Amficjony

Amficjony
	Amphicyonidae
	Trouessart, 1885
	Okres istnienia: 37–9 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Szkielet Amphicyon ingens
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Rodzina	amficjony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amficjony (Amphicyonidae) – wymarła rodzina ssaków drapieżnych żyjących od późnego eocenu do późnego miocenu 37-9 milionów lat temu (MLT). Z jęz. angielskiego nazywane niedźwiedziopsami. Wcześniej zaliczane były w randze podrodziny Amphicyoninae do psowatych^[1].

Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]

Kiedy jeszcze amficjony były uważane za bliskich krewnych niedźwiedziowatych, pewne dowody zasugerowały, że mogą one należeć do najbardziej pierwotnej grupy psokształtnych^[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Zwierzęta te były wysokości baribala, dzisiejszego gatunku niedźwiedzia. Prawdopodobnie czatowały w ukryciu na zdobycz, albowiem ich krótkie nogi przystosowane były do krótkiego biegu po gwałtownym zrywie. Swe młode wychowywały w norach pod ziemią.

Migracje[edytuj | edytuj kod]

Podczas wczesnego miocenu duża liczba tych drapieżników wyemigrowała poprzez Eurazję do Ameryki Północnej. Ta grupa zaliczana jest do podrodziny Amphicyoninae ze Starego Świata. Najwcześniej pojawiła się wielka Ysengrinia, po niej zaś Cynelos, aż w końcu Amphicyon. Napływ niedźwiedziopsów, którym towarzyszyły kopytne Starego Świata i małe ssaki, znamionował długi okres (23-16,5 MLT) wymiany fauny pomiędzy Azją i Ameryką Północną poprzez Cieśninę Beringa. Przedstawiciele podrodziny Daphoeninae (Daphoenodon, Borocyon) i Temnocyoninae koegzystowały z rodzajami z Amphicyoninae ze Starego Świata (Ysengrinia, Amphicyon, Cynelos) 23,7-17,5 MLT. Były tu obecne jak na razie największe lądowe drapieżniki (masa 50-100 kg), które wyewoluowały na kontynencie północnoamerykańskim. Rodzaje przybyłe, jak Ysengrinia, Cynelos i Amphicyon, pojawiły się tam odpowiednio 23, 19,2 i 18,8 MLT. Zapoczątkowana tak podróż euroazjatyckich niedźwiedziopsów do Ameryki trwała do środkowego miocenu.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina Amphicyoninae
- Agnotherium
  - A. antiquus
  - A. grivense
- Amphicyon
  - A. frendens
  - A. bohemicus
  - A. castellanus
  - A. caucasicus
  - A. galushai
  - A. giganteus
  - A. ingens
  - A. intermedius (typowy)
  - A. laugnacensis
  - A. longiramus
  - A. major
  - A. pontoni
  - A. reinheimeri
  - A. riggsi
  - A. tairumensis
  - A. ulungurensis
- Amphicyonopsis
  - A. serus
- Brachycyon
  - B. reyi
  - B. palaeolycos
  - B. gaudryi
- Cynelos
  - C. caroniavorus
  - C. crassidens
  - C. helbingo
  - C. idoneus
  - C. jourdan
  - C. lemanensis
  - C. pivetaui
  - C. rugosidens
  - C. schlosseri
  - C. sinapius
- Cynodictis
  - C. lacustris
- Euroamphicyon
  - E. olisiponensis
  - Gobicyon
  - G. macrognathus
  - G. zhegalloi
- Guangxicyon
  - G. sinoamericanus
- Haplocyon
  - H. elegans
  - H. crucians
- Haplocyonoides
  - H. mordax
  - H. serbiae
  - H. ponticus
- Haplocyonopsis
- Harpagocyon
- Heducides
- Ischyrocyon
  - I. gidleyi
- Paradaphoenus
  - P. cuspigerus
  - P. minimus
  - P. tooheyi
- Pericyon
- Pliocyon
  - P. medius
  - P. robustus
- Proamphicyon
- Protemnocyon
- Pseudarctos
  - P. bavaricus
- Pseudamphicyon
  - P. bavaricus
- Pseudocyon
  - P. sansaniensis
  - P. steinheimensis
  - P. styriacus
- Pseudocyonopsis
  - P. ambiguus
  - P. antiquus
  - P. quercensis
- Symplectocyon
- Ysengrinia
  - Y. americanus
  - Y. depereti
  - Y. geraniana
  - Y. ginsburg
  - Y. tolosana
Podrodzina Daphoeninae (Ameryka Północna)
- Adilophontes
  - A. brachykolos
- Borocyon
- Brachyrhyncocyon
  - B. dodgei
  - B. montanus
- Daphoenictis
  - D. tedfordi
  - Daphoenodon
  - D. falkenbachi
  - D. notionastes
  - D. robustum
  - D. periculosus
  - D. skinneri
  - D. superbus
- Daphoenus
  - D. dodgei = Daphoenocyon dodgei
  - D. felinus
  - D. hartshornianus
  - D. inflatus
  - D. lambei
  - D. nebrascensis
  - D. socialis
  - D. transversus
  - D. vetus
- Paradaphoenus
  - P. cuspigerus
  - P. minimus
  - P. tooheyi
Podrodzina Temnocyoninae (Ameryka Północna)
- Mammacyon
  - M. obtusidens
- Temnocyon
  - T. altigenis
  - T. ferox
  - T. percussor
  - T. venator
Podrodzina Thanmastocyoninae

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
↑ RobertR. Hunt RobertR., jr., Global Climate and the Evolution of Large Mammalian Carnivores during the Later Cenozoic in North America [online], 2004 [dostęp 2024-01-07] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Intercontinental Migration of Large Mammalian Carnivores: Earliest Occurrence of the Old World Beardog Amphicyon (Carnivora, Amphicyonidae) in North America, [w:] Robert MR.M. Hunt Robert MR.M., jr., Cenozoic Carnivores and Global Climate, 2004a .
Global Climate and the Evolution of Large Mammalian Carnivores during the Later Cenozoic in North America, [w:] Robert MR.M. Hunt Robert MR.M., jr., Cenozoic Carnivores and Global Climate, 2004b .

[1] Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.

[2] RobertR. Hunt RobertR., jr., Global Climate and the Evolution of Large Mammalian Carnivores during the Later Cenozoic in North America [online], 2004 [dostęp 2024-01-07] (ang.).

[1]

[2]