Andrzej Braun

Andrzej Braun (2004)

Grób Andrzeja Brauna na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Andrzej Braun (ur. 19 sierpnia 1923 w Łodzi, zm. 9 listopada 2008 w Warszawie) – polski pisarz, poeta, reportażysta. Ojciec Ewy Braun (ze związku z Zofią ze Świeżawskich), brat Michaliny Wisłockiej.

Biografia

Ojciec Andrzeja Brauna, Jan Tymoteusz Braun, był wnukiem górala z Bawarii, którego syn dotarł do Łodzi w poszukiwaniu pracy około połowy XIX w., a matka, Anna z Żylińskich, pochodziła ze starej polskiej rodziny szlacheckiej. Ojciec, od 1926 r., był pierwszym i jedynym do wybuchu II wojny światowej kierownikiem Szkoły Powszechnej nr 30 im. św. Stanisława Kostki w Łodzi, przy ul. Wspólnej 5/7. Również aktywny działacz okręgu łódzkiego socjalizującego Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz prezes okręgu łódzkiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Andrzej Braun maturę zdał w Łodzi, w wieku 16 lat, a w 1939 roku złożył dokumenty do szkoły morskiej w Gdyni.

Przed wojną rodzina Braunów mieszkała w pomieszczeniu służbowym szkoły, której kierownikiem był ojciec. W I połowie października 1939 r. rodzinę wykwaterowano m.in. w związku z przejęciem szkoły przez niemieckiego okupanta. Następnie, przez obóz przesiedleńczy na Radogoszczu w Łodzi (kilkanaście godzin pobytu), wywiezieni zostali transportem przesiedleńczym do Krakowa. Stąd rodzina wyjechała do wsi Narama w powiecie miechowskim (15 km od Krakowa), gdzie ojciec objął stanowisko nauczyciela i tu pozostał do końca okupacji wraz z żoną i synami, a córka, Michalina Wisłocka, wyjechała do męża do Warszawy.

Od 1940 roku Andrzej Braun był żołnierzem ZWZ-AK, w 1944 działał w partyzantce na Kielecczyźnie.

Zadebiutował w roku 1946 na łamach tygodnika „Kuźnica” (Łódź) jako poeta. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim i na Uniwersytecie Wrocławskim oraz na Wydziale Dramatycznym w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Od 1947 roku był członkiem PPR. Od 1949 roku pracował w wydziale kultury KC PZPR. W latach 1950–1952 był członkiem redakcji tygodników „Nowa Kultura” (kierownik działu poetyckiego) i „Sztandar Młodych”. W latach 1953–1954 był pracownikiem szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei Północnej, a w latach 1954–1956 pracował jako korespondent wojenny dziennika „Trybuna Ludu” w Pekinie. Od 1957 do 1963 roku pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Droga”, zaś w latach 1963–1966 redaktora TV. Od 1973 do 1974 roku był stypendystą University of Iowa w USA.

Od 1975 roku był prezesem Polskiego Klubu Conradowskiego a od 1994 przewodniczącym Rady Kultury przy prezydencie RP. W latach 1990–1993 pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Rodzina

Andrzej Braun był bratem Michaliny Wisłockiej (1921–2005) – lekarza-ginekologa i seksuolożki, Włodzimierza (ur. i zm. w 1917) oraz Jana (1926–2015) – sumerologa. Córką Andrzeja Brauna jest Ewa Braun – scenograf i dekoratorka.

Twórczość

Tomiki poezji

• Szramy
• Reportaż serdeczny
• Młodość
• Wiosna sześciolatki (wspólnie z Andrzejem Mandalianem i Wiktorem Woroszylskim)

Powieści

• Lewanty
• Zdobycie nieba
• Próżnia
• Próba ognia i wody
• Bunt
• Rzeczpospolita chwilowa
• Wallenrod
• Królestwo konieczności

Tomy opowiadań

• Zwycięzcy znad Tatu-Ho
• Noc długich noży
• Piekło wybrukowane i inne opowiadania

Inne (reportaże, opowieści, szkice)

• W kraju odzyskanych przyjaciół
• Blask ciemności
• Samolotem i lektyką
• Śladami Conrada
• Kreacje Costaguany. Świat południowoamerykański u Conrada
• Piękna śmierć (opowiadanie z maja 1946)

Nagrody

• 1955 – wyróżnienie do nagrody państwowej za powieść Lewanty
• 1972 – nagroda II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za powieść Próżnia
• 1976 – nagroda Instytutu Wydawniczego CRZZ za powieść Próba ognia i wody
• 1998 – nagroda literacka im. W. Reymonta

Bibliografia

• Włodzimierz Kalicki, „Lord Jim i Mister Braun”, Gazeta Wyborcza 2–3 lipca 2011, dostęp 2013-10-14
• Wisłocka Michalina, Malinka, Bratek i Jan, Warszawa 1998.
• Wisłocka Michalina, Miłość na całe życie. Wspomnienia z czasów beztroski, Warszawa 2002.