Russelem przy dziele Principia Mathematica (1910-1913). Jest twórcą tzw. filozofii organizmu oraz prekursorem, rozwijanego głównie w Stanach Zjednoczonych, nurtu współczesnej filozofii procesu. Począwszy od problemów logiki i matematyki, zakres naukowych zainteresowań Whiteheada rozszerzał się w kierunku epistemologicznych i metodologicznych podstaw nauki, by ostatecznie objąć swym zasięgiem najbardziej ogólne zagadnienia z dziedziny filozofii spekulatywnej.
Poglądy
[edytuj | edytuj kod]Process and Reality (1929) zawierające Wykłady im. Gifforda prezentuje jego metafizykę, która została przedstawiona w sposób niebywale uporządkowany. Wydaje się, że ambicją Whiteheada było zebranie w jedną syntezę wszystkich głównych filozofii i religii ludzkości. W tym celu stworzył szczególną koncepcję Boga, odrzucając dotychczasowe koncepcje, które sprowadził do trzech pojęć:
- wszechmocny władca,
- bezlitosny twórca reguł pierwszych,
- motor pierwszy.
Opowiedział się za ideą Boga-miłości.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Whitehead opublikował co najmniej kilkanaście książek. Z wczesnego, matematycznego okresu pochodzą między innymi:
- 1898: A Treatise on Universal Algebra,
- 1906: On Mathematical Concepts of the Material World.
Drugi etap wyznaczają:
- 1917: The Organisation of Thought,
- 1919: An Enquiry Concerning the Principles of Natural Knowledge,
- 1920: The Concept of Nature,
- 1922: The Principle of Relativity.
Na ostatni okres składają się:
- 1925: Science and the Modern World,
- 1926: Religion in the Making,
- 1927: Symbolism, its Meaning and Effect,
- 1929: Process and Reality – dzieło uznane za najważniejsze w dorobku Whiteheada, stanowiące najpełniejszy wykład kosmologii organicystycznej,
- 1929: The Function of Reason,
- 1933: Adventures of Ideas,
- 1938: Modes of Thought.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Whitehead Alfred North, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ Alfred North Whitehead (1861—1947). iep.utm.edu. [dostęp 2017-05-10]. (ang.).
- ↑ Winners of the Sylvester Medal of the Royal Society of London, MacTutor History of Mathematics archive [dostęp 2021-08-12]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Jurek: Indywiduum w procesie. Studium metafizyki A.N. Whiteheada. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2013. ISBN 978-83-7507-230-3.
- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Alfred North Whitehead w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Michel Weber and Will Desmond (eds.), Handbook of Whiteheadian Process Thought, Frankfurt / Lancaster, ontos verlag, Process Thought X1 & X2, 2008 (ISBN 978-3-938793-92-3).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ronald Desmet , Andrew David Irvine , Alfred North Whitehead, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 4 września 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-09-08] (ang.).
- Alfred North Whitehead w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].
- Alfred North Whitehead, Wstęp do matematyki w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000122770020
- VIAF: 17265242
- LCCN: n79058622
- GND: 118632175
- NDL: 00460792
- LIBRIS: 97mps13t4rr0hz8
- BnF: 12176147f
- SUDOC: 030321778
- SBN: RAVV037966
- NLA: 35604942
- NKC: jn19990009098
- BNE: XX877886
- NTA: 068352824
- BIBSYS: 90057142
- CALIS: n2004355009
- CiNii: DA00231499
- Open Library: OL115663A
- PLWABN: 9810598534305606
- NUKAT: n96221078
- OBIN: 36866
- J9U: 987007269811405171
- PTBNP: 9021
- CANTIC: a10178508
- LNB: 000040038
- NSK: 000217773
- BNA: 000047064
- CONOR: 42954339
- BNC: 000044747
- ΕΒΕ: 86470
- BLBNB: 000397382
- KRNLK: KAC199629893
- LIH: LNB:x86;=Bc
- Brytyjscy matematycy XX wieku
- Angielscy logicy
- Brytyjscy fizycy XIX wieku
- Brytyjscy fizycy XX wieku
- Brytyjscy teoretycy względności
- Brytyjscy filozofowie XX wieku
- Brytyjscy filozofowie matematyki
- Brytyjscy filozofowie analityczni
- Wykładowcy Uniwersytetu w Cambridge
- Brytyjscy laureaci Medalu Sylvestera
- Członkowie Royal Society
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)
- Urodzeni w 1861
- Absolwenci Trinity College (Cambridge)
- Zmarli w 1947
- Logicy matematyczni