Przejdź do zawartości

Ali Rida ar-Rikabi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ali Rida ar-Rikabi
‏علي رضا الركابي‎
Ilustracja
Data urodzenia

1864

Data i miejsce śmierci

25 maja 1942
Damaszek

premier Transjordanii
Okres

od 10 marca 1922
do 1 lutego 1923

Poprzednik

Mazhar Raslan

Następca

Mazhar Raslan

premier Transjordanii
Okres

od 3 marca 1924
do 26 czerwca 1926

Poprzednik

Hasan Chalid Abu al-Huda

Następca

Hasan Chalid Abu al-Huda

Data i miejsce urodzenia

1864
Damaszek

Data śmierci

25 maja 1942

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Osmańska
Siły Zbrojne Wielkiej Syrii
Królewskie Jordańskie Siły Zbrojne

Główne wojny i bitwy

powstanie arabskie (1916–1918)

Ali Rida ar-Rikabi, arab. ‏علي رضا الركابي‎ (ur. 1864, zm. 25 maja 1942 w Damaszku) – syryjski i jordański wojskowy oraz polityk, uczestnik powstania arabskiego w latach 1916–1918.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył Akademię Wojskową w Stambule i rozpoczął karierę wojskową w armii osmańskiej. Był dowódcą wojsk tureckich stacjonujących w Jerozolimie, następnie burmistrzem Medyny i dowódcą tamtejszego garnizonu. Jako jeden z najwierniejszych oficerów armii osmańskiej pochodzenia arabskiego otrzymał tytuł paszy[1]. Krótko przed 1914 powierzono mu dowodzenie siłami osmańskimi w Bagdadzie, jednak krótko po wybuchu I wojny światowej został zwolniony ze stanowiska, oskarżony o defetystyczną postawę, gdyż przewidywał klęskę Turków[1].

Arabska rewolta i działalność w Syrii

[edytuj | edytuj kod]

W 1916 dołączył do powstania arabskiego. W 1918, po faktycznym powstaniu państwa arabskiego (Syrii), od 1920 Królestwa Wielkiej Syrii z Fajsalem I jako monarchą, otrzymał od niego stanowisko wojskowego gubernatora Damaszku. Fajsal mianował go również pierwszym premierem Syrii[1]. Krótko po utworzeniu rządu ar-Rikabiego na wybrzeżu syryjskim wylądowały wojska francuskie[1], aby zgodnie z ustaleniami mocarstw, nieuwzględniających aspiracji politycznych Arabów, ustanowić w Syrii francuskie terytorium mandatowe[2]. Po wkroczeniu Francuzów do Latakii i wystosowaniu przez nich ultimatum, w którym domagali się od Fajsala abdykacji, ar-Rikabi odmówił wysłania podległych sobie wojsk do walki z Francuzami, uznając, że była ona skazana na klęskę. W lipcu 1920 ar-Rikabi zrzekł się stanowiska premiera. Po klęsce Arabów i ustanowieniu mandatu został skazany na śmierć, zdołał jednak zbiec do Ammanu[1].

Działalność w Transjordanii

[edytuj | edytuj kod]

Po przybyciu do Ammanu ar-Rikabi został jednym z wojskowych doradców emira Abd Allaha, który następnie mianował go premierem. Ar-Rikabi zgromadził wokół siebie polityków pochodzenia syryjskiego, którzy również zbiegli w 1920 z Damaszku. Mieli oni istotny udział w budowaniu w Jordanii nowoczesnego państwa[1]. W 1922 ar-Rikabi prowadził w imieniu emira Abd Allaha negocjacje z Brytyjczykami, starając się o uzyskanie dla Transjordanii pełnej niepodległości. Zakończyły się one niepowodzeniem, emiratowi zagwarantowano jedynie autonomię[3].

Powrót do Syrii

[edytuj | edytuj kod]

W 1924 ar-Rikabi uzyskał, po wydaniu przez władze mandatowe amnestii, możliwość powrotu do Syrii. W 1931 założył Partię Monarchistyczną, skupiającą dawnych doradców Fajsala i oficerów armii osmańskiej, domagającą się restauracji monarchii haszymickiej w Syrii i powrotu na tron Fajsala, króla Iraku. W 1932 zdobył mandat do parlamentu niesuwerennej Republiki Syryjskiej, bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich. Rok później, gdy Fajsal zmarł, ar-Rikabi wycofał się z polityki[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g S. M. Moubayed, Steel & Silk. Men and Women who shaped Syria 1900-2000, Cune Press, 9781885942418, s. 319-321.
  2. McHugo J.: Syria. From the Great War to the Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014, s. 65. ISBN 978-0-86356-753-7.
  3. Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 52. ISBN 978-83-7436-276-4.