Alleluja

Hebrajskie hallelujah.

Alleluja (hebr. ‏הַלְלוּיָהּ‎ hallelujah, czy też halelu-Jáh – „wychwalajcie Jahwe”) – biblijna aklamacja, wychwalająca Jahwe i jednocześnie zwrot nawołujący do jego wychwalania. Zwrot ten jest użyty dwadzieścia cztery razy w Starym Testamencie, głównie w Księdze Psalmów oraz cztery razy w greckiej transliteracji w Nowym Testamencie. Po raz pierwszy pojawia się w Psalmie 104:35. Z wyjątkiem Psalmu 135:3 wprowadza i (lub) kończy psalmy, w których się znajduje. W Apokalipsie św. Jana: „na niebie mówiących: Allelu-Ja! Zbawienie i chwała i moc Bogu naszemu jest” (Ap. 19,1 Biblia Wujka 1599), „jak gdyby głos wielkiego tłumu w niebie – mówiących: Alleluja!” (Apokalipsa św. Jana Biblia Tysiąclecia 1965). Alleluja stanowi tu wprowadzenie do serii hymnów.

Zwrot ten stał się częścią chrześcijańskiej liturgii kościelnej oraz szerzej – kultury, np. wejście do języka potocznego jako okrzyk radości, tekstów piosenek w muzyce rozrywkowej czy też życzeń na kartkach pocztowych lub na wystawach sklepów w okresie związanym ze Świętami Wielkanocnymi: „Wesołego Alleluja!", co przez większość ludzi rozumiane jest błędnie jako „Wesołych Świąt”, podczas gdy rzeczywista znajomość znaczenia tego zwrotu – „Wychwalajcie Jahwe!” – jest rzadko spotykana.

W Kościele katolickim

W liturgii katolickiej mszy świętej Alleluja występuje jako aklamacja przed Ewangelią i bezpośrednio ją poprzedza, łącząc się z wersetem przed Ewangelią. Towarzyszy także niektórym antyfonom we mszy i liturgii godzin, a obowiązkowo dodaje się ją na ich końcu w okresie wielkanocnym. Występuje też w wersecie rozpoczynającym godziny kanoniczne liturgii godzin. Dwukrotne Alleluja dodaje się również do rozesłania i odpowiedzi wiernych na końcu obrzędów w oktawie wielkanocy i Zesłanie Ducha Świętego.

Aklamację tę opuszcza się w od Środy popielcowej do Wielkiej Soboty włącznie (dawniej również w czasie przedpościa). We mszy, zamiast niej, zależnie od okoliczności, można użyć jednej z następujących aklamacji: „Chwała Tobie, Chryste, Królu wiecznej chwały”; „Chwała i cześć Tobie, Panie Jezu”; „Chwała i cześć Tobie, Chryste”; „Chwała Tobie, Słowo Boże”; „Chwała Tobie, Królu wieków” albo innej podobnej.

Zobacz też

• Hallel

Bibliografia

• Bruce M. Metzger, Michael d. Coogan [red.]: Słownik wiedzy biblijnej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 1999. ISBN 83-7146-023-6.
• Anton Grabner-Haider [red.]: Praktyczny słownik biblijny. Warszawa: Instytut wydawniczy Pax, 1995. ISBN 83-211-1512-8.