Przejdź do zawartości

Alfred von Tirpitz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfred von Tirpitz
Ilustracja
Grossadmiral Grossadmiral
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1849
Kostrzyn nad Odrą

Data i miejsce śmierci

6 marca 1930
Ebenhausen

Przebieg służby
Lata służby

1865–1916

Siły zbrojne

 Kaiserliche Marine

Główne wojny i bitwy

wojna francusko-pruska,
I wojna światowa

Odznaczenia
Order Orła Czarnego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order „Pour le Mérite” Order Królewski Korony (Prusy) Order Domowy Królewski Hohenzollernów z Mieczami na Wojennej Wstędze Krzyż Żelazny (1813) I Klasy Odznaka za Służbę Wojskową Order Wierności (Badenia) Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Order Zasługi Wojskowej z Mieczami (wojenny, Bawaria) Order Henryka Lwa (Brunszwik) Bremeński Krzyż Hanzeatycki Hamburski Krzyż Hanzeatycki Order Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego (Hesja) Lubecki Krzyż Hanzeatycki Order Gryfa (Meklemburgia) Krzyż Fryderyka Augusta, wojskowy (Oldenburg) Order Domowy i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika (Oldenburg) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order Alberta (Saksonia) Order Sokoła Białego (Saksonia-Weimar) Order Ernestyński (Saksonia) Order Domowy Schaumburg-Lippe Krzyż Wielki Orderu Korony Wirtemberskiej Order Fryderyka (Wirtembergia) Order Świętego Aleksandra (Bułgaria) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile) Order Podwójnego Smoka (Cesarstwo Chińskie) Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Królewskiego Wiktoriańskiego (GCVO) Order Kwiatów Paulowni (Japonia) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austria) Krzyż Wielki Order Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Komandor Orderu Miecza (Szwecja) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Wazów (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Wielki Zasługi Wojskowej z Odznaką Czerwoną (Hiszpania) Krzyż Wielki Zasługi Morskiej z Odznaką Czerwoną (Hiszpania) Order Osmana (Imperium Osmańskie)
Multimedia w Wikimedia Commons

Alfred Peter Friedrich von Tirpitz (wym. MAF: [ˈalfʁeːt fɔn ˈtɪʁpɪt͡s], posłuchajⓘ; ur. 19 marca 1849 w Kostrzynie, zm. 6 marca 1930 w Ebenhausen) – niemiecki grossadmiral, twórca Cesarskiej Marynarki Wojennej, następca sekretarza Urzędu Marynarki Rzeszy (Reichsmarineamt) Friedricha von Hollmanna.

Uchodzi za twórcę niemieckiej floty dalekomorskiej. Jego celem było stworzenie sił morskich, które – nawet gdyby nie dorównywały siłom angielskim – to stanowiłyby dla nich duże zagrożenie w przypadku wybuchu wojny. Doprowadziło to do niemiecko-brytyjskiego wyścigu zbrojeń. Efektem było powstanie floty liniowej Hochseeflotte, którą Brytyjczycy uznali za zagrożenie i brali pod uwagę przy planowaniu działań na początku pierwszej wojny światowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie mieszczańskiej jako syn urzędnika państwowego. 1 kwietnia 1865 wstąpił do wojska, zostając kadetem. 24 czerwca 1869 ukończył szkołę morską w Kilonii i został powołany do pruskiej marynarki wojennej, zdobywając 22 września tego samego roku stopień podporucznika marynarki. Dowodził flotyllą torpedowców, stając się jednocześnie gorliwym rzecznikiem wykorzystywania okrętów podwodnych w operacjach militarnych. Przez następne lata awansował na stopień komandora (24 listopada 1888), kontradmirała (13 maja 1895), wiceadmirała (5 grudnia 1899), admirała (12 czerwca 1903) i wielkiego admirała w dniu 27 listopada 1911. W 1896 został dowódcą eskadry krążowników w Azji Wschodniej, a w 1897 objął tekę ministra marynarki cesarskiej. W 1900 roku został nobilitowany i odtąd nosił nazwisko „von Tirpitz”.

Wysuwał pomysły rozbudowania floty Cesarstwa Niemieckiego na ogromną skalę, w czym spotykał się z aprobatą ze strony cesarza Wilhelma II Hohenzollerna. Ich realizacja zaczęła się w 1898, kiedy wprowadzono w życie ustawę o flocie, według której miała powstać niemiecka marynarka wojenna zdolna do stawienia czoła francuskim i rosyjskim siłom morskim. Kolejna ustawa z 1900 zakładała zbudowanie do 1917 floty, która mogłaby z kolei stanowić poważne zagrożenie dla marynarki Wielkiej Brytanii. Tu starania Tirpitza napotkały na poważne przeszkody: Brytyjczycy posiadający wówczas o 7 okrętów więcej od Niemców odkryli bowiem jego zamiary, co zaowocowało zaprojektowaniem i zwodowaniem w 1905 r. nowoczesnego pancernika „Dreadnought”. Tirpitz doprowadził w ten sposób do rozpętania światowego wyścigu zbrojeń morskich na taką skalę, że przystąpiły do niego nawet Turcja i Chile[1].

I wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Gdy w połowie 1914 wybuchła I wojna światowa, Wielka Brytania dysponowała 49 okrętami wojennymi, zaś Niemcy mieli ich tylko 29, przez co nigdy nie mogły naprawdę zagrozić brytyjskim statkom. Nie będąc w stanie osiągnąć potężnej pozycji na morzu, Tirpitz powziął starania o rozbudowę marynarki podwodnej, mając zamiar nękać w ten sposób flotę brytyjską i osłabić ją na tyle, by bez większych problemów doprowadzić do jej rozgromienia. Jednak zbyt agresywne działania militarne niemieckich okrętów podwodnych – U-bootów – spowodowały zniszczenie brytyjskiego statku cywilnego „Lusitania”, co w dłuższej perspektywie i w połączeniu z innymi przyczynami przyczyniło się do tego, że do I wojny światowej przeciwko Niemcom przystąpiły Stany Zjednoczone.

Alfred von Tirpitz, od 1914 dowódca marynarki niemieckiej, był nazywany Wiecznym Tirpitzem z powodu umiejętności (w odróżnieniu od wielu innych dostojników państwowych) zachowania swego stanowiska w zmieniających się uwarunkowaniach politycznych. Było to spowodowane tak wielkim poparciem ze strony cesarza Wilhelma II, że nawet cesarski brat ustąpił po konflikcie z Tirpitzem wzbudzającym kontrowersje z powodu prowadzenia nieograniczonej wojny podwodnej. W 1916 Tirpitz zdecydował się jednak ustąpić, co ku jego zdumieniu cesarz Wilhelm II przyjął.

Późniejsze życie

[edytuj | edytuj kod]

15 marca 1916 przeszedł w stan spoczynku, kończąc swą służbę w wojsku. Wydarzenie to poprzedziła wymiana zdań pomiędzy Tirpitzem a cesarzem Wilhelmem II na temat sposobów wykorzystania floty podczas wojny.

W roku 1917 współzakładał nacjonalistycznie zorientowaną Niemiecką Partię Ojczyźnianą (Deutsche Vaterlandspartei), która postawiła sobie za cel zwalczanie w Niemczech znużenia wojną. Od 1924 do 1928 był członkiem Reichstagu jako deputowany DNVP (Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej), nie osiągając jednakże znaczącej pozycji politycznej z powodu braku wcześniejszego atutu, jakim była jego flota.

Został pochowany na Cmentarzu Leśnym w Monachium.

Imieniem admirała nazwano pancernik „Tirpitz”, siostrzany okręt „Bismarcka” oraz muzeum w Danii.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia admirała von Tirpitza to między innymi[2][3]:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa, 2014, s. 142.
  2. ↑ Rangliste der Kaiserlich Deutschen Marine für das Jahr 1918. books.google.pl. s. 5. [dostęp 2025-04-04]. (niem.).
  3. ↑ Rangliste der Kaiserlich-Deutschen Marine 1914. digital.ub.uni-duesseldorf.de. s. 107. [dostęp 2025-04-04]. (niem.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa, 2014, s. 142-143
  • Alfred von Tirpitz, Wspomnienia, przekład Janina Kumaniecka-Szymańska, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-1108664-8. Tytuł oryginału: Erinnerungen von Alfred von Tirpitz.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfred_von_Tirpitz&oldid=76387532”