Alfrēds Bīlmanis
Alfrēds Bīlmanis[1] (ur. 2 lutego 1887 w Rydze, zm. 26 lipca 1948 w Rehoboth Beach w stanie Delaware) – łotewski dyplomata i polityk, doktor nauk historycznych, działacz emigracyjny w USA.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu gimnazjum klasycznego w Rydze, studiował historię na Uniwersytecie Moskiewskim (1905–1910). W 1925 obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Stefana Batorego poświęconą prawu salickiemu (Położenie kobiet i dzieci na podstawie „Lex Salica” i „Capitualria”)[2]. Od 1926 należał do korporacji akademickiej „Fraternitas Livonica”.
W latach 1910–1912 odbywał służbę wojskową w armii rosyjskiej, następnie zaś pracował jako nauczyciel na Kaukazie i Wołyniu (1912-1914). Po wybuchu wojny ponownie zmobilizowany, walczył w stopniu oficera. Od 1918 do 1920 pracował jako nauczyciel w Równem.
Po 1920 zatrudnił się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Republiki Łotewskiej. Był m.in. kierownikiem Biura Prasowego MSZ[3]. W 1927 został przedstawicielem dyplomatycznym Łotwy przy Lidze Narodów. W latach 1932–1935 był posłem w Moskwie, a od 1935 reprezentował kraj w Waszyngtonie jako minister pełnomocny.
21 lipca 1940 wystosował notę do rządu USA informującą o bezprawności wyborów do tzw. Sejmu Ludowego na Łotwie i ewentualnego przyłączenia kraju do ZSRR, na co Sumner Welles oświadczył, że USA nadal uznają Łotwę de facto i de iure. Pozostał w USA, gdzie działał na rzecz międzynarodowego uznania niepodległości Łotwy. Wydał prace: „Latvia in the making” (1928), „Latvia in the present world crisis. Facts and figures” (1942), „Latvian – Russian Relations. Documents” (1944), „Baltic essays” (1945), „Latvia as an independent state” (1947), „History of Latvia” (1951; pośmiertnie).
Jako łotewski polityk był uważany za osobę niezwykle przyjazną Polsce[4]. Wydał książkę „Krótka historia Polski” (1923)[5]. Napisał książkę o Józefie Piłsudskim.
Odznaczony Orderem Trzech Gwiazd II i III klasy.
Żonaty z Polką Haliną Bīlmane z d. Salnicką (1893–1979), ślub wzięli w 1919 w Tuczynie.
Krewny Ceronis Bīlmanis powołał na emigracji Fundację im. Alfrēdsa Bīlmanisa, a także specjalne stypendium dla adeptów dziennikarstwa[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W anglojęzycznych publikacjach także: Alfred Bilmanis. W niektórych publikacjach polskich również: Alfred Bilman lub Alfred Bihlmans, zob. Kalendarium Życia Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2006, cz. II, s. 303; Jan Cynarski, Łotwa współczesna, Warszawa 1925, str. 83, 127, 158.
- ↑ Bogumił Zwolski, Wykaz tematów prac doktorskich oraz prac magisterskich i nauczycielskich w zakresie historii, przyjętych w latach 1923-1933 przez komisję Egzaminacyjną Wydz. Humanistycznego U.S.B. [w:] Księga pamiątkowa Koła Historyków Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie 1923-1933, Wilno: Zrzeszenie Kół Naukowych 1933, s. 368
- ↑ Jan Cynarski, Łotwa współczesna, str. 132.
- ↑ P. Bilmans (sic!) doktorem filologii, „Tygodnik Polski” (Ryga), nr 5 z 26 marca 1925, s. 2
- ↑ Łotwa współczesna, s. 127
- ↑ Scholarships in Analytic Journalism, fonds.lv [dostęp: 23 kwietnia 2011] (łot.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nota biograficzna na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RŁ (łot.)
- Ēriks Jēkabsons, Poselstwo Łotwy w Polsce we wrześniu 1939 roku, [w:] Przegląd Nauk Historycznych, Rocznik IV, nr 1 (7), 2005 r., s. 112.