Andre Agassi

Andre Agassi
Andre Agassi podczas turnieju w Indian Wells, 2006
Państwo	Stany Zjednoczone
Miejsce zamieszkania	Las Vegas
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1970 Las Vegas
Wzrost	180 cm
Masa ciała	80 kg
Gra	praworęczna
Status profesjonalny	1986
Zakończenie kariery	2006
Trener	Darren Cahill
Gra pojedyncza
Wygrane turnieje	60
Najwyżej w rankingu	1 (10 kwietnia 1995)
Australian Open	W (1995, 2000, 2001, 2003)
Roland Garros	W (1999)
Wimbledon	W (1992)
US Open	W (1994, 1999)
Gra podwójna
Wygrane turnieje	1
Najwyżej w rankingu	123 (17 sierpnia 1992)

Dorobek medalowy

Reprezentacja Stany Zjednoczone Igrzyska olimpijskie Złoto Atlanta 1996 tenis ziemny (gra pojedyncza)

Andre Kirk Agassi (ur. 29 kwietnia 1970 w Las Vegas, Nevada) − amerykański tenisista pochodzenia irańskiego, ormiańskiego i asyryjskiego, mistrz ośmiu turniejów wielkoszlemowych w grze pojedynczej (Karierowy Wielki Szlem), jednokrotny triumfator Mistrzostw ATP, na pozycji lidera rankingu ATP w grze pojedynczej spędził łącznie 101 tygodni, mistrz olimpijski z Atlanty (1996) w grze pojedynczej, dwukrotny zdobywca Pucharu Davisa wraz z drużyną Stanów Zjednoczonych, członek Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sław. Syn irańskiego pięściarza, olimpijczyka Emanoula Aghasiego. Mąż tenisistki Steffi Graf. Tenisista praworęczny z oburęcznym backhandem. Uznawany za jednego z największych tenisistów w historii tego sportu. W momencie zakończenia kariery stacja BBC określiła go mianem „prawdopodobnie największego sportowca wszech czasów”.

Kariera tenisowa

Andre Agassi w wieku trzynastu lat trafił do Akademii Tenisowej Nicka Bollettieriego na Florydzie. Miał tam zostać jedynie przez trzy miesiące, bowiem rodziny nie stać było na opłacenie czesnego. Bollettieri zobaczył jednak zdolności nastolatka i pozwolił mu pozostać w akademii bez konieczności wnoszenia opłat. Uznał, że Agassi ma większy talent niż ktokolwiek inny. Andre zrezygnował wówczas z dalszej nauki i poświęcił się tenisowi.

W 1986 roku otrzymał status profesjonalnego tenisisty. Turniejowy debiut odnotował w lutym w La Quinta w Kalifornii. W swoim pierwszym meczu pokonał Johna Austin 6:4, 6:2, po czym przegrał z trzecim zawodnikiem globu, Matsem Wilanderem. Pół roku później doszedł do swojego pierwszego ćwierćfinału, miało to miejsce w Stratton Mountain, jego pogromcą okazał się John McEnroe. W sierpniu zadebiutował w turnieju wielkoszlemowym w Nowym Jorku, przegrał w meczu otwarcia z Jeremym Batesem. W kwietniu 1987 wystąpił w finale w Seulu, był już wówczas sklasyfikowany w czołowej setce rankingu ATP. Pod koniec listopada zdobył swój pierwszy indywidualny tytuł – w finale w brazylijskim Itaparica pokonał reprezentanta gospodarzy, Luiza Mattara.

W 1988 wzbogacił swój dorobek o sześć kolejnych tytułów, wywalczonych w Memphis, Charleston, Forest Hills, Stuttgarcie, Stratton Mountain i Livingston. Ponadto w Paryżu i Nowym Jorku odnotował swoje pierwsze wielkoszlemowe półfinały. Po występie we French Open awansował do czołowej dziesiątki rankingu ATP, na szóste miejsce. Zakwalifikował się do Mistrzostw ATP, ale nie przeszedł w nich fazy grupowej. W grudniu jego zarobki na kortach sięgnęły miliona dolarów. Osiągnął tę kwotę po występach w zaledwie czterdziestu trzech turniejach w swojej karierze, co było najszybszym wyczynem w dziejach. Rekord ten utrzymał się przed siedemnaście lat, w 2005 roku został poprawiony przez Rafaela Nadala. Na koniec sezonu 1988 Agassi był światowym numerem trzy, zaraz po Matsie Wilanderze i Ivanie Lendlu.

W latach 1988 – 1990 nie występował w turnieju wimbledońskim, gdyż nie podobały mu się panujące tam tradycje, a zwłaszcza dominujący biały kolor. Przez pierwsze osiem lat kariery nie grał również w Australian Open, który potem wygrywał czterokrotnie.

W 1989 zwyciężył tylko w jednym turnieju w Orlando po finale z Bradem Gilbertem. Nadal był nastolatkiem i otwarcie mówiono o nim, jako o przyszłym mistrzu turniejów wielkoszlemowych. W tym sezonie zagrał jedynie w półfinale US Open (po raz drugi), zakwalifikował się do Mistrzostw ATP, ale przegrał tam wszystkie mecze grupowe. Wiosną 1990 awansował do swojego pierwszego finału Wielkiego Szlema, dokonał tego podczas French Open. Przegrał walkę o trofeum z Andresem Gomezem, mimo że był faworytem tego meczu. W sierpniu zagrał też w finale US Open, w półfinale wyeliminował broniącego tytułu Borisa Beckera, a w decydującym starciu uległ wybitnemu rodakowi, Pete'owi Samprasowi. W listopadzie po raz pierwszy w karierze triumfował w Mistrzostwach ATP. Przegrał tylko jeden mecz grupowy, ze Stefanem Edbergiem, ale później trafił na Szweda w finale i zrewanżował się. Wynik tego meczu to 5:7, 7:6, 7:5, 6:2.

W 1991 po raz drugi z rzędu wystąpił w finale French Open. Puchar Muszkieterów trafił jednak po pięciosetowym pojedynku w ręce jego rywala i rodaka, Jima Couriera. Tymczasem Agassi zwrócił na siebie uwagę, bo ogłosił, że tym razem zagra w Wimbledonie. Media spekulowały na temat stroju, jaki przywdzieje Amerykanin. Tenisista pojawił się jednak w zupełnie białym ubraniu i zmagania zakończył na ćwierćfinale, pokonany przez Davida Wheatona. Niespodziewaną klęskę poniósł na kortach Flushing Meadows w Nowym Jorku, gdzie jako zeszłoroczny wicemistrz przegrał w pierwszej rundzie w trzech setach z Aaronem Kricksteinem. W półfinale Mistrzostw ATP uległ Jimowi Courierowi.

Ten sam Amerykanin, przewodzący światowej klasyfikacji, pokonał go w półfinale French Open 1992. Agassi miesiąc później sam cieszył się swoim pierwszym wielkoszlemowym trofeum, które zdobył w turnieju, jaki omijał przez pierwsze lata kariery. Amerykanin został mistrzem Wimbledonu po pięciosetowym finale z Goranem Ivaniseviciem. Część roku 1993 spędził, lecząc kolejne kontuzje. Nie obronił tytułu z Londynu, trafiając w ćwierćfinale na przyszłego mistrza, Pete'a Samprasa. Odpadł też w pierwszej rundzie US Open. Pod koniec sezonu przeszedł operację nadgarstka.

W 1994 rozpoczął współpracę z Bradem Gilbertem. Wygrywał kolejne mniejsze turnieje aż do sierpnia, kiedy to zdobył drugi tytuł wielkoszlemowy w karierze, a pierwszy w Nowym Jorku. W finale US Open zwyciężył Michaela Sticha i został pierwszym nierozstawionym graczem w dziejach, który sięgnął po główną premię. W 1995 roku wzbudził prawdziwą sensację – zdecydował się wystąpić w Australian Open (po raz pierwszy w karierze!), pojechał do Melbourne i wrócił z mistrzostwem. W drodze do finału nie stracił nawet seta, jedynego zabrał mu Pete Sampras w meczu finałowym. Agassi był wówczas wiceliderem światowej klasyfikacji ATP. Regularnie osiągał turniejowe finały i w efekcie w kwietniu został liderem światowego rankingu. Był nim aż do listopada, przez 30 tygodni. Podczas sezonu letniego odnotował najlepszą serię zwycięstw w swojej karierze, złożoną z 26 wygranych pojedynków. Przerwał ją Pete Sampras w finale US Open.

W 1996 zagrał w półfinałach w Melbourne i Nowym Jorku, a w Londynie przytrafiła mu się porażka w pierwszej rundzie z notowanym na 281. miejscu rodakiem Dougiem Flachem. W lipcu zdobył tytuł mistrza olimpijskiego w grze pojedynczej podczas turnieju olimpijskiego w Atlancie. W finałowym spotkaniu ograł reprezentującego Hiszpanię Sergi Bruguerę. W 1997 nastąpił kryzys w karierze Amerykanina. Zagrał tylko 24 spotkania przez cały rok, dochodząc do jedynego półfinału w lutym w San José. Walczył z odnowioną kontuzją nadgarstka, na dodatek okazało się, że kontrola antydopingowa wykazała w jego organizmie niedozwoloną metaamfetaminę. Tenisista napisał list do organizacji ATP, w której wyjaśnił, że substancję dosypano mu do napoju. ATP dała mu jedynie ostrzeżenie. W swojej późniejszej autobiografii przyznał, że kłamał w owym liście, ale wkrótce zarzucił stosowanie narkotyków. W listopadzie spadł na 141. miejsce w rankingu światowym i wróżono mu szybki koniec kariery. Dodatkowo rozpadło się jego małżeństwo z aktorką Brooke Shields.

Powrócił w styczniu 1998, z rankingiem odbudowanym dzięki startom w mniejszych turniejach. W marcu był uczestnikiem finału w Miami, który przegrał z Marcelo Ríosem. Sensacyjnie odpadł w pierwszej rundzie French Open po pięciosetowej walce ze wschodzącą gwiazdą rosyjskiego tenisa, Maratem Safinem. Sezon zakończył na czwartym miejscu w światowych notowaniach. Wiosną 1999 po raz pierwszy w karierze triumfował w wielkoszlemowym French Open. W finale jego przeciwnikiem był Andrij Medwediew, zawodnik zajmujący setne miejsce w rankingu ATP. Po wyraźnym przegraniu pierwszych dwóch setów, w kolejnych to Agassi był górą. Tym samym został piątym mężczyzną w dziejach tenisa, którzy wygrali wszystkie turnieje wielkoszlemowe w swojej karierze. Jego poprzednicy to: Rod Laver, Fred Perry, Roy Emerson i Don Budge, a następcy: Roger Federer i Rafael Nadal. Andre został też pierwszym mężczyzną w dziejach, który w swojej karierze zdobył tak zwany Złoty Szlem, czyli wszystkie cztery tytuły wielkoszlemowe i mistrzostwo olimpijskie; następnym, który tego dokonał, był Rafael Nadal.

Agassi doszedł też do finału Wimbledonu, gdzie uległ Samprasowi, a w finale US Open ograł Todda Martina. Rok ten zakończył na pierwszym miejscu światowej listy ATP, przerywając sześcioletnią dominację Pete'a Samprasa. Co ciekawe, w 1999 roku przyszła żona tenisisty, Steffi Graf, również wygrała French Open i była w finale Wimbledonu. Zimą 2000 zdobył mistrzostwo Australian Open, tym samym został pierwszym mężczyzną, który od osiągnięcia Roda Lavera w 1969 zagrał we wszystkich czterech finałach wielkoszlemowych z rzędu. W półfinale Mistrzostw ATP pokonał Marata Safina, uniemożliwiając Rosjaninowi zostanie najmłodszym w dziejach liderem rankingu ATP. W finale uległ jednak Gustavo Kuertenowi i to on został nowym ś‌wiatowym numerem jeden.

W styczniu 2001 Agassi ponownie został mistrzem Australian Open po finale z Arnaud Clémentem. W ćwierćfinale US Open przegrał trwający 3 godziny i 33 minuty mecz z Pete'em Samprasem, w którym podczas 48 rozegranych gemów nie doszło do ani jednego przełamania serwisu. Sezon zakończył na trzecim miejscu listy ATP, co uczyniło go jedynym mężczyzną, który kończył lata rozgrywkowe w czołowej trójce w trzech różnych dekadach. W sierpniu 2002 Agassi dostał się do finału US Open. Tam po raz ostatni spotkał się z Samprasem. Jego rywal wygrał mecz finałowy w czterech setach, po czym zakończył karierę. Na koniec roku w wieku 32 lat i 8 miesięcy został najstarszym w dziejach wiceliderem rankingu ATP.

W 2003 Agassi wygrał swój ósmy i ostatni turniej wielkoszlemowy w ramach Australian Open. W finale był lepszy od Rainera Schüttlera. 28 kwietnia odzyskał pozycję lidera rankingu ATP, został najstarszym liderem tej klasyfikacji w historii, mając 33 lata i 13 dni. Pozycję utrzymał przez dwa tygodnie, gdy przejął ją Lleyton Hewitt. Agassi odzyskał ją jednak 16 czerwca i zajmował do 7 września (w całej karierze 101 tygodni). W styczniu 2004 przegrał półfinał w Melbourne z Safinem, przerywając rekordową serię 26 zwycięstw w tym turnieju (dotąd aktualny rekord). Wygrał turniej w Cincinnati jako drugi najstarszy mistrz w historii tej imprezy (od 1899; starszy był tylko zwycięzca edycji 1970, Ken Rosewall). Po wygranym meczu pierwszej rundy w Los Angeles z Alexem Bogomolovem został szóstym graczem w erze open, który zwyciężył 800 profesjonalnych spotkań.

W 2005 wystąpił w finale US Open, został pokonany przez Rogera Federera. Tuż przed Mistrzostwami ATP skręcił nogę w kostce i przez kilka tygodni w ogóle nie chodził. Wystąpił w turnieju, ale potem zdecydował się wycofać. Podczas Wimbledonu 2006 zdradził, że wkrótce planuje na dobre rozstać się z zawodowym tenisem. Jego ostatnim turniejem był wielkoszlemowy US Open. Agassi w dramatycznych okolicznościach walczył nie tyle z przeciwnikami, co z bólem pleców. W drugiej rundzie pokonał Markosa Pagdatisa 6:4, 6:4, 3:6, 5:7, 7:5 (ostatni wygrany mecz), po czym w trzeciej rundzie uległ Benjaminowi Beckerowi. Publiczność zgromadzona na korcie Arthura Ashe'a nagrodziła go ośmiominutowymi oklaskami. Miało to miejsce 3 września 2006.

Andre Agassi sporadycznie występował w turniejach gry podwójnej. Zdobył jeden tytuł w tej konkurencji, w 1993 roku w Cincinnati w parze z Petrem Kordą pokonali Stefana Edberga i Henrika Holma 7:6, 6:4. Ponadto w 1992 zagrał w ćwierćfinale wielkoszlemowego French Open w parze z Johnem McEnroe, Amerykanie przegrali z Pablo Albano i Cassio Motta. Wystąpił w finałach w Toronto (1992, z McEnroe), Hongkongu (1992, z Davidem Wheatonem) i Waszyngtonie (2000, z Sargisem Sargsianem). 17 sierpnia 1992 zajmował najwyższe w karierze, 123. miejsce w deblowym rankingu ATP.

Nigdy nie wystąpił w turnieju wielkoszlemowym w grze mieszanej.

Od 1988 do 2005 roku reprezentował Stany Zjednoczone w rozgrywkach o Puchar Davisa. Zadebiutował w półfinałowej konfrontacji z Peruwiańczykami, gdzie wygrał mecz przeciwko Jaime Yzadze. W 1990 był uczestnikiem finału, w którym drużyna amerykańska pokonała Australijczyków 3-2. Agassi pokonał starszego o jeden dzień Richarda Fromberga i skreczował w starciu z Darrenem Cahill. W składzie amerykańskim zagrali również Michael Chang, Rick Leach i Jim Pugh. Swój drugi Puchar Davisa Andre zdobył dwa lata później wraz z Jimem Courierem, Johnem McEnroe i Pete'em Samprasem. Panowie pokonali 3-1 dwuosobowy zespół ze Szwajcarii, w składzie którego wystąpili Jakob Hlasek i Marc Rosset.

Wystąpił w letnich igrzyskach olimpijskich w 1996 roku w Atlancie. W grze pojedynczej zdobył złoty medal. W grze podwójnej w parze z MaliVai Washington odpadli w drugiej rundzie.

Andre Agassi zakończył profesjonalną karierę 3 września 2006 po porażce w trzeciej rundzie wielkoszlemowego turnieju US Open z Benjaminem Beckerem. W tym momencie miał na koncie sześćdziesiąt indywidualnych mistrzostw turniejowych (w tym osiem wielkoszlemowych) i jedno deblowe. Klasyfikowany był jako lider rankingu ATP; został ponadto mistrzem olimpijskim i przez wiele lat był najlepszym tenisistą swojego kraju. W 2011 roku został włączony do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sław.

Po zakończeniu kariery tenisowej

Po zakończeniu kariery tenisowej Andre Agassi zajmuje się głównie działalnością charytatywną. 5 września 2007 niespodziewanie pojawił się jako komentator meczu Andy'ego Roddicka z Rogerem Federerem podczas US Open. Brał udział w pokazowym meczu z okazji oddania do użytku dachu nad centralnym kortem Wimbledonu razem ze Steffi Graf, Kim Clijsters i Timem Henmanem. Występuje w licznych turniejach pokazowych, między innymi w 2010 na rzecz poszkodowanych w trzęsieniu ziemi i tsunami na Haiti razem z Federerem, Samprasem i Nadalem.

W 1994 założył własną fundację. W 1995 otrzymał Nagrodę ATP imienia Arthura Ashe'a za działalność humanitarną. Celem jego działalności jest wspieranie młodych ludzi z talentem sportowym. W 2007 razem z m.in. Muhammadem Ali, Lancem Armstrongiem i Andreą Jaeger założył fundację Athletes for Hope, która pozwala profesjonalnym sportowcom zaangażować się w działalność charytatywną.

W listopadzie 2009 wydana została jego autobiografia, zatytułowana Open i wywołała wiele kontrowersji. Głównie dlatego, że Amerykanin przyznał się w niej do oszustwa podczas afery dopingowej w 1997 roku. Na temat książki wypowiadali się między innymi Roger Federer i Siergiej Bubka. Autobiografia była na pierwszym miejscu bestsellerów amerykańskiej gazety The New York Times.

Agassi przeznaczył ponad 100 tysięcy dolarów na kandydatów partii demokratycznej w wyborach w Stanach Zjednoczonych, ale podczas wystąpienia w telewizji 1 września 2010 zadeklarował, że ma niezależne poglądy.

Życie prywatne

Andre Agassi urodził się w Las Vegas. Jego ojciec to Emanoul Aghasi, urodzony w Salmas w Iranie, którego rodzice mieli pochodzenie armeńskie i asyryjskie. Początkowo jego nazwisko brzmiało Aghassian, ale w latach pięćdziesiątych przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych i zmienił nazwisko na Mike Agassi. Jest byłym bokserem, występował na igrzyskach olimpijskich w Londynie i Helsinkach. Jego matka to Elizabeth Agassi, z domu Dudley. Ma troje starszego rodzeństwa: siostry Ritę i Tami oraz brata Philipa. Rita wyszła za mąż za innego amerykańskiego tenisistę, starszego od ojca rodzeństwa Agassich, Pancho Gonzalesa. Mieli dwoje dzieci. Mężczyzna zmarł w 1995 roku w Las Vegas, a Andre opłacił pogrzeb. Matka tenisisty i druga z sióstr, Tami, przeżyły raka piersi.

19 kwietnia 1997 roku poślubił aktorkę Brooke Shields. Ich małżeństwo zakończyło się rozwodem niecałe dwa lata później, 9 kwietnia 1999. W tym samym roku podczas obiadu mistrzów po zwycięstwie we French Open poznał niemiecką tenisistkę Steffi Graf, która wówczas wygrała konkurencję gry pojedynczej kobiet. Wkrótce zaczęli się spotykać i po miesiącu oboje osiągnęli finały Wimbledonu. Graf zakończyła wówczas karierę sportową. Pobrali się 22 października 2001 w Las Vegas. Cztery dni później przyszedł na świat ich syn, Jaden Gil, a 3 października 2003 urodziła się ich córka, Jaz Elle. Mieszkają w Las Vegas, ale mają również kilka wakacyjnych posiadłości.

Finały wielkoszlemowe w grze pojedynczej

Wygrane (8)

Rok	Turniej	Przeciwnik w finale	Wynik
1992	Wimbledon	Goran Ivanišević	6:7, 6:4, 6:4, 1:6, 6:4
1994	US Open (1)	Michael Stich	6:1, 7:6, 7:5
1995	Australian Open (1)	Pete Sampras	4:6, 6:1, 7:6, 6:4
1999	French Open	Andrij Medwediew	1:6, 2:6, 6:4, 6:3, 6:4
1999	US Open (2)	Todd Martin	6:4, 6:7, 6:7, 6:3, 6:2
2000	Australian Open (2)	Jewgienij Kafielnikow	3:6, 6:3, 6:2, 6:4
2001	Australian Open (3)	Arnaud Clément	6:4, 6:2, 6:2
2003	Australian Open (4)	Rainer Schüttler	6:2, 6:2, 6:1

Przegrane (7)

Rok	Turniej	Przeciwnik w finale	Wynik
1990	French Open (1)	Andrés Gómez	3:6, 6:2, 4:6, 4:6
1990	US Open (1)	Pete Sampras	4:6, 3:6, 2:6
1991	French Open (2)	Jim Courier	6:3, 4:6, 6:2, 1:6, 4:6
1995	US Open (2)	Pete Sampras	4:6, 3:6, 6:4, 5:7
1999	Wimbledon	Pete Sampras	3:6, 4:6, 5:7
2002	US Open (3)	Pete Sampras	3:6, 4:6, 7:5, 4:6
2005	US Open (4)	Roger Federer	3:6, 6:2, 6:7, 1:6

Bibliografia

• Profil na stronie ATP (ang.). atpworldtour.com. [dostęp 20 sierpnia 2013].
• Profil na stronie ITF (ang.). itftennis.com. [dostęp 20 sierpnia 2013].
• Profil na stronie Pucharu Davisa (ang.). daviscup.com. [dostęp 20 sierpnia 2013].