Andrzej Czajkowski (1905–1990)
| Data urodzenia |
1905 |
|---|---|
| Data śmierci |
1990 |
| Zawód, zajęcie |
rolnik |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość |
polska |
| Wyznanie | |
| Małżeństwo |
Anna Czajkowska |
| Dzieci | |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
| |
Andrzej Czajkowski (ur. 1905, zm. 1990[1]) – polski rolnik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Andrzej Czajkowski był synem Bronisławy i Szymona Czajkowskich. Jego żoną była Anna Czajkowska, z którą miał dzieci: Waleriana, Jana i Bronisławę. Mieszkał z rodziną w gospodarstwie rolnym w Zręcinie w powiecie krośnieńskim. Jego sąsiadami była prowadząca sklep i gospodarstwo rolne żydowska rodzina Lipinerów. Ze względu na prześladowania Żydów, w 1942 r. Ignacy Lipiner zwrócił się do Czajkowskich o udzielenie schronienia. W następnych latach dołączyła do niego żona Chaja i ich młodsza córka, Erna, które opuściły getto razem z grupą Żydów wyprowadzanych do pracy. Następnie w gospodarstwie Czajkowskich znalazła się też Sonia, zbiegła z rzeszowskiego getta starsza córka Lipinera, właściciel krośnieńskiej masarni Józef Brajtowicz, bracia Bergman i Haskiel Morgenstern szwagier Lipinera. Na początku kryjówką była komórka w oborze, jednak z czasem Czajkowski razem z ojcem zbudował w stajni dodatkową ścianę, za którą na piętrowych łóżkach zamieszkało razem 9 osób. Gestapo dwukrotnie przeszukiwało gospodarstwo Czajkowskich, jednak nie znaleziono ukrywanych. Szczególnie niebezpiecznym czasem były ostatnie miesiące przed wyzwoleniem regionu przez Armię Czerwoną, kiedy to obok stajni z kryjówką stacjonowało kilkudziesięciu niemieckich żołnierzy. Żydzi wyszli ze schronienia u Czajkowskich 8 września 1945 r.[1][2]
Został odznaczony medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata 4 czerwca 1963 r. razem z matką Bronisławą Czajkowską i ojcem Szymonem Czajkowskim[2]. W 1988 r. uhonorowani zostali jego córka Bronisława Lipińska oraz syn Walerian Czajkowski[1][2].
Ukrywani[1][3][edytuj | edytuj kod]
- Józef Brajtowicz
- Roman Bergman
- Maks Bergman
- Rubin Bergman
- Haskiel Morgenstern
- Sonia Pomeranc z d. Lipiner
- Erna Salomon z d. Lipiner
- Chaja Lipiner z d. Morgenstern
- Ignacy Lipiner
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Natalia Aleksiun, Historia pomocy – Rodzina Czajkowskich. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, listopad 2014 [dostęp 2020-10-31].
- ↑ a b c The Righteous Among The Nations [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 2020-10-31].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020. Poland [online], yadvashem.org, 1 stycznia 2020, s. 14 [dostęp 2020-11-01] (ang.).