Przejdź do zawartości

Alfred North Whitehead

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfred North Whitehead
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1861
Ramsgate

Data i miejsce śmierci

30 grudnia 1947
Cambridge (Massachusetts)

Zawód, zajęcie

uczony: filozof, matematyk i fizyk

Alma Mater

Uniwersytet Cambridge

podpis
Odznaczenia
Order Zasługi (Wielka Brytania)

Alfred North Whitehead (ur. 15 lutego 1861 w Ramsgate, zm. 30 grudnia 1947 w Cambridge[1] w stanie Massachusetts) – angielski uczony: filozof, matematyk i fizyk teoretyczny[2]. Laureat Medalu Sylvestera za rok 1925[3].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był najmłodszym z czworga dzieci anglikańskiego duchownego Alfreda Whiteheada. Ukończył Trinity College na Uniwersytecie Cambridge, następnie został profesorem tego uniwersytetu.

Współpracował z Bertrandem Russelem przy dziele Principia Mathematica (1910-1913). Jest twórcą tzw. filozofii organizmu oraz prekursorem, rozwijanego głównie w Stanach Zjednoczonych, nurtu współczesnej filozofii procesu. Począwszy od problemów logiki i matematyki, zakres naukowych zainteresowań Whiteheada rozszerzał się w kierunku epistemologicznych i metodologicznych podstaw nauki, by ostatecznie objąć swym zasięgiem najbardziej ogólne zagadnienia z dziedziny filozofii spekulatywnej.

Poglądy

[edytuj | edytuj kod]

Process and Reality (1929) zawierające Wykłady im. Gifforda prezentuje jego metafizykę, która została przedstawiona w sposób niebywale uporządkowany. Wydaje się, że ambicją Whiteheada było zebranie w jedną syntezę wszystkich głównych filozofii i religii ludzkości. W tym celu stworzył szczególną koncepcję Boga, odrzucając dotychczasowe koncepcje, które sprowadził do trzech pojęć:

  • wszechmocny władca,
  • bezlitosny twórca reguł pierwszych,
  • motor pierwszy.

Opowiedział się za ideą Boga-miłości.

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Whitehead opublikował co najmniej kilkanaście książek. Z wczesnego, matematycznego okresu pochodzą między innymi:

  • 1898: A Treatise on Universal Algebra,
  • 1906: On Mathematical Concepts of the Material World.

Drugi etap wyznaczają:

  • 1917: The Organisation of Thought,
  • 1919: An Enquiry Concerning the Principles of Natural Knowledge,
  • 1920: The Concept of Nature,
  • 1922: The Principle of Relativity.

Na ostatni okres składają się:

  • 1925: Science and the Modern World,
  • 1926: Religion in the Making,
  • 1927: Symbolism, its Meaning and Effect,
  • 1929: Process and Reality – dzieło uznane za najważniejsze w dorobku Whiteheada, stanowiące najpełniejszy wykład kosmologii organicystycznej,
  • 1929: The Function of Reason,
  • 1933: Adventures of Ideas,
  • 1938: Modes of Thought.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Whitehead Alfred North, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02].
  2. Alfred North Whitehead (1861—1947). iep.utm.edu. [dostęp 2017-05-10]. (ang.).
  3. Winners of the Sylvester Medal of the Royal Society of London, MacTutor History of Mathematics archive [dostęp 2021-08-12]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]