Amphiesmenoptera
| Amphiesmenoptera | |
| Kiriakoff 1948 | |
| Okres istnienia: perm–dziś | |
 Amphiesmenoptera, od lewej, góra: chruścik Hydropsyche sp., motyl Danaus plexippus; dół: motyl Pyrrharctia isabella, Kinitocelis brevicostata (Tarachoptera) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| (bez rangi) | skrytoskrzydłe |
| Nadrząd |
Amphiesmenoptera |
Amphiesmenoptera – klad[1] w randze nadrzędu[2] owadów skrytoskrzydłych, obejmuje grupy siostrzane[1] motyli i chruścików oraz wymarły rząd Tarachoptera; występuje w zapisie kopalnym od permu.
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Ostatni wspólny przodek motyli i chruścików jest dobrze opracowany pod kątem teoretycznym, ale nie wyznaczono go z zapisu kopalnego[3]. Nie wiadomo, kiedy te dwa rzędy wydzieliły się z Amphiesmenoptera[3]. Najstarsze skamieniałości odpowiadające prymitywnym motylom lub chruścikom pochodzą z permskich skał z Australii i Azji Środkowej[3]. Z uwagi na fakt, że wiele prymitywnych motyli, np. z nadrodziny Micropterigidae żeruje na mchach i porostach, oraz zważywszy, że chruściki żyją w ekosystemach wodnych, można wywnioskować, że przedstawiciele grupy pnia tych nadrzędów żyli w środowisku o dużej wilgotności bądź w pobliżu wody[4].
Cechą wspólną dla grupy jest występowanie łusek na skrzydłach w każdej z nich na wczesnym etapie ewolucyjnym. Badania filogenetyczne (2022) wykazały monofiletyczne pochodzenie łusek u wspólnego przodka Tarachoptera, motyli i chruścików[5], u Tarachoptera stwierdzono plezjomorficzny charakter morfologii łusek[5]. Chruściki również dysponowały łuskami w rodzinie Lepidochlamidae[5], w toku ewolucji utraciły je[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Amphiesmenoptera obejmuje rzędy:
Kladem siostrzanym wobec Amphiesmenoptera jest Antliophora[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Naoyuki Yonemura i inni, Conservation of a pair of serpin 2 genes and their expression in Amphiesmenoptera, „Insect Biochemistry and Molecular Biology”, 42 (5), 2012, s. 371–380, DOI: 10.1016/j.ibmb.2012.01.008, ISSN 0965-1748 [dostęp 2022-12-22] (ang.).
- ↑ Amphiesmenoptera - Organism - CNGBdb [online], db.cngb.org [dostęp 2022-12-22].
- ↑ a b c Wiggins 1984 ↓, s. 2.
- ↑ a b Wiggins 1984 ↓, s. 3.
- ↑ a b c d Jiajia Wang i inni, Early evolution of wing scales prior to the rise of moths and butterflies, „Current Biology”, 32 (17), 2022, 3808–3814.e2, DOI: 10.1016/j.cub.2022.06.086 [dostęp 2022-12-22] (ang.).
- ↑ Wolfram Mey i inni, The blueprint of the Amphiesmenoptera – Tarachoptera, a new order of insects from Burmese amber (Insecta, Amphiesmenoptera), „Fossil Record”, 20 (2), 2017, s. 129–145, DOI: 10.5194/fr-20-129-2017, ISSN 2193-0066 [dostęp 2022-12-22] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G. B. Wiggins: Keynote address: Trichoptera, some concepts and questions. W: John C. Morse: Proceedings of the fourth International Symposium on Trichoptera, Clemson, South Carolina, 11-16 July 1983. The Hague: W. Junk, 1984. ISBN 90-6193-003-0. OCLC 10753228. [dostęp 2022-12-22].