Anatolian
 Kangal / Karabash | |
| Inne nazwy |
tur. anadolu çoban köpeği, |
|---|---|
| Kraj patronacki | |
| Kraj pochodzenia | |
| Wymiary | |
| Wysokość |
psy: 74–81 cm, suki: 71–79 cm |
| Masa | |
| Klasyfikacja | |
| FCI |
Grupa II, sekcja 2.2, wzorzec nr 331[1] |
| AKC |
Working |
| ANKC |
Group 6 (Utility) |
| CKC |
Miscellaneous class |
| KC(UK) |
Pastoral |
| NZKC |
Working |
| UKC |
Grupa 1 – Guardian Dog |
| Wzorce rasy | |
Anatolijski pies pasterski (oryginalna nazwa anadolu çoban köpeği) – rasa psa zaliczana do grupy molosów w typie górskim, wyhodowana w Anatolii (Turcja) jako pies pasterski do pilnowania owiec. W języku polskim używane są jeszcze nazwy owczarek anatolijski i anatolijski pies pasterski. Nie podlega próbom pracy[2].
Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]
Duże tureckie psy pasterskie (w języku tureckim çoban köpeği oznacza „pies pasterski”) wywodzą się prawdopodobnie od molosów, które zostały sprowadzone przez plemiona przybyłe około 1000 lat temu na tereny obecnej Turcji[3]. Ich wcześniejsze pochodzenie nie jest jasne[potrzebny przypis].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
- Akbash ma umaszczenie jednolicie białe, włos przeważnie długi.
- Kangal (kangal i karabasz według jednych autorów (Hans Räber) są traktowane jako jedna rasa w dwóch odmianach. Według innych autorów[4] kangal i karabasz to ta sama rasa, bez rozróżnienia na odmiany) – ma włos krótki lub średni, bardzo gęsty, umaszczenie płowe, beżowe lub szare z czarną maską, rzadziej występujące pręgowane, białe lub czarne.
- Anatolian (owczarek anatolijski) – według wzorca FCI spotykane jest różne umaszczenie.
Zachowanie i charakter[edytuj | edytuj kod]
Tureckie psy pasterskie cechuje lojalność wobec przewodnika. Są zrównoważone, samodzielne i bardzo inteligentne, nie wykazują agresji[5]. W większości są nieufne w stosunku do obcych i wymagają szkolenia w zakresie posłuszeństwa. Są odporne na surowe warunki klimatyczne.
Użytkowość[edytuj | edytuj kod]
Hodowana w okolicach Sivas odmiana kangal jest wykorzystywana przez chłopów i wojsko do stróżowania i obrony.
Psy pasterskie określane jako çoban köpeği, o silnym instynkcie terytorialnym, broniły stad zwierząt hodowlanych i domostw przed wilkami oraz złodziejami.
Zasięg występowania akbasha obejmuje tereny na zachód od Ankary. Pies ten jest tam wykorzystywany jako typowy pies pasterski. Obecnie cieszy się największą popularnością w Stanach Zjednoczonych.
Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]
Według niektórych autorów (m.in. Hansa Räbera) nazwa owczarka anatolijskiego odnosi się do grupy tureckich psów pasterskich, zbliżonych do siebie wyglądem i użytkowością. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) uznała jeden wzorzec dla owczarka anatolijskiego. Psy takie jak: sivas-kangal, karabasz czy akbash ujęte są jako odmiany jednej rasy, co u niektórych kynologów i hodowców tureckich wywołało głosy sprzeciwu. Działania klubów zarówno w Stanach Zjednoczonych (Akbash Dog Association International – prowadzący księgę hodowlaną akbashów) czy w Wielkiej Brytanii (Anatolian (Karabash) Dog Club – posiada ustalony wzorzec karabasza) zmierzają do traktowania tych odmian jako ras i zachowania ich odrębnych hodowli. Rasa akbash dog został w 1998 zarejestrowana przez United Kennel Club[potrzebny przypis].
W klasyfikacji FCI rasa „anatolian” (Coban Köpegi) została zaliczona do grupy II – Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła, sekcja 2.1 – Molosy typu górskiego[6]. Nie podlega próbom pracy.
Prawo[edytuj | edytuj kod]
W Polsce anatolian karabash oraz akbash dog zostały ujęte w wykazie ras psów uznawanych za agresywne[7].
Długość życia[edytuj | edytuj kod]
Oczekiwana długość życia owczarków anatolijskich to 10–11 lat[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wzorzec rasy nr 331 (FCI Standard N° 331) (pdf), Związek Kynologiczny w Polsce – Zarząd Główny
- ↑ Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. s. 93.
- ↑ a b Bruce Fogle: Wielka encyklopedia : Psy [Encyclopedia of the dog]. (tłum.) Marcin Gorazdowski. Warszawa: MUZA SA, 1996, s. 263. ISBN 978-83-7319-815-9.
- ↑ Eva-Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2003, s. 320. ISBN 83-7073-372-7.
- ↑ Owczarek Anatolijski, Kangal, Owczarki Anatolijskie - Wzorzec rasy [online], www.anatolian.pl [dostęp 2019-05-09].
- ↑ Systematyka ras według FCI z uwzględnieniem polskiego nazewnictwa ras (pdf), Związek Kynologiczny w Polsce – Zarząd Główny
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne (Dz.U. z 2003 r. nr 77, poz. 687)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
- Wzorzec rasy nr 331 (FCI Standard N° 331) (pdf) (pol.), Związek Kynologiczny w Polsce – Zarząd Główny
- Hans Räber "Encyklopedia psów rasowych" tom I, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1999